Uztailaren 31: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t →Mundua |
|||
141. lerroa: | 141. lerroa: | ||
* [[1984]] - [[Andoni Arrizabalaga]], bizkaitar [[Euskadi Ta Askatasuna|ETAkide]] historikoa, [[Mont Blanc]]en (j. [[1941]]). |
* [[1984]] - [[Andoni Arrizabalaga]], bizkaitar [[Euskadi Ta Askatasuna|ETAkide]] historikoa, [[Mont Blanc]]en (j. [[1941]]). |
||
* [[1988]] - [[André Navarra]], lapurtar txelo jole eta irakaslea, mundu mailako ospea lortu zuena, [[Siena]]n (j. [[1911]]). |
* [[1988]] - [[André Navarra]], lapurtar txelo jole eta irakaslea, mundu mailako ospea lortu zuena, [[Siena]]n (j. [[1911]]). |
||
* [[2003]] - [[Javier Garro]], nafar dentista eta [[Osasunako presidenteen zerrenda|Osasunako presidentea]] (j. [[1933]]). |
|||
===== Mundua ===== |
===== Mundua ===== |
23:59, 27 martxoa 2019ko berrikusketa
Uztailaren 31a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hamabigarren eguna da, 213.a bisurteetan. 153 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
- 1895 - Sabin Aranak Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) sortzen du.
- 1959 - Euskadi Ta Askatasuna sortu zen.
- 1975 - ETAk, Francisco Exposito Camio taxi gidaria erail zuen Usurbilen.
Mundua
- 432 - Sixto III.a Aita Santu aukeratu zen.
- 1932 - Alemaniako hauteskundeetan Langile Alderdi Nazionalsozialistak (Alderdi nazia) hauteskunde irabazten ditu, baina gobernatzeko gehiengorik gabe.
- 1941 - Reinhard Heydrichek, SS-ko bigarren agintariak, T/179, Nº 461 dokumentua idatzi zuen, juduei buruzko Azken Soluzioa xehaztuz.
- 1972 - Motorman operazioa: Ipar Irlandan Britainiar Armadak Behin-behineko IRAren aurkako ekintza militar erraldoia gauzatu zuen.
- 2010 - Pakistan iparraldean egondako uholdetan 1.000 pertsona baino gehiago hil ziren.
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
- 1952 - Ivanhoe filma estreinatu zen, Richard Thorpek zuzendu eta Robert Taylor, Elizabeth Taylor, Joan Fontaine, George Sanders, Emlyn Williams, Felix Aylmer eta Finlay Currie aktoreek antzeztu zuten.
- 1987 - The Lost Boys ("Mutil Galduak") filma estreinatu zen, Joel Schumacherek zuzendu eta Jason Patric, Corey Haim, Kiefer Sutherland, Jami Gertz eta Corey Feldman aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
- 2017ko Getxoko Zirkuitua: Carlos Barbero espainiarra garaile.
- 2018ko Getxoko Zirkuitua: Alex Aranburu gipuzkoarra garaile.
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
- 1761 - Bertrand Pelletier, lapurtar kimikari eta farmazialaria (h. 1797).
- 1883 - Concepcion Gangoiti, gerraurreko maistra eta irakaskuntza-ekintzailea.
- 1900 - Ignacio Artamendi, Artamendi II.a, bizkaitar pilotaria (h. 1953).
- 1903 - Juan Bautista Kortajarena, Batista Ondartza, gipuzkoar bertsolaria (h. 1992).
- 1918 - Jaime Kerexeta, euskal idazle eta itzultzailea (h. 1998).
- 1933 - Iñaki Alkiza, euskal herritar futbolari ohia, Errealako presidente ohia eta politikari abertzale ohia.
- 1939 -
- Rafael Mendiluce, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2014).
- Ignacio Zoco, nafar futbolaria (h. 2015).
- 1942 -
- Jaime Ignacio del Burgo, Nafarroako Gobernuko lehendakari ohia.
- Juan Mari Arzak, gipuzkoar sukaldaria, mundu osoan garrantzitsu eta arrakastatsua.
- 1945 - Germano Almeida, caboverdetar idazlea.
- 1948 - Iñaki Pérez Beotegi, Wilson, arabar ETAkidea eta politikaria, Luis Carrero Blanco hil zuen Ogro operazioan parte hartu zuena (h. 2008).
- 1950 -
- Inaxio Kortabarria, Errealeko gipuzkoar futbolari ohia.
- Blanca Roncal, PSE-EEko nafar politikaria.
- 1953 - Iñaki Nuñez, arabar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea.
- 1961 - Bittor Elizagoien, nafar bertsolaria.
