Arantzazu (Bizkaia): berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 43°09′27″N 2°47′21″W / 43.1575°N 2.7891666666667°W / 43.1575; -2.7891666666667
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
25. lerroa: 25. lerroa:
}}
}}


'''Arantzazu''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] udalerri txikia da, [[Arratia]]ko eskualdean dagoena. 411 biztanle zituen 2017. urtean, INEko datuen arabera.
'''Arantzazu''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] [[udalerri]] txikia edo [[Elizate|elizatea]] da, [[Arratia]]ko eskualdean dagoena. 411 biztanle zituen 2017. urtean, INEko datuen arabera.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=ARANTZAZU - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=https://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/arantzazu/ar-18183/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2024-03-17}}</ref>

== Toponimia ==
[[Etimologia|Etimologikoki,]] Arantzazuk "''elorri lekua"'' esan nahi du.

1982. urtean udalerriaren izen ofiziala gaztelaniako bertsiotik (''Aránzazu'') euskaldunera (''Arantzazu'') aldatu zen.<ref>{{Erreferentzia|urtea=2008|izenburua=VARIACIONES DE LOS MUNICIPIOS DE ESPAÑA DESDE 1842|argitaletxea=Ministerio de Administraciones Públicas. Secretaría General Técnica|url=https://web.archive.org/web/20120628192614/http://www.seap.minhap.gob.es/dms/es/publicaciones/centro_de_publicaciones_de_la_sgt/Monografias0/parrafo/011113/text_es_files/Variaciones-INTERNET.pdf|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2024-03-17}}</ref> Gainera, Bizkaiko udalerri honek [[Oñati|Oñatiko]] ([[Gipuzkoa]]) beste auzo batzuen izen bera du, [[Arantzazuko santutegia|Arantzazuko Santutegia]] bertan dagoelako.


== Geografia ==
== Geografia ==
36. lerroa: 41. lerroa:


== Demografia ==
== Demografia ==
XX. mendearen hasieratik gaur egun arte, Arantzazuko biztanle-kopurua antzekoa izan da, hirurehun inguru, eta hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran jende gehien izatera iritsi zen. Hala ere, bost urtean, ehun biztanle inguru galdu ziren. Azken urteetan, biztanleriak behera egin du, batez ere 1986 eta 1991 artean; hurrengo bost urteetan, berriz, antzera mantendu da. Hamar urte horietan, adin-taldeen araberako azterketa eginez, talde gehienen pixkanakako beherakada onartu zen, eta 65 urtetik gorakoena soilik hazi zen. Generoari dagokionez, beherakada txiki bat ikusten da urte horietan, nahiz eta, emakume zaharrenen kasuan, adin horretako gizonak baino gehiago ziren urte horietan. 1996ko datuari dagokionez, biztanleria-dentsitatea kilometro karratuko 75 biztanlekoa zela dakigu, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) 290 biztanle ingurukoa zen tasa baino askoz txikiagoa. Probintziakoaren aldean, aldea askoz handiagoa zen. Hala ere, Arratia-Nerbioi eskualdeak 50 biztanle pasatxoko batez besteko dentsitatea zuen, eta, beraz, Arantzazurako adierazitakoa baino pixka bat txikiagoa zen.<ref name=":0" />{{Barra bertikalen grafikoa
{{Barra bertikalen grafikoa
|izena=Arantzazuko biztanleria
|izena=Arantzazuko biztanleria
|altuera=300
|altuera=300
70. lerroa: 75. lerroa:
|iturria = [http://www.euskadi.net/q93TodoWar/eleccionesJSP/q93Contenedor.jsp?idioma=e&menu=li_2 Udal hauteskundeen emaitzak euskadi.eus webgunean]
|iturria = [http://www.euskadi.net/q93TodoWar/eleccionesJSP/q93Contenedor.jsp?idioma=e&menu=li_2 Udal hauteskundeen emaitzak euskadi.eus webgunean]
}}
}}

== Ekonomia ==
[[XX. mendea|XX. mendearen]] erdialdera arte industrializazio gutxiko udalerria zen, eta bertako biztanleak lurra lantzeko eta ganaduren bat hazteko okupazio tradizionaletan aritzen ziren. [[1864|1864an]], bere laborantzako eta abereetako produktuak Gasteizera eta Bilbora eramaten zituen Arratiako bidetik. Bere basoak ikatzari eskaintzen zizkion, eta larreak behi-, lantza- eta txerri-aziendari. [[Burdinola]] bat eta errota batzuk zituen. Gaur egun, garraio-materialaren fabrika bat du.<ref name=":0" />

