Gaztelu (Gipuzkoa)
- Artikulu hau Gipuzkoako udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Gaztelu (argipena)».
Gaztelu | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||||
![]() | |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Estatua | Espainia | ||||||||||
Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
Lurraldea | Gipuzkoa | ||||||||||
Eskualdea | Tolosaldea | ||||||||||
Izen ofiziala | Gaztelu | ||||||||||
Alkatea | Mikel Belloso Arsuaga | ||||||||||
Posta kodea | 20491 | ||||||||||
INE kodea | 20907 | ||||||||||
Herritarra | gazteluar | ||||||||||
Kokapena | |||||||||||
Koordenatuak | 43°06′59″N 2°01′22″W / 43.1164°N 2.0228°W | ||||||||||
![]() | |||||||||||
Azalera | 9.15 | ||||||||||
Garaiera | 462 | ||||||||||
Distantzia | 32 km Donostiara | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 173 (2022)![]() | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 18,91 bizt/km² | ||||||||||
Hazkundea (2003-2013)[1] | ![]() | ||||||||||
Zahartze tasa[1] | % 22,99 | ||||||||||
Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 121,21 | ||||||||||
Ekonomia | |||||||||||
Jarduera tasa[1] | % 80 (2011) | ||||||||||
Genero desoreka[1] | % -12,5 (2011) | ||||||||||
Langabezia erregistratua[1] | % 7,06 (2013) | ||||||||||
Euskara | |||||||||||
Euskaldunak[1] | % 99,34 (2010) | ||||||||||
Kaleko erabilera [2] | % 89,1 (2016) | ||||||||||
Etxeko erabilera[3] | % 84.87 (2016) | ||||||||||
Datu gehigarriak | |||||||||||
Sorrera | 1995 Leaburu-Gaztelutik banaketa |
Gaztelu Gipuzkoako ekialdean eta Tolosaldea dagoen landa-udalerri txiki eta euskalduna da. 165 biztanle zituen 2016. urtean.
Nafarroako mugan egonda, historian zehar hainbat liskar eduki izan ditu, izan ere herriaren izenak iraganaldi militar hori iradokitzen du.
Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iparraldean Belauntza eta Elduain, hegoaldean Orexa eta Lizartza, ekialdean Berastegi eta mendebaldean Leaburu mugakide ditu.
Bestela, bi barrendegi txiki ditu Leitzaldeko (Nafarroa) mugan.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1374 urtean Tolosa herriari lotu zitzaion, erasoetatik nolabaiteko babesa lortzearren. Arriskua igarota, 1845 urtean banandu eta alkatea lortu zuen. 1966 urtean Leabururekin batu eta Leaburu-Gaztelu udalerria osatu zuen. Biztanleen eskaerei erantzunez, 1995 urtean berriro banandu eta udalerria osatu zuen.
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2019an 166 biztanle zituen, eta horietatik %21,08k 65 urte edo gehiago zituen. Atzerrian jaiotakoak %4,22 ziren.[4]
Gazteluko biztanleria |
---|
![]() |
Datu-iturria: www.ine.es |
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2017an honela banatzen ziren sektoreak: lehen sektorea %18,2. Bigarren sektorea %1,5. Hirugarren sektorea %68,7. Eraikuntza %11,6.[4]
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2015eko udal hauteskundeetan EH Bilduk 57 boto lortu zituen (4 zinegotzi) eta independenteek (Udaberri Taldea)[5] 38 boto (zinegotzi 1).[6] Gari Aranzabal izendatu zuten alkate.[7]
2019ko udal hauteskundeetan EH Bilduk 42 boto lortu zituen.[6] Edurne Gartzia izendatu zuten alkate.[8]
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gazteluko euskara[12] gipuzkeraren aldaera da, eta Tolosaldeko euskara hain zuzen. Beterriko hizkerekin batera, Erdiguneko azpieuskalkia[13] osatzen du. 2016an herritarren %90,57 euskalduna zen.[4]
Ondasun nabariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

- Erregiñenea baserria kultura ondare publikotzat hartu du Eusko Jaurlaritzak.
Gazteluar ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Juan Ignazio Goikoetxea Olaondo (1908-1983), euskal idazlea.
- Joxe Mari Aranalde (1933-2005), idazle, bertsozale eta euskaltzaina.
- Joxe Gabirondo. Segalaria. Euskal Herriko txapeldun izana.
- Mikel Aranalde. Segalaria. Euskal Herriko txapeldun izana.
- Andoni Goikoetxea. Segalaria.
- Andoni Zabala. Palista.
- Jon Goikoetxea.
- Arkaitz Gabirondo. Pilotaria.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ a b c «Web Eustat. Datos Estadísticos de Gaztelu» www.eustat.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
- ↑ «Udal hauteskundeak 2015 - Gaztelu - Tolosaldeko ataria» ataria.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
- ↑ a b www.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
- ↑ «Gari Aranzabal izango da alkate Gaztelun - Gaztelu» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
- ↑ «Edurne Gartziak hartuko du alkate makila - Gaztelu» Tolosaldeko ataria (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
- ↑ «Barriola Mintegiaga, Josefa Agustina - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
- ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
- ↑ «Eskolan maistra erdaldunak - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-26).
- ↑ «Gaztelu - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-05).
- ↑ «Erdigunekoa (G) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-05).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
![]() |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Gipuzkoa |