- 1962 - Juan Antonio Ibáñez, nafar txirrindulari ohia.
- 1970 - Alejo Mancisidor, gipuzkoar tenislari ohia eta entrenatzailea.
- 1977 - Alex Tello, gipuzkoar aktorea.
- 1983 - Ibon Díez, bizkaitar futbolaria.
- 1985 - Iñaki Larralde, nafar pilotari ohia.
- 1989 -
- Garikoitz Bravo, gipuzkoar txirrindularia.
- Laura Pardo, arabar saskibaloi jokalaria.
- 1991 - Jon Gondán, nafar politikaria, Zizur Nagusiko alkatea.
Mundua
- 1396 - Filipe III.a Borgoinakoa, Borgoinako dukea (h. 1467).
- 1527 - Maximiliano II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1576).
- 1754 - Bon Adrien Jeannot de Moncey, frantziar militar eta politikaria (h. 1842).
- 1773 - Teresa Cabarrús, Madame Tallien, Frantziako Iraultzako heroia (h. 1835).
- 1800 - Friedrich Wöhler, alemaniar kimikaria (h. 1882).
- 1803 - John Ericsson, suediar ingeniari eta asmatzailea (h. 1889)
- 1818 - Joaquim Rubió i Ors, kataluniar olerkaria (h. 1899).
- 1839 - Ignacio Andrade, Venezuelako presidentea (h. 1925).
- 1843 - Peter Rosegger, alemanezko austriar idazlea (h. 1918).
- 1854 - José Canalejas, espainiar politikaria (h. 1912).
- 1875 - Jacques Villon, frantziar margolaria (h. 1963).
- 1886 - Constant Permeke, belgikar margolari eta eskultorea (h. 1952).
- 1901 - Jean Dubuffet, frantziar margolaria, marrazkigilea eta idazlea (h. 1985).
- 1912 - Milton Friedman, estatubatuar ekonomialari eta intelektuala, 1976ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2006).
- 1914 - Louis de Funès, frantziar aktorea (h. 1983).
- 1918 -
- Paul D. Boyer, estatubatuar biokimikari eta kimika irakaslea, 1997ko Kimikako Nobel Saria (h. 2018).
- Hank Jones, estatubatuar jazz pianista eta musikagilea (h. 2010).
- 1919 - Primo Levi, italiar idazlea (h. 1987).
- 1921 - Antunes da Silva, portugaldar kontakizun-idazle eta olerkigilea (h. 1997).
- 1923 - Stephanie Kwolek, poloniar-estatubatuar kimikaria, Kevlarraren asmatzailea (h. 2014).
- 1926 - Hilary Putnam, estatubatuar filosofoa (h. 2016).
- 1931 - Ivan Rebroff, alemaniar abeslaria, aparteko ahots tartean abesteko gai zena (h. 2008).
- 1932 - John Rogers Searle, estatubatuar filosofoa.
- 1933 - Cees Nooteboom, herbehereetar idazle eta itzultzailea.
- 1935 - Geoffrey Lewis, estatubatuar aktorea (h. 2015).
- 1936 - Jorge Sanjinés, boliviar zinema-zuzendaria.
- 1940 - Fleur Jaeggy, italierazko suitzar idazlea.
- 1944 -
- Eugenio Aguirre, euskal jatorriko mexikar idazlea.
- Geraldine Chaplin, britainiar aktorea.
- Robert C. Merton, estatubatuar ekonomilaria, 1997ko Ekonomiako Nobel Saria.
- 1946 - María Teresa Lozano, nafar matematikaria, topologian eta geometrian aditua.
- 1956 - Michael Biehn, estatubatuar aktorea.
- 1962 - Wesley Snipes, estatubatuar aktorea.
- 1964 - Jean-Paul Vonderburg, suediar futbolari ohia.
- 1965 -
- Pat Finn, estatubatuar aktore eta telebista aurkezlea.
- J. K. Rowling, britainiar idazlea, Harry Potter seriearen egilea.
- 1966 - Yoshiyuki Matsuyama, japoniar futbolari ohia.
- 1971 - Elivélton, brasildar futbolari ohia.
- 1973 -
- Richart Báez, paraguaiar futbolari ohia.
- Henk Vogels, australiar txirrindulari ohia.
- 1976 -
- Shigenori Hagimura, japoniar futbolari ohia.
- Paulo Wanchope, costarricar futbolari ohia.
- 1982 - Hayuma Tanaka, japoniar futbolaria.
- 1984 - Maiko Nasu, japoniar futbolari ohia.