XX. mendearen 2. erdian eta XXI. mendean lehen sektorea udal-azaleraren banaketaren arabera azter daiteke; izan ere, 1999an, hirurehun hektarea baino gehiago zituen, eta erabilitako nekazaritza-azaleraren (SAU) eta gainerako lurren arteko banaketa antzekoa da, nahiz eta azken horiek hektarea batzuk gehiago izan. SAUren barruan, larre iraunkorrak, gehienak, eta hamar hektareara iristen ez ziren lur landuak bereizi behar dira. Urte horretan erroldatutako ustiategi guztiek lurrak zituzten. Horien barruan, antzeko kopurua dago abeltzaintzarekin eta abeltzaintzarik gabe, nahiz eta azken horiek batzuk gehiago eta hedadura handiagokoak izan. Hala ere, hamar urte lehenago, abeltzaintzaren gabezia haren garapena baino askoz handiagoa zen.<ref name=":0" />


== Kultura ==
== Kultura ==
75. lerroa: 85. lerroa:
=== Euskara ===
=== Euskara ===
[[Fitxategi:Arantzazuko Matilde Artetxe eta Maria Lourdes Etxebarria.webm|thumb|Arantzazuko Matilde Artetxe<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Artetxe Egiluz, Matilde - Ahotsak.eus|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/hizlariak/matilde-artetxe-egiluz/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> eta Maria Lourdes Etxebarria<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Etxebarria Inunziaga, Maria Lourdes - Ahotsak.eus|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/hizlariak/maria-lourdes-etxebarria-inunziaga/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> ([[Euskal Herriko Ahotsak|Ahotsak]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea|url=https://ahotsak.eus/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> proiekturako)|265x265px]]
[[Fitxategi:Arantzazuko Matilde Artetxe eta Maria Lourdes Etxebarria.webm|thumb|Arantzazuko Matilde Artetxe<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Artetxe Egiluz, Matilde - Ahotsak.eus|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/hizlariak/matilde-artetxe-egiluz/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> eta Maria Lourdes Etxebarria<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Etxebarria Inunziaga, Maria Lourdes - Ahotsak.eus|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/hizlariak/maria-lourdes-etxebarria-inunziaga/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> ([[Euskal Herriko Ahotsak|Ahotsak]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea|url=https://ahotsak.eus/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-12-11}}</ref> proiekturako)|265x265px]]
Arantzazun<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Arantzazu - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref> mendebaldeko euskalkia erabiltzen da, zehatzago esanda, herriko hizkera [[Arratia#Euskara|Arratiako]]<nowiki/>a<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Arratiakoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sartaldekoa-m/arratiakoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref> da, sartaldeko mendebalderaren aldaera<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref>.
Arantzazun<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Arantzazu - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/arantzazu/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref> [[Mendebaleko euskara|mendebaldeko euskalkia (bizkaiera)]] erabiltzen da, zehatzago esanda, herriko hizkera [[Arratia#Euskara|Arratiako]]<nowiki/>a<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Arratiakoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sartaldekoa-m/arratiakoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref> da, sartaldeko mendebalderaren aldaera<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-11-08}}</ref>.

[[1980ko hamarkada|XX. mendeko laurogeigarren hamarkadaren]] hasieran, biztanle gehienak euskaldunak ziren, eta % 100ean euskara hitz egiten zutenak nabarmentzen ziren (euskaldunak). Era berean, hamabost urte geroago, banaketa antzekoa zen, nahiz eta euskaldunen presentzia % 100ean handiagoa izan eta erdaldunena (erdaldunena) neurri handi batean jaitsi. Biztanleriaren [[Lehen hizkuntza|ama-hizkuntza]] eta etxeko erabilera alderatuz gero, [[1996|1996an]] ikusten da euskara, ama-hizkuntza nagusi izan arren, etxeko erabilera ematerakoan beherakada txiki bat gertatzen zela, gaztelanian bezala, eta etxean bi hizkuntzak batera gehiago erabiltzen zirela.<ref name=":0" />


