Irailaren 30
Wikipedia(e)tik
Irailaren 30a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita hamairugarren eguna da, 274.a bisurteetan. 92 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Heriotzak
Gertaerak
Egutegia
IzendegiaEduki-taula
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1979 - Guardia Zibilak Santos Sampedro Lozano polizia inspektorea hil zuen Donostian, uniformerik gabe zihoala, gaizkiletzat hartuta. ETAk polizia munizipaleko buru Adolfo Vilariño Doce hil zuen Gernikan, eta taberna bateko zerbitzari Pedro Gori Rovira hil zuen Getxoko Areeta auzoan.
- 2013 - Presoen eskubideen alde diharduen Herrira elkartearen egoitzetan sartu zen Guardia Zibila, webgune eta sare sozialetako profilak itxi, egoitzak itxi, eta 18 kide atxilotuta eraman.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2005 - Kataluniako parlamentuak estatutu berrirako proiektua onartu zuen, aldeko 120 botu eta kontrako 15 boturekin.
- 2006 - 155 hildako Manausetik Rio de Janeirora zihoan hegazkin batek istripua izan eta gero.
- 2009 - 7,6 graduko lurrikara batek 1.100 pertsona baino gehiago hil zituen Indonesiako Sumatra uhartean.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2013 - Airean magazina ETB1ean aireratzen hasi zen, Jaime Otamendi, Ilaski Serrano, Usoa Arbelaitz eta Mikel Pagadizabalek aurkeztu zutelarik. 2014ko uztailean aireratzetik utzi zuten.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1791 - Die Zauberflöte (euskaraz: Txirula Magikoa), Wolfgang Amadeus Mozarten musika eta Emanuel Schikanederren libretoa duen opera estreinatu zen Vienako Theater auf der Wieden antzokian.
- 1935 - Porgy and Bess (euskaraz: Porgy eta Bess), George Gershwinen musika eta DuBose Heywarden libretoa duen opera estreinatu zen Bostongo Colonial Theatren.
- 1960 - Harriketarrak (ingelesez The Flintstones) marrazki bizidun telesaila lehenbiziko aldiz telebistan estreinatu zen.
- 1994 - Ed Wood filma estreinatu zen, Tim Burtonek zuzendu eta Johnny Depp, Martin Landau, Sarah Jessica Parker, Patricia Arquette, Lisa Marie, Jeffrey Jones eta Bill Murray aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1994 - The River Wild ("Ibai Basatia") filma estreinatu zen, Curtis Hansonek zuzendu eta Meryl Streep, Kevin Bacon, David Strathairn, Benjamin Bratt, John C. Reilly eta Joseph Mazzello aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1672 - Jean L'Archevêque, lapurtar merkatari eta esploratzailea (h. 1720).
- 1799 - Jean Saint-Gaudens, baxenafar politikaria (h. 1875).
- 1832 - Frantzisko Laphitz, apaiz katolikoa eta euskal idazlea (h. 1905).
- 1838 - Miguel Loredo, bizkaitar hizlari eta publizista neokatolikoa (h. 1879).
- 1846 - Manuel Antonio Leunda, gipuzkoar bertsolaria (h. 1940).
- 1866 - Francisco Grandmontagne, Luis de Jaizquibel, gipuzkoar kazetaria eta idazlea, Burgosen (h. 1936).
- 1926 - Mariano de Corral, bizkaitar margolaria (h. 2009).
- 1942 - Abel Muniategi, Bengetxe, bizkaitar bertsolari, politikari eta idazlea.
- 1948 - Joan Mari Irigoien, euskal idazlea.
- 1955 - Manuel Montero, bizkaitar historialaria eta irakaslea, Euskal Herriko Unibertsitateko errektore ohia.
- 1961 - Kike Amonarriz, gipuzkoar soziolinguista, umorista eta telebista-aurkezlea.
- 1970 -
- Agustin Sagasti, euskal txirrindularia (h. 2009).
- Izaskun Zubizarreta, gipuzkoar mendi-zeharkako eskiatzailea.
- 1981 - Iban Mayoz, gipuzkoar txirrindularia.
- 1997 - Asier Villalibre, bizkaitar futbolaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1227 - Nikolas IV.a, Aita santua (h. 1292).
- 1525 - Giovanni Pierluigi da Palestrina, italiar musikagilea (h. 1594).
- 1732 - Jacques Necker, frantziar politikari eta finantzaria (h. 1804).
- 1765 - José María Morelos, mexikar apaiz eta militar abertzalea (h. 1815).
- 1788 - Fitzroy Somerset, ingeles militarra eta diplomatikoa (h. 1855).
- 1802 - Antoine Jérôme Balard, frantziar kimikaria (h. 1876).
- 1843 - Matilde Luisa Bavarian, bavariar printzesa (h. 1925).
- 1856 - Yu Kil-chun, Koreako independentziaren aldeko ekintzaile, politikari eta kazetaria (h. 1914).
- 1858 - José Benlliure, espainiar margolaria (h. 1937).
- 1870 - Jean Perrin, frantziar fisikaria (h. 1942).
- 1882 - Hans Geiger, alemaniar fisikaria (h. 1945).
- 1888 - Louis Lecoin, frantziar militante anarko-sindikalista (h. 1971).
- 1891 - Otto Schmidt, errusiar zientzialaria, estatu-gizona eta gerra heroia (h. 1956).
