Irailaren 28

Irailaren 28a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita hamaikagarren eguna da, 272.a bisurteetan. 94 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Enrique Zuazua Jaiotza: Eibar, 1961 Manuel Leguineche Jaiotza: Zabala (Arratzu), 1941 Heriotza: 2014ko urtarrilak 22 José María Alonso Jaiotza: Donostia, 1890 Heriotza: 1979ko martxoak 4 Gorka Gonzalez Jaiotza: Zarautz, 1977 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Gwyneth Paltrow Jaiotza: Los Angeles, 0000 Brigitte Bardot Jaiotza: Paris, 1934 Prosper Mérimée Jaiotza: Paris, 1803 Heriotza: 1870eko irailak 23 Georges Clemenceau Jaiotza: Mouilleron-en-Pareds, 1841 Heriotza: 1929ko azaroak 24 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 28ko jaiotzak William Jones • Alexandre Cabanel • Ranbir Kapoor • Edmund Stoiber • Mathieu Valbuena • Avery Brundage • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Ignacio Zoco Jaiotza: 1939ko uztailak 31 Heriotza: Madril, 2015 José Arribas Jaiotza: 1921eko urtarrilak 16 Heriotza: Frantzia, 1989 Ricardo Duque de Estrada Jaiotza: 1870eko urtarrilak 11 Heriotza: Q1522401, 1941 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Louis Pasteur Jaiotza: 1822ko abenduak 27 Heriotza: Q19060369, 1895 Emile Zola Jaiotza: 1840ko apirilak 2 Heriotza: Paris, 1902 Shimon Peres Jaiotza: 1923ko abuztuak 1 Heriotza: Q2915012, 2016 Herman Melville Jaiotza: 1818ko abuztuak 1 Heriotza: New York, 1891 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Irailaren 28ko heriotzak Willem Einthoven • Arthur Penn • Prince Leopold of Bavaria • George Buchanan • Émile Gaboriau • Emil Orlík • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 2015 - NASAko zientzialariek Marten (irudian) ura badagoela baieztatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Iraila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2020 Aurreko eta hurrengo urteetan 2017: osteguna 2018: ostirala 2019: larunbata 2021: asteartea 2022: asteazkena 2023: osteguna Izendegia Santutegia: Domingo Ibañez de Erkizia Seaska egutegia: Artos, Artozki, Xemein eta Xemen.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2006 - Europako Parlamentuak babesa eskaini zion Euskal Herrian zabalduriko bake-prozesuari. Parlamentuko talde politiko guztiek aldeko botua eman zuten PPk izan ezik.
• 2007 - Juan Jose Ibarretxe lehendakariak 2008ko urriaren 25erako herri-galdeketa iragarri zuen EAEn.
• 2009 - Miguel Sanzek CDN alderdia kanporatu zuen Nafarroako gobernutik, eta handik aurrera PSNren laguntzarekin gobernatu zuen Nafarroa.
• 2010 - Espainiako Poliziak zazpi lagun atxilotu eta inkomunikatu zituen "Askapena elkarteko kide izateagatik".

Mundua

• 2012 -
  • Espainiako bankuek 53.745 milioi euroko defizita dute, Bankiak bakarrik 24.743 milioi euro behar ditu.
  • Hamar pertsona hil dira Murtziako Eskualdean eta Espainia hego-ekialdean egondako euriteetan.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2013 - Donostiako Zinemaldian Hugh Jackman australiar aktoreak Donostia Saria jaso zuen.

Mundua

• 1990 - Pacific Heights filma estreinatu zen, John Schlesingerek zuzendu eta Melanie Griffith, Matthew Modine eta Michael Keatonek antzeztu zuten.
• 2001 - Zoolander filma estreinatu zen, Ben Stillerek zuzendu eta idatzi, eta berak eta Owen Wilson, Will Ferrell, Christine Taylor, Milla Jovovich, Jerry Stiller, David Duchovny eta Jon Voight aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 2015 - NASAko zientzialariek Marten ura badagoela baieztatu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1814 - Joanes Otsalde, bidarraitar bertsolaria (h. 1897).
• 1842 - Cosme Etxebarrieta, bizkaitar enpresaburu eta politikari errepublikanoa (h. 1903).
• 1876 - Guillermo Torrijos Goyarzu, bilbotar militante sozialista (h. 1942).
• 1890 - José María Alonso, euskal tenislaria (h. 1979).
• 1894 - Gregorio Beorlegi, gipuzkoar antzerki eta zinema antzezlea (h. 1959).
• 1896 - Saturnino Legarda, nafar organista eta musikagilea (h. 1970).
• 1901 - Ed Sullivan, estatubatuar ikuskizun eta kirol kazetaria, telebista aurkeztea eta egunkarietako zutabegilea (h. 1974).
• 1904 - Juan Antonio Kareaga, bizkaitar politikari jeltzalea (h. 1964).
• 1910 - Gillermo Amutxastegi, ondarroar puntista (h. 1979).
• 1922 - Cipriano Agirrezabal, bizkaitar txirrindularia (h. 2001).
• 1941 - Manu Leguineche, bizkaitar kazetaria, idazlea eta bidaiaria (h. 2014).
• 1951 - Andres Vilariño, gipuzkoar auto pilotua.
• 1961 -
  • Nerea Txapartegi, Bilduko donostiar politikaria.
  • Enrique Zuazua, gipuzkoar matematikaria eta unibertsitateko irakaslea.
• 1970 - Vicente Uritz, nafar futbolari ohia.
• 1975 - Arantza Ibarra, bizkaitar publizista, ipuin irakurle eta idazle, musikagile, zinema gidoigile eta zuzendaria.
• 1977 -
  • Gorka Gonzalez, gipuzkoar txirrindulari ohia.
  • Maria Urcelay, gipuzkoar aktorea.
• 1985 - Jonathan Apeztegia, nafar futbolaria.
• 1990 - Julen Telleria, gipuzkoar irrati esataria eta telebista aurkezlea.
• 1994 - Pello Olaberria, gipuzkoar txirrindularia.