== Ondasun nabarmenak ==
== Ondasun nabarmenak ==

Arantzazuko San Pedro eliza [[1828]]an amaitu zuten eraikin nahiko berria <nowiki/>den arren, bertan lehenago eliza bat izan zela frogatzen duten hainbat dokumentu aurkitu dira.
=== Arantzazuko San Pedro eliza ===
[[1828]]an amaitu zuten eraikin nahiko berria den arren, bertan lehenago eliza bat izan zela frogatzen duten hainbat dokumentu aurkitu dira. [[Arkitektura neoklasikoa|Eraikin neoklasikoa]] da. Hala ere, egungo kokalekuan beste tenplu bat dagoela egiaztatzen duen dokumentazioa dago, gutxienez XVII. mendearen bigarren erdialdean. Gurutze latindar formako oinplanoa du, kanpoaldea zehaztu gabea, eta harlangaitzezkoa. Arkupeak fatxada nagusia zeharkatzen du, eta hiru elementu bereizgarri ditu kanpoko ikuspegian: aurrealdeko tinpano handia, forjatu zuen herentzia klasikoa definitzen duena; zirkuluerdiko bao bat, gurutze-formako oinplanoa definitzen duten lau hormetako bakoitzean; eta dorre bat, oso soila, oinplano karratukoa, inpostako bi lerrok eta zirkuluerdiko lau baok definitua, kanpai-kopuru bera dutenak. Errematea harlanduzko kupula txiki batek ematen dio, apur bat zorrotza. Kupula horren gainean, idulki zilindriko bat eta burdinazko haize-orratz bat daude, gurutze itxurakoa. Gehiago jakiteko bisitatu tenplu honi buruzko artikulua entziklopedian.<ref name=":0" />

=== San Migel baseliza ===
Oinplano angeluzuzeneko eraikina da. Bi isurialdeko teilatua eta arkupe zabala ditu. [[Harresi|Harresiak]] zurezko zutoinen gainean daude, eta ekialdean egitura konplexuagoa du, tirantea, pendoloia eta bi pare dituena. Teilatuek eusten dieten armaduren irudia hartzen du. Harlanduxkako horma-atalak ditu, gehienak harlangaitzezkoak dira, eta sarrera, buruduna bada ere, zirkuluerdiko arkua du estradosean. Kanpai-horma kareztatua du, forjazko gurutze batez errematatua, eta ur bedeinkatu ontzi txiki bat sarreraren eskuinaldean.<ref name=":0" />


== Arantzazuar ospetsuak ==
== Arantzazuar ospetsuak ==
91. lerroa: 108. lerroa:
{{Atari|Euskal Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}
{{Atari|Euskal Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}
* {{eu}} [https://web.archive.org/web/20070224191948/http://www.arantzazukoudala.com/ Arantzazuko udalaren webgunea.]
* {{eu}} [https://web.archive.org/web/20070224191948/http://www.arantzazukoudala.com/ Arantzazuko udalaren webgunea.]
{{autoritate kontrola}}

⚫
{{Bizkaiko udalerri aurkibidea}}


== Erreferentziak ==
[[Kategoria:Arantzazu]]
[[Kategoria:Arantzazu]]
⚫
<references />{{Bizkaiko udalerri aurkibidea}}{{autoritate kontrola}}
[[Kategoria:Arratia-Nerbioiko udalerriak]]
[[Kategoria:Bizkaiko udalerriak]]
[[Kategoria:Bizkaiko udalerriak eskualdearen arabera]]

02:21, 17 martxoa 2024ko berrikusketa

Arantzazu
 Bizkaia, Euskal Herria
San Pedro Apostoluaren eliza.
Arantzazuko bandera

Arantzazuko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaBizkaia
EskualdeaArratia
Izen ofiziala Arantzazu
AlkateaIgor Meñika Bengoetxea (EH Bildu)
Posta kodea48140
INE kodea48006
Herritarraarantzazuar
Kokapena
Koordenatuak43°09′27″N 2°47′21″W / 43.1575°N 2.7891666666667°W / 43.1575; -2.7891666666667
Map
Azalera3,80 km²
Garaiera97 metro
Demografia
Biztanleria389 (2023)
−12 (2022)
alt_left 204 (%52,4) (%49,1) 191 alt_right
Dentsitatea102,37 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		% 27,72
Zahartze tasa[1]% 19,23
Ugalkortasun tasa[1]‰ 64,1
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 81,25 (2011)
Genero desoreka[1]% -8,33 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 6,96 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 82,01 (2010)
Kaleko erabilera [2]%  (2016)
Etxeko erabilera [3]% 61.25 (2016)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.arantzazukoudala.com

Arantzazu Bizkaiko udalerri txikia edo elizatea da, Arratiako eskualdean dagoena. 411 biztanle zituen 2017. urtean, INEko datuen arabera.[4]

Toponimia

Etimologikoki, Arantzazuk "elorri lekua" esan nahi du.

