Irailaren 11

Irailaren 11 gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta berrogeita hamalaugarren eguna da, 255.a bisurteetan. 111 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Julio Salinas Jaiotza: Bilbo, 1962 Conchita Montenegro Jaiotza: Donostia, 1911 eta 1912 Heriotza: Madril, 2007ko apirilaren 22a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan D. H. Lawrence Jaiotza: Eastwood (en) , 1885 eta 1885 Heriotza: Vence, 1930eko martxoaren 2a Theodor Wiesengrund Adorno Jaiotza: Frankfurt am Main, 1903 Heriotza: Visp, 1969ko abuztuaren 6a Ferdinand E. E. Marcos Jaiotza: Sarrat, 1917 Heriotza: Honolulu, 1989ko irailaren 28a Franz Beckenbauer Jaiotza: Richard-Wagner-Straße 19 (München) (en) eta Munich, 1945 Heriotza: Salzburgo, 2024ko urtarrilaren 7a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 11ko jaiotzak Moby • Ludacris • Gerard de Lairesse • Emperor Xuanzong of Tang • Eduard Hanslick • Taraji P. Henson • Nicolai Abildgaard • Harry Connick Jr. • Juhani Aho • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Gabriel María Ybarra de la Revilla Jaiotza: Bilbo, 1877ko apirilaren 5a Heriotza: Bilbo, 1951 Julio Beobide Jaiotza: Zumaia, 1891ko abenduaren 19a Heriotza: Zumaia, 1969 Manuel Iribarren Jaiotza: Iruñea, 1902ko abenduaren 1a Heriotza: Iruñea, 1973 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Nikita Khrustxov Jaiotza: Kalinovka (en) , 1894ko apirilaren 3a (juliotar egutegia) Heriotza: Mosku, 1971 Salvador Allende Jaiotza: Santiago, 1908ko ekainaren 26a eta 1908 Heriotza: Santiago, 1973 Jacques Cartier Jaiotza: Saint-Malo, 1491ko abenduaren 31 Heriotza: Saint-Malo, 1557 David Ricardo Jaiotza: Londres, 1772ko apirilaren 18a Heriotza: Gatcombe Park (en) , 1823 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 11ko heriotzak Joseph-Nicolas Delisle • Joe Zawinul • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Dorre Bikien aurkako erasoa. 1297 - William Wallaceren agindupean, eskoziarrek ingelesak garaitu zituzten Stirlingeko zubiko guduan. 1962 - The Beatles taldeak lehen singlea bukatu zuen: Love Me Do. 1973 - Txile: Augusto Pinochetek zuzendutako armadak herrialdearen kontrola hartu zuen eta Salvador Allendek bere buruaz beste egin zuen La Moneda jauregian. 2001 - AEBen aurkako eraso izugarria egin zuen Al Kaedak: bi hegazkinek New Yorkeko Dorre Bikiak jo zituzten (irudian) eta 3.000 hildako eragin. 2008 - Ekainberri, Ekaingo leizearen erreplika zabaldu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Iraila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Larunbata 2022: Igandea 2023: Astelehena 2025: Osteguna 2026: Ostirala 2027: Larunbata Izendegia Santutegia: Teodora Alexandriakoa, Elias Espeleota, Joan Gabriel Perboyre, Deiniol Seaska egutegia: Koro, Koru eta Adur.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1974 - ETAk Martin Durán Grande goardia zibila hil zuen Nafarroan.
• 2007 - Espainiako Auzitegi Nazionaleko Baltasar Garzon epaileak Juan Mari Olano Askatasunaren eleduna kartzelara bidali zuen.
• 2008 - Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak EAEko foru ogasun sistema onartu eta babesteko erabakia hartu zuen.