- 1895 - Lewis Milestone, moldaviar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1980).
- 1902 - Ryuzo Shimizu, japoniar futbolaria.
- 1905 -
- Nevill Francis Mott, ingeles fisikaria, 1977ko Fisikako Nobel Saria (h. 1990).
- Michael Powell, ingeles antzezlea eta zinemagilea (h. 1990).
- 1906 - Mireille Hartuch, frantziar abeslaria, konpositorea eta aktorea (h. 1996).
- 1908 - David Oistrakh, ukrainar biolin-jotzailea (h. 1974).
- 1917 - Buddy Rich, estatubatuar bateria-jotzailea eta jazzeko orkestra-zuzendaria (h. 1987).
- 1921 - Deborah Kerr, eskoziar aktorea (h. 2007).
- 1924 - Truman Capote, estatubatuar idazlea (h. 1984).
- 1927 - W S. Merwin, estatubatuar poeta eta itzultzailea.
- 1928 -
- Takeshi Inoue, japoniar futbolaria (h. 1992).
- Elie Wiesel, estatubatuar idazlea, 1986ko Bakearen Nobel Saria (h. 2016).
- 1929 - Kjell Askildsen, norvegiar idazlea.
- 1931 - Angie Dickinson, estatubatuar aktorea.
- 1934 - Udo Jürgens, austriar abeslaria (h. 2014).
- 1937 - Jurek Becker, poloniar-alemaniar idazlea (h. 1997).
- 1939 - Jean-Marie Lehn, frantziar kimikaria, 1987ko Kimikako Nobel Saria.
- 1943 - Johann Deisenhofer, alemaniar biokimikaria, 1988ko Kimikako Nobel Saria.
- 1957 - Fran Drescher, estatubatuar aktorea.
- 1961 - Eric Stoltz, estatubatuar aktorea eta zinema zuzendaria.
- 1964 - Monica Bellucci, italiar aktore eta modeloa.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1719 - Bernard Renau Elizagarai, nafar ingeniari eta militarra, Pougues-les-Eauxen (j. 1652).
- 1922 - Jean-Baptiste Ernest Lacombe, lapurtar arkitektoa, Okzitanian (j. 1854).
- 1984 - Pakito Arriaran, gipuzkoar ETAkidea eta FMLNren aldeko gerrillaria, El Salvadorren (j. 1955).
- 1985 - Rodrigo de Santiago, euskal herritar musikagilea, Coruñan (j. 1907).
- 2011 - Manuel Juaristi, gipuzkoar idazlea (j. 1923).
- 2013 -
- Fermin Mihura, lapurtar bertsolaria (j. 1946).
- Tere Jaio, bizkaitar bikoiztailea.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 420 - Jeronimo Estridongoa, Bibliaren itzultzailea (j. c. 340).
- 1560 - Melchor Cano, espainiar domingotar teologoa eta apezpikua.
- 1888 -
- Elizabeth Stride, ustez Jack Tripa-ateratzailearen hirugarren biktima (j. 1843).
- Catherine Eddowes, ustez Jack Tripa-ateratzailearen laugarren biktima.
- 1891 - Georges Boulanger, frantziar jeneral eta politikaria (j. 1837).
- 1897 - Teresa Lisieuxekoa, frantziar lekaimea, Eliza Katolikoak santu izendatua (j. 1873).
- 1898 - Francisco Coello, espainiar kartografo eta militarra (j. 1822).
- 1948 - Edith Kermit Carow Roosevelt, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1861).
- 1953 - Lewis Fry Richardson, ingeles fisikaria (j. 1881).
- 1955 -
- James Dean, estatubatuar aktorea (j. 1931).
- Pentti Haanpää, finlandiar eleberrigilea (j. 1905).
- Louis Leon Thurstone, estatubatuar psikologoa, psikometria arloan berritzailea (j. 1887).
- 1985 -
- Herbert Bayer, austriar pintore eta arkitektoa (j. 1900).
- Charles Francis Richter, estatubatuar geofisikaria, Richter eskalaren sortzailea (j. 1900).
- Simone Signoret, frantziar antzezlea (j. 1921).
- 1986 - Nicolas Kaldor, britainiar ekonomialaria (j. 1908).
- 1989 - Virgil Thomson, estatubatuar musikagilea (j. 1896).
- 1990 -
- Michel Leiris, frantziar idazlea eta etnologoa (j. 1901).
- Patrick White, australiar idazlea, 1973ko Literaturako Nobel Saria (j. 1912).
- 1994 - Roberto Eduardo Viola, Argentinako diktadorea (j. 1924).
- 1998 - Bruno Munari, italiar diseinatzailea eta artista (j. 1907).
- 2005 - Sergei Starostin, errusiar akademikari eta hizkuntzalaria (j. 1953).
- 2007 - Joe Mitty, Oxfam erakundeko dendak Erresuma Batuan zabaldu zituen ekintzailea (j. 1919).
- 2011 - Ralph M. Steinman, kanadar immunologoa eta biologia zelularreko ikertzailea, 2011ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1943).
- 2012 - Barry Commoner, estatubatuar biologo, ekologo eta pedagogoa (j. 1917).
- 2014 - Martin Lewis Perl, estatubatuar fisikaria, 1995eko Fisikako Nobel Saria (j. 1927).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Jeronimo, Gar eta Garoña.
| Urteko hilak | ||
|---|---|---|
|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |
||