1982. urtean udalerriaren izen ofiziala gaztelaniako bertsiotik (Aránzazu) euskaldunera (Arantzazu) aldatu zen.[5] Gainera, Bizkaiko udalerri honek Oñatiko (Gipuzkoa) beste auzo batzuen izen bera du, Arantzazuko Santutegia bertan dagoelako.

Geografia

Inguru naturala eta kokapena

Herria Arratia eskualdean dago, Bizkaia hegoaldeko mendietatik gertu. Arantzazuko udalerri mugakideak honakoak dira: iparraldean Igorre, mendebaldean Zeberio, ekialdean Dima eta hegoaldean Arteaga.

Auzoak

Demografia

XX. mendearen hasieratik gaur egun arte, Arantzazuko biztanle-kopurua antzekoa izan da, hirurehun inguru, eta hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran jende gehien izatera iritsi zen. Hala ere, bost urtean, ehun biztanle inguru galdu ziren. Azken urteetan, biztanleriak behera egin du, batez ere 1986 eta 1991 artean; hurrengo bost urteetan, berriz, antzera mantendu da. Hamar urte horietan, adin-taldeen araberako azterketa eginez, talde gehienen pixkanakako beherakada onartu zen, eta 65 urtetik gorakoena soilik hazi zen. Generoari dagokionez, beherakada txiki bat ikusten da urte horietan, nahiz eta, emakume zaharrenen kasuan, adin horretako gizonak baino gehiago ziren urte horietan. 1996ko datuari dagokionez, biztanleria-dentsitatea kilometro karratuko 75 biztanlekoa zela dakigu, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) 290 biztanle ingurukoa zen tasa baino askoz txikiagoa. Probintziakoaren aldean, aldea askoz handiagoa zen. Hala ere, Arratia-Nerbioi eskualdeak 50 biztanle pasatxoko batez besteko dentsitatea zuen, eta, beraz, Arantzazurako adierazitakoa baino pixka bat txikiagoa zen.[4]

Arantzazuko biztanleria

Politika

2015eko maiatzaren 24ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Igor Meñika Bengoetxea (EH Bildu) da Arantzazuko alkatea, Begoña Llanoren (EAJ) ondotik. Meñikak alkatetza lortu zuen zozketaz, EH Bildu eta EAJko zerrendek 132na boz jaso ondoren.[6]

2015eko udal hauteskundeak

Arantzazuko udalbatza

Alderdia

2015eko maiatzaren 24a

2011ko maiatzaren 22a
Zinegotziak Boto kopurua Zinegotziak Boto kopurua
Euskal Herria Bildu (EH BILDU)*
4 / 7
132 (% 50,00)
3 / 7
122 (% 47,29)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ-PNV)
3 / 7
132 (% 50,00)
4 / 7
135 (% 52,33)
* 2011n Bildu koalizioa aurkeztu zen.
Datuen iturria: Udal hauteskundeen emaitzak euskadi.eus webgunean

Ekonomia

XX. mendearen erdialdera arte industrializazio gutxiko udalerria zen, eta bertako biztanleak lurra lantzeko eta ganaduren bat hazteko okupazio tradizionaletan aritzen ziren. 1864an, bere laborantzako eta abereetako produktuak Gasteizera eta Bilbora eramaten zituen Arratiako bidetik. Bere basoak ikatzari eskaintzen zizkion, eta larreak behi-, lantza- eta txerri-aziendari. Burdinola bat eta errota batzuk zituen. Gaur egun, garraio-materialaren fabrika bat du.[4]

XX. mendearen 2. erdian eta XXI. mendean lehen sektorea udal-azaleraren banaketaren arabera azter daiteke; izan ere, 1999an, hirurehun hektarea baino gehiago zituen, eta erabilitako nekazaritza-azaleraren (SAU) eta gainerako lurren arteko banaketa antzekoa da, nahiz eta azken horiek hektarea batzuk gehiago izan. SAUren barruan, larre iraunkorrak, gehienak, eta hamar hektareara iristen ez ziren lur landuak bereizi behar dira. Urte horretan erroldatutako ustiategi guztiek lurrak zituzten. Horien barruan, antzeko kopurua dago abeltzaintzarekin eta abeltzaintzarik gabe, nahiz eta azken horiek batzuk gehiago eta hedadura handiagokoak izan. Hala ere, hamar urte lehenago, abeltzaintzaren gabezia haren garapena baino askoz handiagoa zen.[4]

Kultura

Euskara

Arantzazuko Matilde Artetxe[7] eta Maria Lourdes Etxebarria[8] (Ahotsak[9] proiekturako)

Arantzazun[10] mendebaldeko euskalkia (bizkaiera) erabiltzen da, zehatzago esanda, herriko hizkera Arratiakoa[11] da, sartaldeko mendebalderaren aldaera[12].