Munduan

• 1297 - Stirling zubiko bataila: William Wallace-en agindupean, eskoziarrek ingelesak garaitu zituzten.
• 1973 - Augusto Pinochetek zuzendutako armadak Txileko herrialdearen kontrola hartu zuen eta Salvador Allendek bere buruaz beste egin zuen La Monedan.
• 2001 - 2001eko irailaren 11ko atentatuak: New Yorkeko World Trade Center eta Washingtongo Pentagonoa eraikinek, hegazkin bidezko atentuak jasan zituzten inoiz inork AEBetako lurraldean jo duen erasorik larriena sorraraziz.
• 2005 - Junichiro Koizumi, Japoniako presidente berraukeratu zuten.
• 2006 - 736 etorkin ailegatu ziren Kanarietara Mauritaniatik itsasoz etorriak.
• 2012 - "Catalunya, nou estat d'Europa" manifestazioa: Bartzelonan milioi bat eta erdi lagun Kataluniaren independentziaren alde manisfestatu ziren.
• 2013 - Kataluniako Egun Nazionala: Kataluniako independentismoa aldarrikatuz 400 kilometro luze zituen Via Catalana izeneko giza-katea egin zen.
• 2014 - Kataluniako Egun Nazionalean jendetza handiak Kataluniaren autodeterminaziorako erreferendumaren eta independentziaren alde V erraldoi bat osatuz Bartzelonako kaleak bete zituen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2008 - Ekainberri, Ekaingo leizearen erreplika zabaldu zuten.

Mundua

• 1962 - Ingalaterra: The Beatles taldeak lehen singlea bukatu zuten: Love Me Do.
• 1987 - Hellraiser filma estreinatu zen, Clive Barkerek zuzendu eta Andrew Robinson, Clare Higgins, Sean Chapman, Ashley Laurence, Doug Bradley, Nicholas Vince, Simon Bamford, Grace Kirby eta Oliver Smith aktoreek antzeztu zuten.
• 1992 - Sneakers (Begiluzeak) filma estreinatu zen, Phil Alden Robinsonek zuzendu eta Robert Redford, Dan Aykroyd, Ben Kingsley, Mary McDonnell, River Phoenix, Sidney Poitier eta David Strathairn aktoreek antzeztu zuten.
• 1998 - Rounders filma estreinatu zen, John Dahlek zuzendu eta Matt Damon, Edward Norton, John Turturro, Famke Janssen, Gretchen Mol, John Malkovich eta Martin Landau aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Euskal Herria

• 2011 - Urdaibaik Kontxako CXVI. Bandera irabazi zuen; bermeotarrek lortzen zuten ondoz ondoko bigarrena zen.
• 2016 - Kontxako CXXI. Bandera: Gizonezkoetan Urdaibai (Bermeo) garaile eta emakumezkoetan San Juan (Pasai Donibane).

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1710 - Juan Kastañiza, bizkaitar militarra (h. 1770).
• 1811 - Joan Batista Artxu, euskal idazlea (h. 1881).
• 1868 - Migel Muñoa, gipuzkoar irakaslea, gaur egungo ikastolen aitzindaria (h. 1953).
• 1875 - Adolfo Sáenz-Alonso, Real Sociedad futbol klubeko lehenengo presidentea (h. 1964).
• 1885 - Pedro Mourlane Mitxelena, gipuzkoar idazle eta kazetaria (h. 1955).
• 1892 - Jose Antonio Uharte, nafar biolinista (h. 1968).
• 1911 - Conchita Montenegro, euskal herritar aktore eta dantzaria (h. 2007).
• 1916 - Faustino Azpiazu, Sakabi , euskal trikilaria, Sakabi eta Egañazpi bikoteko kidea (h. 1995).
• 1923 - Jose Luis Akarregi, esku huskako euskal pilotaria (h. 2012).
• 1925 - Agustín Argote, bizkaitar boxeolaria (h. 1996).
• 1935 - Jazinto Sagarna, Gorbeiako artzaina, bizkaitar artzain eta eguraldi iragarlea (h. 2018).
• 1939 -
  • Mariano Ferrer, gipuzkoar kazetaria.
  • Klaudio Harluxet, baxenafar informatikaria, politikaria eta euskaltzalea, euskarazko informatikan aitzindaria (h. 1993).
• 1947 - Amaia Zubiria, gipuzkoar abeslaria, Euskal Abestigintza Berriak emandako emakumezko abeslaririk garrantzitsuena.
• 1953 - Juan José Crespo Galende, PCE (r)-ko eta GRAPOko bizkaitar militantea (h. 1981).
• 1960 - Pantxoa Etxegoin, baxenafar kultura-eragilea.
• 1962 - Julio Salinas, bizkaitar futbolari ohia eta kirol esataria.
• 1967 - Javier Vizcaino, bizkaitar kazetaria eta irrati esataria.
• 1973 - Maite Ruiz de Larramendi, nafar palaria.
• 1986 - Fabrice Martin, lapurtar tenislaria.
• 1989 - Enrique Sanz, nafar txirrindularia.