Mundua

• 1636 - Sofia Dorotea Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburgekoa, alemaniar noblea (h. 1689).
• 1741 - William Brodie, eskoziar altzarigilea eta gauez ezkutuko lapurra (h. 1788).
• 1803 - Prosper Mérimée, frantziar idazlea, hizkuntzalaria eta arkeologoa (h. 1870).
• 1819 - Narciso Monturiol, kataluniar asmatzaile eta politikaria (h. 1885).
• 1841 - Georges Clemenceau, Frantziako Errepublikako Lehen Ministroa (h. 1929).
• 1848 - Heinrich Winkler, alemaniar pedagogo eta hizkuntzalaria, euskaran eta altaitar hizkuntzetan aditua (h. 1930).
• 1852 -
  • John French, britainiar militarra, Lehen Mundu Gerran ezaguna (h. 1925).
  • Henri Moissan, frantziar kimikaria, 1906ko Kimikako Nobel Saria (h. 1907).
  • Isis Pogson, britainiar astronomo eta meteorologoa, Royal Astronomical Societyko lehen emakumea (h. 1945).
• 1863 - Karlos I.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1908).
• 1870 - Florent Schmitt, frantziar musikagilea (h. 1958).
• 1871 -
  • Gerardo Machado, Kubako presidentea (h. 1939).
  • Pietro Badoglio, Italiako Erresumako lehen ministroa (h. 1956).
• 1881 - Eugeni d'Ors, kataluniar filosofo eta idazlea (h. 1954).
• 1887 - Petru Rocca, korsikar idazle eta nazionalista (h. 1966).
• 1899 - Sylvain Floirat, frantziar enpresaburua (h. 1993).
• 1905 - Max Schmeling, alemaniar boxeolaria (h. 2005).
• 1907 - Bhagat Singh, Indiako askatasunaren aldeko iraultzaile nagusietako bat (h. 1931).
• 1916 - Peter Finch, australiar aktorea (h. 1977).
• 1924 - Marcello Mastroianni, italiar aktorea (h. 1996).
• 1925 - Seymour Cray, estatubatuar ingeniaria eta konputagailugintzaren aitzindaria (h. 1996).
• 1929 -
  • Lata Mangeshkar, indiar abeslaria.
  • Nikolai Ryzhkov, Sobietar Batasuneko lehen ministroa.
• 1930 - Immanuel Wallerstein, estatubatuar soziologo eta gizarte-zientifiko historikoa, mundu-sistema analisiaren teoriko nagusia (h. 2019).
• 1932 - Victor Jara, txiletar pedagogoa, antzerki-zuzendaria, poeta, egile abeslaria eta politika aktibista (h. 1973).
• 1933 - Miguel Ortiz Berrocal, espainiar eskultorea (h. 2006).
• 1934 - Brigitte Bardot, frantziar aktore, abeslari eta modeloa.
• 1937 - Paz Fernández Felgueroso, asturiar abokatu eta politikaria, Gijóngo alkate ohia.
• 1938 -
  • Huang Ju, txinatar politikaria eta Shanghaiko alkatea (h. 2007).
  • Ben E. King, estatubatuar soul eta abeslaria (h. 2015).
• 1941 - Peridis, espainiar arkitektoa, marrazkilaria, umoregilea eta idazlea.
• 1942 - Donna Leon, estatubatuar idazlea.
• 1944 -
  • Yoshitada Yamaguchi, japoniar futbolaria.
  • Miloš Zeman, Txekiar Errepublikako presidentea.
• 1945 - Marielle Goitschel, frantziar eskiatzaile ohia.
• 1947 - Sheikh Hasina, Bangladeshko lehen ministroa.
• 1952 -
  • Sylvia Kristel, herbeheretar aktorea (h. 2012).
  • David Salle, estatubatuar margolaria.
• 1953 - Otmar Hasler, Liechtensteingo lehen ministro ohia.
• 1954 - Patrick Tosani, frantziar argazkilaria.
• 1967 - Mira Sorvino, estatubatuar aktorea.
• 1968 -
  • Mika Häkkinen, 1 Formulako finlandiar pilotu ohia.
  • Naomi Watts, ingeles-australiar aktorea.
• 1972 - Dita Von Teese, estatubatuar artista burlesque, modelo eta aktorea.
• 1973 - Roberto Jiménez, PSNko nafar politikaria.
• 1978 -
  • Dana Loesch, ideologia kontserbadoreko estatubatuar telebista eta irratsaio aurkezlea.
  • Pastora Soler, espainiar abeslaria.
• 1981 -
  • Nihan Büyükağaç, turkiar aktorea.
  • José Manuel Calderón, espainiar saskibaloi jokalari ohia.
• 1982 -
  • Takeshi Aoki, japoniar futbolaria.
  • Nolwenn Leroy, bretainiar abeslaria.
• 1987 -
  • Hilary Duff, estatubatuar aktore eta abeslaria.
  • Cecilio Valgañón, errioxar esku huskako pilotari ohia.
• 1990 - Kirsten Prout, kanadar aktorea.
• 1991 - Álex Martínez, espainiar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1104 - Petri I.a Santxez, Nafarroa eta Aragoiko erregea (j. 1068).
• 1428 - Martin III.a Enrikez Lakarrakoa, Nafarroako Erresumako noblea.
• 1792 - Joan Urkitza, bizkaitar arkitekto eta zizelkaria (j. 1714).
• 1941 - Ricardo Duque de Estrada, nafar politikari eta arkeologoa, Llanesen (j. 1870).
• 1943 - Juan José Maiztegi, bizkaitar apaiza (j. 1878).
• 1971 - Amalia Galarraga, gipuzkoar idazle feminista, Madrilen (j. c. 1895).
• 1979 - Tomas Alba Irazusta, Donostiako Herri Batasuneko zinegotzia, Batallón Vasco Españolek eraila (j. 1937).
• 1989 - José Arribas, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea, Frantzian (j. 1921).
• 2005 - Bitor Lekunberri, Otxabiña, gipuzkoar miliziano komunista (j. 1913).
• 2012 - Juan Maria Orbe, euskal enpresaburua eta EHNE sindikatuko sortzaileetako bat (j. 1944).
• 2015 -
  • Amale Arzelus, gipuzkoar euskaltzalea eta irrati esataria (j. 1924).
  • Ignacio Zoco, nafar futbolaria (j. 1939).
• 2016 - Imanol Urbieta, zarauztar musikari eta idazlea (j. 1934).

Mundua

• 782 - Leoba, moja anglosaxoia (j. c. 710).
• 935 - San Wentzeslao I.a Bohemiakoa (j. 907).
• 1197 - Henrike VI.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1165).
• 1691 - Johannes Fatio, suitzar kirurgialari eta obstetrizialaria (j. 1649).
• 1859 - Carl Ritter, alemaniar geografoa (j. 1779).
• 1879 - Karl Friedrich Mohr, alemaniar kimikaria eta botikaria (j. 1806).
• 1891 - Herman Melville, estatubatuar idazlea (j. 1819).
• 1895 - Louis Pasteur, frantziar mikrobiologoa (j. 1822).
• 1899 - Giovanni Segantini, italiar margolaria (j. 1858).
• 1918 -
  • Georg Simmel, alemaniar soziologoa eta filosofoa (j. 1858).
  • Jean Espagnolle, frantziar apaiza (j. 1828).
• 1953 - Edwin Hubble, estatubatuar astronomoa (j. 1889).
• 1964 - Harpo Marx, estatubatuar umorista eta aktorea (j. 1888).
• 1966 - André Breton, frantziar idazle eta poeta, surrealismoaren sortzaile nagusia (j. 1896).
• 1970 -
  • Gamal Abdel Nasser, Egiptoko presidentea eta bere garaiko arabiar buruzagirik garrantzitsuena (j. 1918).
  • John Dos Passos, estatubatuar idazle eta margolaria (j. 1896).
• 1978 - Joan Paulo I.a, Aita santua (j. 1912).
• 1981 - Rómulo Betancourt, Venezuelako presidentea (j. 1908).
• 1985 - André Kertész, hungariar argazkilaria (j. 1894).
• 1986 - Robert Helpmann, australiar dantzari, aktorea eta koreografoa (j. 1909).
• 1989 - Ferdinand Marcos, Filipinetako diktadorea (j. 1917).
• 1991 - Miles Davis, estatubatuar jazz tronpeta-jotzailea eta musikagilea, jazz modernoaren joera berrien aitzindaria (j. 1926).
• 1994 - Franco Moschino, italiar moda-diseinatzailea (j. 1950).
• 2000 - Pierre Trudeau, Kanadako lehen ministroa (j. 1919).
• 2003 -
  • Althea Gibson, estatubatuar tenislari eta golflaria, tenis txapelketa bat jokatu zuen lehen kirolari afro-amerikarra (j. 1927).
  • Elia Kazan, greziar jatorriko estatubatuar zinemagilea (j. 1909).
• 2004 - Mulk Raj Anand, indiar idazlea (j. 1905).
• 2009 - Guillermo Endara Galimany, Panamako presidentea (j. 1936).
• 2015 - Abdel Tawab Jusef, arabierazko eta ingelesezko egiptoar idazlea (j. 1928).
• 2016 - Shimon Peres, Israelgo lehen ministroa, presidentea eta 1994ko Bakearen Nobel Saria (j. 1923).
• 2017 - Antonio Isasi-Isasmendi, espainiar zinema zuzendaria, gidoilaria eta zinema ekoizlea (j. 1927).
• 2019 - Ismail Petra Kelantangoa, Kelantango sultana (j. 1949).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Artos, Artozki, Xemein eta Xemen.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2883
• Multimedia: 28 September

Irailaren 27 | Urteko egutegi | Irailaren 29