XX. mendeko laurogeigarren hamarkadaren hasieran, biztanle gehienak euskaldunak ziren, eta % 100ean euskara hitz egiten zutenak nabarmentzen ziren (euskaldunak). Era berean, hamabost urte geroago, banaketa antzekoa zen, nahiz eta euskaldunen presentzia % 100ean handiagoa izan eta erdaldunena (erdaldunena) neurri handi batean jaitsi. Biztanleriaren ama-hizkuntza eta etxeko erabilera alderatuz gero, 1996an ikusten da euskara, ama-hizkuntza nagusi izan arren, etxeko erabilera ematerakoan beherakada txiki bat gertatzen zela, gaztelanian bezala, eta etxean bi hizkuntzak batera gehiago erabiltzen zirela.[4]

Ondasun nabarmenak

Arantzazuko San Pedro eliza

1828an amaitu zuten eraikin nahiko berria den arren, bertan lehenago eliza bat izan zela frogatzen duten hainbat dokumentu aurkitu dira. Eraikin neoklasikoa da. Hala ere, egungo kokalekuan beste tenplu bat dagoela egiaztatzen duen dokumentazioa dago, gutxienez XVII. mendearen bigarren erdialdean. Gurutze latindar formako oinplanoa du, kanpoaldea zehaztu gabea, eta harlangaitzezkoa. Arkupeak fatxada nagusia zeharkatzen du, eta hiru elementu bereizgarri ditu kanpoko ikuspegian: aurrealdeko tinpano handia, forjatu zuen herentzia klasikoa definitzen duena; zirkuluerdiko bao bat, gurutze-formako oinplanoa definitzen duten lau hormetako bakoitzean; eta dorre bat, oso soila, oinplano karratukoa, inpostako bi lerrok eta zirkuluerdiko lau baok definitua, kanpai-kopuru bera dutenak. Errematea harlanduzko kupula txiki batek ematen dio, apur bat zorrotza. Kupula horren gainean, idulki zilindriko bat eta burdinazko haize-orratz bat daude, gurutze itxurakoa. Gehiago jakiteko bisitatu tenplu honi buruzko artikulua entziklopedian.[4]

San Migel baseliza

Oinplano angeluzuzeneko eraikina da. Bi isurialdeko teilatua eta arkupe zabala ditu. Harresiak zurezko zutoinen gainean daude, eta ekialdean egitura konplexuagoa du, tirantea, pendoloia eta bi pare dituena. Teilatuek eusten dieten armaduren irudia hartzen du. Harlanduxkako horma-atalak ditu, gehienak harlangaitzezkoak dira, eta sarrera, buruduna bada ere, zirkuluerdiko arkua du estradosean. Kanpai-horma kareztatua du, forjazko gurutze batez errematatua, eta ur bedeinkatu ontzi txiki bat sarreraren eskuinaldean.[4]

Arantzazuar ospetsuak

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ a b c d e f g «ARANTZAZU - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2024-03-17).
  5. ↑ «VARIACIONES DE LOS MUNICIPIOS DE ESPAÑA DESDE 1842» web.archive.org (Ministerio de Administraciones Públicas. Secretaría General Técnica) (Noiz kontsultatua: 2024-03-17).
  6. ↑ EiTB. «Zoriak EH Bilduri eman dio Arantzazuko (Bizkaia) Alkatetza» (Noiz kontsultatua: 2015-06-18).
  7. ↑ «Artetxe Egiluz, Matilde - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-11).
  8. ↑ «Etxebarria Inunziaga, Maria Lourdes - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-11).
  9. ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-12-11).
  10. ↑ «Arantzazu - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
  11. ↑ «Arratiakoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
  12. ↑ «Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Arantzazu_(Bizkaia)&oldid=9631182"(e)tik eskuratuta