Mundua

• 1182 - Minamoto no Yoriie, Japoniako Kamakura shogunerriko bigarren shoguna (h. 1204).
• 1470 - Martin Waldseemüller, alemaniar kartografoa, Amerika izena erabiltzen lehenengoa (h. 1520).
• 1494 - Elixabete Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa jaiotzez eta Guelderseko dukesa ezkontzaz (h. 1572).
• 1524 - Pierre de Ronsard, frantziar poeta (h. 1585).
• 1557 - Josef Calasanz, espainiar apaiz eta hezitzailea, Eskolapioak kongregazioaren fundatzailea (h. 1648).
• 1611 - Henri de La Tour d'Auvergne (Turenneko bizkondea), Frantziako mariskal jenerala (h. 1675).
• 1656 - Ulrika Eleonor Danimarkakoa, Suediako erregina ezkontidea (h. 1693).
• 1741 - Arthur Young, britainiar ekonomialaria (h. 1820).
• 1771 - Mungo Park, eskoziar esploratzailea, botanikoa eta naturalista (h. 1808).
• 1815 - Karl Zeiss, alemaniar optikoa (h. 1888).
• 1862 - O. Henry, estatubatuar idazle eta kazetaria (h. 1910).
• 1865 - Rainis, letonierazko olerkaria (h. 1929).
• 1869 - Víctor Català, kataluniar eleberrigilea (h. 1966).
• 1870 - Nils Kjær, norvegiar idazlea (h. 1924).
• 1877 -
  • Felix Dzerzhinski, Burdinezko Felix, poloniar boltxebikea (h. 1926).
  • James Hopwood Jeans, ingeles fisikari eta astronomoa (h. 1946).
• 1885 - D.H. Lawrence, ingeles idazle eta poeta (h. 1930).
• 1889 - Pierre Reverdy, frantziar olerkaria (h. 1960).
• 1890 - Euphemia Haynes, estatubatuar matematikari eta irakaslea (h. 1980).
• 1891 - Noël Gallon, frantziar konpositore eta musika irakaslea (h. 1966).
• 1892 - Lucien Buysse, belgikar txirrindularia (h. 1980).
• 1903 - Theodor Adorno, alemaniar filosofo, soziologo eta musikologoa (h. 1969).
• 1904 - José María Bueno, espainiar kardinala, Gasteizko gotzaina izandakoa (h. 1987).
• 1910 - Manuel Mujica Láinez, argentinar idazlea (h. 1984).
• 1917 - Ferdinand Marcos, Filipinetako diktadorea (h. 1989).
• 1919 - Ota Šik, txekiar ekonomialaria, Pragako 1968ko Udaberriko buruzagietako bat (h. 2004).
• 1927 - Abel San Martín, Barberito I.a, esku huskako errioxar pilotaria (h. 1980).
• 1930 -
  • Jean-Claude Forest, frantziar komikigilea (h. 1998).
  • Vera T. Sós, hungariar matematikaria, zenbakien teorian eta konbinatorian espezializatua.
• 1935 - Arvo Pärt, estoniar musikagilea.
• 1940 - Brian De Palma, estatubatuar zinema-zuzendari eta gidoigilea.
• 1945 - Franz Beckenbauer, Kaiserra, alemaniar futbolaren historiako jokalaririk onentzat hartua.
• 1946 - Anthony Browne, Haur eta Gazte Liburuen ilustratzaile eta idazle britainiarra.
• 1950 - Eijun Kiyokumo, japoniar futbolari ohia.
• 1956 - Roger Subirats, Roger, kataluniar komikilaria (h. 2017).
• 1965 -
  • Baxar al-Assad, Siriako presidentea.
  • Pablo Granados, argentinar aktore, musikagile eta umorista.
• 1967 - Sung Jae-gi, Hego Koreako feminismoaren aurkako ekintzailea (h. 2013).
• 1970 - Paul B. Preciado, espainiar filosofoa eta queer aktibista.
• 1987 - Munroe Bergdorf, britainiar emakumezko modelo transgenero, DJ eta transexualen aldeko eta arrazakeriaren aurkako ekintzailea.
• 1988 - Juanfran, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1969 - Julio Beobide, zumaiar eskultorea.
• 1973 - Manuel Iribarren, nafar idazle eta kritikaria (j. 1902).
• 1980 - Ignacio Agirrezabala, Txirri II.a, euskal herritar futbolari eta ingeniaria (j. 1909).
• 2002 - Resurrección Hernández Gil, 109 urte bizi izan zen euskal herritarra (j. 1893).

Mundua

• 1721 - Rudolf Jakob Camerarius, Alemaniako naturalista (j. 1665).
• 1733 - François Couperin Handia, frantziar musikagile barrokoa (j. 1668).
• 1823 - David Ricardo, britainiar ekonomialari politikoa (j. 1772).
• 1888 - Domingo Faustino Sarmiento, idazle, politikari eta presidente argentinarra (j. 1811).
• 1891 - Antero de Quental, portugaleko olerkaria (j. 1842).
• 1941 - Khristian Rakovski, bulgariar iraultzailea (j. 1873).
• 1943 - Oswald Teichmüller, alemaniar matematikaria (j. 1913).
• 1948 - Muhammad Ali Jinnah, Pakistango buruzagi musulmana eta lehendabiziko lehen gobernaria (j. 1876).
• 1949 - Henri Rabaud, frantziar musikagilea (j. 1873).
• 1950 -
  • Jan Christian Smuts, Hegoafrikako politikari eta militarra, Hego Afrikaren batasunaren aitzindaria (j. 1870).
  • Romanonesko kondea, espainiar lurjabe agintetsua eta Espainiako presidentea (j. 1863).
• 1969 - Julio Beobide, euskal eskultorea (j. 1891).
• 1971 - Nikita Khrustxov, SESBeko burua (j. 1894).
• 1973 -
  • Salvador Allende, Txileko presidentea, munduko demokratikoki aukeratutako lehenengo presidente marxista (j. 1908).
  • Edward Evan Evans-Pritchard, ingeles antropologo eta etnologoa (j. 1902).
• 1975 - Pedro Antequera Azpiri, espainiar margolaria, marrazkilaria eta artista grafikoa (j. 1892).
• 1993 - Erich Leinsdorf, austriar-estatubatuar orkestra-zuzendaria (j. 1912).
• 1994 -
  • Luciano Sgrizzi, italiar klabe-jotzailea, pianista, musikagilea eta musikologoa (j. 1910).
  • Jessica Tandy, estatubatuar aktorea (j. 1909).
• 1995 - Georges Canguilhem, frantziar filosofoa, epistemologiaren sortzaileetako bat (j. 1904).
• 1996 - Koichi Oita, japoniar futbolaria (j. 1914).
• 2002 - Kim Hunter, estatubatuar zine, antzerki eta telebista aktorea (j. 1922).
• 2003 - John Ritter, estatubatuar aktorea (j. 1948).
• 2011 - Andy Whitfield, galestar aktorea (j. 1971).
• 2013 - Lesley Sibner, estatubatuar matematikaria (j. 1934).
• 2016 - Alexis Arquette, estatubatuar aktore, kabaret-artista, marrazkilari underground eta ekintzaile transexuala (j. 1969).
• 2017 -
  • Abdul Halim Kedahkoa, Kedahko sultana eta Malaysiako erregea (j. 1927).
  • Peter Hall, britainiar antzerki zuzendaria (j. 1930).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Koro, Koru eta Adur.
• Kataluniako Egun Nazionala.

Irailaren 10 | Urteko egutegi | Irailaren 12