- 1985 - Brimin Kipruto, kenyar atleta, 3.000 metroko hesi-lasterketan espezialista.
- 1986 -
- Shinzo Koroki, japoniar futbolaria.
- Nikola Vujadinović, serbiar futbolaria.
- 1989 -
- Viktoria Azarenka, bielorrusiar tenislaria.
- Zelda Williams, estatubatuar aktorea.
- 1990 - Besart Abdurahimi, mazedoniar futbolaria.
Heriotzak
Euskal Herria
- 1556 - Ignazio Loiolakoa, Jesusen Lagundiaren sortzailea (j.1491).
- 1916 - Mariano Mendigatxa, Bidankozeko nekazaria, Bonaparteren eta Azkueren berriemailea (j. 1832).
- 1936 - Prudentzio Gerekiz, Prudencio de la Cruz, bizkaitar apaiz trinitarioa, Andújarren fusilatua (j. 1883).
- 1967 - Ubaldo Uhalde, Izaba udalerriko Erronkariera euskalkiaren gizonezko azken hiztuna.
- 1975 - Francisco Expósito, euskal txirrindularia (j. 1920/1921).
- 1982 - Severiano Goiburu, euskal herritar futbolari eta pilotaria (j. 1906).
- 1984 - Andoni Arrizabalaga, bizkaitar ETAkide historikoa, Mont Blancen (j. 1941).
- 1988 - André Navarra, lapurtar txelo jole eta irakaslea, mundu mailako ospea lortu zuena, Sienan (j. 1911).
- 2003 - Javier Garro, nafar dentista eta Osasunako presidentea (j. 1933).
Mundua
- 1564 - Luis de Velasco, espainiar noble eta politikaria, Nafarroako erregeordea (j. 1511).
- 1624 - Antonio Nabarro Larreategi, Filipe III.a Espainiakoaren gipuzkoar idazkaria (j. 1554).
- 1750 - Joanes V.a Portugalgoa, eskuzabala, Portugalgo erregea (j. 1689).
- 1784 - Denis Diderot, frantziar idazle eta filosofoa (j. 1713).
- 1849 - Sándor Petőfi, hungariar poeta (j. 1823).
- 1875 - Andrew Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako 17. Presidentea (j. 1808).
- 1886 - Franz Liszt, hungariar musikagilea (j.1811).
- 1914 - Jean Jaurès, frantziar buruzagi sozialista (j. 1859).
- 1944 - Antoine de Saint-Exupery, frantziar idazle eta hegazkinlaria (j. 1900).
- 1958 - Eino Kaila, finlandiar filosofo, kritiko eta irakaslea (j. 1890).
- 1959 - Germaine Richier, frantziar eskultorea (j. 1902).
- 1963 - Leopoldo Eijo, galiziar apezpiku eta idazlea, Gasteizko apezpiku izandakoa (j. 1878).
- 1972 - Paul-Henri Spaak, Belgikako lehen ministroa (j. 1899).
- 1979 - Karl Bouda, alemaniar euskalaria (j. 1901).
- 1981 - Omar Torrijos, panamar militarra eta politikaria (j. 1929).
- 1984 - Paul Le Flem, frantziar musikagilea (j. 1881).
- 1993 - Balduin I.a Belgikakoa, Belgikako erregea (j. 1930).
- 1998 - Serge Golovine, monakoar ballet-dantzaria (j. 1924).
- 2001 - Francisco da Costa Gomes, Portugalgo presidentea (j. 1914).
- 2003 - Guido Crepax, italiar komikigilea (j. 1933).
- 2004 -
- Laura Betti, italiar aktorea (j. 1927).
- Líber Seregni, uruguaitar militarra eta politikaria (j. 1916).
- 2005 - Wim Duisenberg, herbeheretar ekonomista eta politikaria, Europako Banku Zentralaren lehen lehendakaria (j. 1935).
- 2009 - Bobby Robson, ingeles futbolari eta entrenatzailea (j. 1933).
- 2012 - Gore Vidal, estatubatuar idazlea (j. 1925).
- 2016 -
- Gwynn ap Gwilym, galestar poeta, idazle eta argitaratzailea (j. 1955).
- Chiyonofuji Mitsugu, japoniar sumolari handia (j. 1955).
- 2017 - Jeanne Moreau, frantziar aktore, zuzendari eta abeslaria (j. 1928).
Jaiak eta urteurrenak
- El Salvador: Kazetariaren Eguna.
- San Inazio eguna: Gipuzkoa eta Bizkaiko santu zaindaria.
- Sehaska egutegiko izendegia: Iñaki, Iñake, Inazio, Iñaxio eta Loiola.
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |