Riga

Riga Rīga Rīga
Letoniako estatuko hiria
Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Letonia
Alkatea	Aivars Aksenoks
Sorrera	1201
Alkatea	Vilnis Ķirsis
Izen ofiziala	Rīga
Jatorrizko izena	Rīga
Posta kodea	LV-1000
Geografia
Koordenatuak	56°56′51″N 24°06′25″E
Azalera	307,17 km²
Altuera	8
Mugakideak	Jūrmala, Mārupe Municipality (en) , Olaine udalerria, Ķekava udalerria, Salaspils udalerria, Ropaži Municipality (en) , Ādaži udalerria, Garkalne udalerria, Carnikava udalerria, Babīte udalerria, Mārupe udalerria, Ķekava udalerria eta Stopiņi udalerria
Demografia
Biztanleria	660.187 (2023ko urtarrilaren 1a) 54.385 (2022)
Dentsitatea	2.276,27 bizt/km²
Herritarra	rigatar
Informazio gehigarria
Sorrera	1201
Telefono aurrizkia	66-67
Ordu eremua	Ekialdeko Europako Udako Ordutegia eta Ekialdeko Europako Ordua
Hiri senidetuak	Kiev, Vilnius, Taipei, Calais, Aalborg, Almaty, Astana, Bremen, Cairns (en) , Tallinn, Tartu City (en) , Florentzia, Slough, Alacant, Amsterdam, Dunkerque, Bordele, Kobe, Mosku, Dallas, Minsk, Pekin, Rostock, San Petersburgo, Santiago, Stockholm udalerria, Suzhou, Varsovia, Guam, Paita (en) , Pori, Norrköping udalerria, Aalborg Municipality (en) , Kaunas, Erevan, Hagåtña eta Tbilisi
Matrikula	LV
Hizkuntza ofiziala	letoniera
http://www.riga.lvtr/ www.riga.lv

Riga (letonieraz, Rīga, riːɡa ahoskatua) Letoniako hiriburua eta hiri nagusia da. Bertako gune historikoa Gizateriaren Ondare izendatu zuen UNESCOk, Europako modernismo eraikinen sorta handiena baitauka. 2010ean 709.145 biztanle zituen.

Buru beltzen etxea

Inguru naturala eta klima

Riga hiria izen bereko golkoan kokatua dago, Daugava ibaia itsasoratzen den tokian. Itsaso Baltikoan portu garrantzitsua da. Hiru herrialde baltiarretako hiririk populatuena da Riga.

Letoniak itsas klima dauka, udak freskoak izaten dira eta neguak hotzak izaten dira, betiere itsasoaren hurbiltasunak eskaintzen duen tenperaturen moderazioarekin.

Datu klimatikoak (Riga)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	-2.3	-1.7	2.7	9.8	16.2	20.1	21.7	21.0	16.3	10.4	3.9	0.3	9.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-7.8	-7.6	-4.7	1.0	5.9	10.0	12.3	11.8	8.0	4.0	-0.5	-4.4	2.3
Pilatutako prezipitazioa (mm)	34	27	28	41	44	63	85	73	75	60	57	46	633
Eguzki orduak	45.5	59.0	131.1	234.4	271.7	288.3	306.8	243.3	177.3	97.2	32.7	23.5	1910.8
Iturria (1): World Weather Information Service
Iturria (2): Latvijas vides, ģeoloģijas un meteoroloģijas centrs (eguzki orduak 2004.-2010.)

Auzoak

Riga sei gune administratibotan banaturik dago. Dena den, bertako biztanleek hiria auzotan banatzen dute "mikro eskualde" izenarekin ere deituak. Auzoak honakoak dira:

• Vecrīga
• Pārdaugava
• Ziepniekkalns
• Tornakalns
• Imanta
• Zolitūde
• Bolderāja
• Vecmīlgravis
• Sarkandaugava
• Mežaparks
• Jugla
• Šmerlis
• Mežciems
• Ķengarags
• Purvciems
• Pļavnieki
• Dārzciems

Historia

Riga, antzinako herri livoniarra bizi zen gunean ezartzen da, Daugava eta Ridzene ibaiak batzen diren tokian. Ridzene ibaiari Riga ibaia deitzen zitzaion antzina. Ibaiaren puntu batean, gaur egun ez den portu natural bat zegoen bertan, Rigako lakua izenez ezagutzen zena. Riga hiriaren izena, antzinako laku honetatik datorrela uste dute adituek.

Rigaren ikuspegia, San Petri elizatik ikusia

Europako Kultura Hiriburu

2014an, 200 ekintza baino gehiago prestatu zituzten sei arlotan banatuta: zinema, antzerkia, musika, literatura, artea eta ingurumena. %15 eta %20 inguru igo zen turismoa. 24 milioi euroko aurrekontua izan zuen.

Demografia

Biztanleriaren bilakaera
Urtea	Biztanleria
1767	19.500
1800	29.500
1840	60.000
1867	102.600
1881	169.300
1897	282.200
1913	517.500
1920	185.100
1930	377.900
1940	353.800
1945	228.200
1955	566.900
1970	731.800
1979	835.500
1990	909.135
2005	731.762
2010	709.145

Rigak 709.145 biztanle zeuzkan 2010ean. Historian zehar biztanleriak hainbat aldaketa izan ditu, betiere goranzko joeran. Dena den, Lehen Mundu Gerraren ostean jaitsiera handia izan zuen, gerrateak eragindako hildako eta bizimoduaren okertzeagatik. Bigarren Mundu Gerraren ostean ere biztanleria asko jaitsi zen, egin ziren deportazio masiboek eraginda.

Gaur egun Rigako biztanleria beherantz doa poliki-poliki, Europa ekialdeko beste hainbat hiri eta herrialdetan bezala. Biztanle gehien 1990ean izan zuen, orduan Rigak 900.000 laguneko biztanleria baitzuen. Europar Batasuneko beste herrialde batzuetara emigrazioa handia dago. Horrez gain, jaiotze tasaren beherakada handia dela eta, biztanleria gero eta zaharragoa da.

Rigatar ezagunak

• Isaiah Berlin, britainiar filosofoa.
• Sergei Eisenstein, sobietar zinema zuzendaria.
• Johann Gottfried Herder, alemaniar poeta.
• Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikaria.
• Mikhail Tal, sobietar xakelaria.
• Mikhail Barishnikov, dantzari eta koreografoa.
• Elina Garanca, mezzo-sopranoa.
• Gidon Kremer, biolin-jotzailea

Herri eta hiri senidetuak

Rigak honako hiri senidetuak ditu:

Aalborg (Danimarka)	Almaty (Kazakhstan)	Amsterdam (Herbehereak)	Astana (Kazakhstan)
Pekin (Txina)	Bordele (Frantzia)	Bremen (DEU)	Cairns (Australia)
Calais (Frantzia)	Dallas (AEB)	Florentzia (Italia)	Kiev (Ukraina)
Kobe (Japonia)	Minsk (BLR)	Erdialdeko barrutia (Mosku) (Errusia)	Norrköping (Suedia)
Pori (Finlandia)	Providence (AEB)	Rostock (DEU)	San Petersburgo (Errusia)
Santiago (Txile) (CHI)	Slough (UK)	Stockholm (Suedia)	Suzhou (Txina)
Taipei (TWN)	Tallinn (Estonia)	Tashkent (UZB)	Tartu (Estonia)
Tbilisi (Georgia)	Vilnius (Lituania)	Varsovia (Polonia)

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Riga

• (Errusieraz)(Ingelesez)(Frantsesez) Rigako Udalaren webgunea