Edukira joan

Aras

Koordenatuak: 42°33′43″N 2°21′18″W / 42.561944444444°N 2.355°W / 42.561944444444; -2.355
Wikipedia, Entziklopedia askea
Aras
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Arasgo bandera
Bandera

Arasgo armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Lizarra
EskualdeaVianaldea
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Aras
AlkateaJesus Carlos Fernandez Rubio
(Agrupacion Independiente Tres Aras)
Posta kodea31239
INE kodea31026
Herritarraarastar
Geografia
Koordenatuak42°33′43″N 2°21′18″W / 42.561944444444°N 2.355°W / 42.561944444444; -2.355
Azalera17,72 km²
Garaiera640 metro
Distantzia88 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria155 (2024:  7)
alt_left 72 (%46,5)(2019) (%52,3) 81 alt_right
Dentsitatea0,09 bizt/km²
Zahartzea[1]% 36,61
Ugalkortasuna[1]‰ 41,67
Ekonomia
Jarduera[1]% 0 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 2,37 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]% 8.8 + % 13.6 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]% 
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.ayto-aras.es/

Aras[4] ([aɾas̺] ofizialki; batzuetan Hiru Aras [iɾu aɾas̺] edo Tres Aras [tres aɾas̺] formetarekin ere bai) Nafarroa Garaiko mendebaldeko udalerri bat da. Lizarrako merindadeko mendebaldeko muturrean kokatzen den herri honek 184 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 88 kilometrora dago.

Geografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ingurune naturala eta klima

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Klima

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arasek Ebro ibaiko depresiogunearen berezko klima mediterraneo-kontinentala dauka. Neguak hotzak, udak beroak, aldaketa termiko handiak, eta euriak nahiko eskasak eta irregularrak izaten dira (batez ere udaberrian eta udazkenean egiten du euria).

Udalerri mugakideak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arasek Azuelorekin eta Aguilar Kodeskoarekin egiten du muga iparraldean, Bargotarekin ekialdean, eta Vianarekin mendebaldean eta hegoaldean.

Historia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1850eko hamarkadara arte Arasek Armañantzasekin udalerri bakarra osatu zuen.

Ekonomia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Nafarroako parke eolikoak»

Aguilar Kodes eta Azuelo udalerrien artean, Las Llanas de Codés izeneko gunean, Nafarroako gobernuak eraikitako "Codés Azuelo" izeneko parke eolikoa dago. Instalaturiko potentzia 43,20 megawatteko da eta parkearen jabea Acciona Energia da gaur egun.

Demografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arasko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko bederatzi etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %4,62 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Arasen»

Udaletxea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arasko udaletxeko idazkaria, Aguilar Kodeskoa, Cabredo, Genevilla, Lapoblacion eta Marañongo idazkari ere bada.

  • HELBIDEA: Konstituzio Plaza, 13

2023-2027 legegintzaldia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2023ko hauteskundeen ondorengo Arasko udalbatza

Alderdia

2023ko maiatzak 28
Zinegotziak Boto kopurua
Juan Jose Los Arcos Fernandez (A.I. Tres Aras)
1 / 5
76 (% 79,17)
Jesus Carlos Fernandez Rubio (A.I. Tres Aras)
1 / 5
75 (% 78,13)
Maria Cristina Azpilicueta De Miguel (A.I. Tres Aras)
1 / 5
72 (% 75,00)
Isabel Abecia Diaz de Otazu (A.I. Tres Aras)
1 / 5
64 (% 66,67)
Maria Isabel Mendoza Alonso (A.I. Tres Aras)
1 / 5
34 (% 35,42)
*250 biztanle baino gutxiagoko udalerrietan, hautagai zerrenda irekiekin bozkatzen denez, boto guztien ehuneko totala ez da zergaitik 100 izan behar.
Datuen iturria: Junta Electoral Central (Gaztelaniaz)

Alkateak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek izan dira Arasko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[5]
Maximino Perez Jubera[5] 1979 1983 Agrupacion de Electores San Juan
Juan Jose Los Arcos Murguiondo[5] 1983 1987 Agrupacion de Electores San Isidro de Aras
Javier Murguiondo Los Arcos[5][6] 1987 1991 Nafarroako Alderdi Sozialista
Javier Murguiondo Los Arcos[5] 1991 1995 Nafarroako Alderdi Sozialista
Javier Murguiondo Los Arcos[5] 1995 1999 Nafarroako Alderdi Sozialista
Jesus Jubera Rubio[5][7][8][9][10] 1999 2003 Nafarroako Demokraten Elkargunea
Jose Manuel Saenz Quintero[5][7][10] 2003 2007 Agrupacion Independiente de Aras
Francisco Javier Murguiondo Marquinez[5][9][11] 2007 2011 Nafarroako Alderdi Sozialista
Francisco Javier Murguiondo Marquinez[5][12][13][14] 2011 2015 Nafarroako Alderdi Sozialista
Francisco Javier Murguiondo Marquinez[5][15] 2015 2019 Nafarroako Alderdi Sozialista
Jesus Carlos Fernandez Rubio[5][16][17][18] 2019 2023 Agrupacion Independiente Tres Aras
Jesus Carlos Fernandez Rubio[19][20] 2023 Jardunean Agrupacion Independiente Tres Aras

Azpiegiturak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zerbitzuak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Aras "Kodes Mendizerrako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da. Erakundeak Aguilar Kodeskoan du egoitza nagusia.

Kultura

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jaiak eta ospakizunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arasko herriko jaiak Gurutze Santuaren omenez ospatzen dira irailaren 14aren inguruan. Horrez gain, gainontzeko ospakizunen artean herriko patroi diren San Sebastianen eguna urtarrilaren 20an, San Isidro Nekazariaren eguna eta San Rokeren ospakizuna nabarmentzen dira.

Ondasun nabarmenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Arasko Andre Mariaren eliza Erdi Aroko jatorria duen eraikina da, baina gaur egungo itxura XVI. mendean eginiko zaharberritze baten ondorioa da. Portada errenazentista eta erretaula nagusia daude ikusgai, erretaula 1594an egin zen estilo erromanistan eta Ama Birjinaren bizitzako atalak irudikatzen ditu. Horrez gain, elizaren barruan, San Sebastian, San Roke, Jesusen Bihotza eta Sortzez Garbiaren irudiak gordetzen dira.

Baselizen artean, Kristo Santuaren baseliza XVII. mendean egina eta San Isidro Nekazariaren baseliza nabarmentzen dira. Horrez gain, hegoaldean, Sortako San Joanen komentuaren arrastoak daude: eraikina 1440an eraiki zen eta mende batzuk geroago, XVII. mendean, Bertan behera utzi zuten han bizi ziren abadeek.

Arastar ezagunak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Euskararen Adierazle Sistema. Euskara-gaitasuna adinaren eta sexuaren arabera. EAE (eskualdeka/udalerrika). Eusko Jaurlaritza.
  3. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales: Ministerio de Política Territorial y Función Pública.» www.mptfp.gob.es (kontsulta data: 2020-04-07).
  6. ↑ «Murguiondo Losarcos, Javier» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (kontsulta data: 2023-10-10).
  7. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Un ayuntamiento navarro de 228 vecinos gastó 2 millones de euros sin control legal» El País 2004-01-24 ISSN 1134-6582. (kontsulta data: 2020-07-23).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «La Audiencia absuelve al ex alcalde de Aras de los delitos de malversación al no hallar pruebas suficientes» Europa Press 2007-05-14 (kontsulta data: 2020-07-24).
  9. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Aras salda un millón de euros de deuda con sus acreedores y abre nueva etapa» Diario de Navarra 2008-04-03 (kontsulta data: 2023-10-10).
  10. ↑ a b (Gaztelaniaz) «El Lado Judicial» Diario de Navarra 2008-04-03 (kontsulta data: 2025-02-05).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldes de Oco y Aras van a las urnas y caras nuevas en Lezáun y Luquin» Diario de Navarra 2011-10-21 (kontsulta data: 2025-02-05).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «Aras despertó de la pesadilla para calcular los importantes daños» Diario de Noticias de Navarra 2012-08-23 (kontsulta data: 2025-02-05).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) «Un año del incendio que extinguió la solidaridad» Diario de Navarra 2013-08-25 (kontsulta data: 2025-02-05).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno foral aumenta el cobro de deuda a Aras por la mejora de cuentas» Diario de Navarra 2015-01-29 (kontsulta data: 2020-07-24).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) «Tiempos de cambio en Tierra Estella» Revista Calle Mayor 2015-05-29 (kontsulta data: 2025-02-22).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «Cohesión Territorial invertirá 490.000 euros en mejorar el firme de la carretera que une Viana y Aras» 20 minutos 2021-04-22 (kontsulta data: 2025-02-05).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) «Satisfacción en Aras por la rehabilitación de la carretera de Viana» Diario de Noticias de Navarra 2021-05-02 (kontsulta data: 2023-10-10).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Renuevan la carretera NA-7230, entre las localidades de Viana y Aras» Diario de Navarra 2021-08-10 (kontsulta data: 2025-02-05).
  19. ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Navarra, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Navarra 2023-06-18 (kontsulta data: 2024-09-20).
  20. ↑ (Gaztelaniaz) «Los nuevos alcaldes y alcaldesas de Navarra» Diario de Navarra 2023-06-18 (kontsulta data: 2023-10-10).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Nafarroa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Aras&oldid=10120817"(e)tik eskuratuta