Antzuola: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 43°05′57″N 2°22′50″W / 43.0991°N 2.3806°W / 43.0991; -2.3806
Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→‎Hizkuntza: hitanoa
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor app edizioa Android app edit
Antzuolako aditza
559. lerroa: 559. lerroa:


=== Hizkuntza ===
=== Hizkuntza ===
Antzuola<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Antzuola - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/antzuola/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> [[Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea|UEMAko]] kidea da, herri euskalduna izaki. Bertako hizkera [[bizkaiera|mendebaleko euskararen]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> aldaera bat da, sortaldeko hizkeraren<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Sortaldekoa (M) - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sortaldekoa-m/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> barnean kokatzen den Debaerdiko euskara<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Debaerdikoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sortaldekoa-m/debaerdikoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref>, hain zuzen. Deba eskualdeko hainbat herrik osatzen dute Debaerdiko hizkera: Bizkaiko [[Ermua]] eta [[Mallabia]] eta Gipuzkoako Antzuola, [[Bergara]], [[Eibar]], [[Elgeta]] eta [[Soraluze]]. Hauen artean aipatzekoa da Antzuolan eta Bergaran gainontzekoetan baino handiagoa izan dela euskara giputzaren eragina. Hitanoaren erabilera oso errotuta dago Antzuolako hizkeran, gehien bat gizonezkoen artean. Toka hitz egiteko ohitura dagoen arren noka hitz egitea nahiko galduta dago, hala ere, herritar batzuk egoerari buelta eman nahian lanean ari dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Hitanoa - noka|hizkuntza=eu|url=https://gipuzkoa.hitza.eus/2019/03/29/hitz-egingo-al-dinagu-noka/|aldizkaria=Gipuzkoako hitza}}</ref>
Antzuola<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Antzuola - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/antzuola/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> [[Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea|UEMAko]] kidea da, herri euskalduna izaki. Bertako hizkera [[bizkaiera|mendebaleko euskararen]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> aldaera bat da, sortaldeko hizkeraren<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Sortaldekoa (M) - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sortaldekoa-m/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref> barnean kokatzen den Debaerdiko euskara<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Debaerdikoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/sortaldekoa-m/debaerdikoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-08-30}}</ref>, hain zuzen. Deba eskualdeko hainbat herrik osatzen dute Debaerdiko hizkera: Bizkaiko [[Ermua]] eta [[Mallabia]] eta Gipuzkoako Antzuola, [[Bergara]], [[Eibar]], [[Elgeta]] eta [[Soraluze]]. Hauen artean aipatzekoa da Antzuolan eta Bergaran gainontzekoetan baino handiagoa izan dela euskara giputzaren eragina. ''Antzuolako hizkera'' liburutik eratorrita, modu irekian dago ''Antzuolako aditza''<ref>{{Cite web|url=https://badihardugu.eus/argitalpenak/aditz_taulak/antzuolako_aditza.pdf|izenburua=Antzuolako aditza|sartze-data=2010 Azaroa|egunkaria=|aldizkaria=BADIHARDUGU Euskera Elkartea|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=PDF}}</ref> liburuxka, bertan ikusgai dago Antzuolako hizkeraren aditz taula. Hitanoaren erabilera oso errotuta dago Antzuolako hizkeran, gehien bat gizonezkoen artean. Toka hitz egiteko ohitura dagoen arren noka hitz egitea nahiko galduta dago, hala ere, herritar batzuk egoerari buelta eman nahian lanean ari dira.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Hitanoa - noka|hizkuntza=eu|url=https://gipuzkoa.hitza.eus/2019/03/29/hitz-egingo-al-dinagu-noka/|aldizkaria=Gipuzkoako hitza}}</ref>


=== Literatura ===
=== Literatura ===

15:39, 9 martxoa 2020ko berrikusketa

Antzuola
 Gipuzkoa, Euskal Herria
Herriko Plaza. Eskuinean Antzuolako udaletxea
Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaGipuzkoa
EskualdeaDebagoiena
Izen ofizialaAntzuola
AlkateaBernardo Kortabarria (EH Bildu)
Posta kodea20577
INE kodea20011
Herritarraantzuolar
Kokapena
Koordenatuak43°05′57″N 2°22′50″W / 43.0991°N 2.3806°W / 43.0991; -2.3806
Map
Azalera27.72
Garaiera165-909
Distantzia62 km Donostiara
Demografia
Biztanleria2.082 (2023)
11 (2022)
alt_left 1.067 (%51,2) (%50,9) 1.059 alt_right
Dentsitatea75,11 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]
% 14,55
Zahartze tasa[1]% 19,86
Ugalkortasun tasa[1]‰ 72,02
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 81,07 (2011)
Genero desoreka[1]% 14,29 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 7,95 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 73,64 (2010)
Kaleko erabilera [2]% 65.5 (2016)
Etxeko erabilera[3]% 65.64 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera1629 (abenduaren 12)
Webguneahttp://www.antzuola.com
Hiri senidetuakAiherra

Antzuola Gipuzkoako mendebaldeko udalerri bat da, Debagoiena eskualdekoa. 27,72 km² ditu, eta 2.223 biztanle zituen 2016. urtean. 1629an Bergaratik banandu zen, berrehun urte baino gehiagoz udalerri hartako parte izan ondoren.

Geografia

Inguru naturala eta klima

Debaren ibaiadarra den Deskarga ibaia herri honetan jaiotzen da, Basalde auzoan, ekialdetik mendebaldera norabidea eginez. Deskarga mendate inguruko hegalean sortutako errekatxoetatik (Erraztiko erreka, Elgarain eta Mutilagoengo erreka) dator. Ibai horrek hainbat uholde ekarri dizkio herriari. Ibai nagusia Deskarga den arren, beste hainbat errekasto sortzen dira errian, denak Deskargari batzen zaizkiolarik. Auzoz auzo:

Irimoegibarrena auzoa: Ipurtika, Igirain, Azaldegieta-Basoerreka-Ezkitza-Belastegi, Mixoerreka-Loiolaerreka eta Kortatxo-Oruesagasti.

Basalde auzoa: Deskarga eta Basalde.

Irimoegigoiena auzoa: Zubitxo-ondamendi, Larregi-Ursalto eta Errekatxiki-Kortabarrierreka.

Lizarraga auzoa: Lizarraga.

Galartza auzoa: Galartzerreka.

Deskarga mendateak Urretxurekin lotzen du, euskalkia guztiz aldatzen duen aldi berean. Bergara aldetik, Gorlatik Irimorako gaiñek Azkoitigandik bereizten du.

Antzuola Euskal Herriko isurialde atlantikoan kokatuta dago eta kantauriko klima mesotermikoa du. Tenperatura aldetik moderatua da eta prezipitazio aldetik, berriz, oso euritsua urte guztian zehar. Urtaro lehorrik gabeko klima epel hezea edo klima atlantikoa deitzen zaio. Bertan, ozeano atlantikoak eragin nabarmena du. Horren eraginez, airea epelduta iristen da itsasertzera, eta ondorioz, tenperatura tarteak ez dira handiak. Prezipitazioa, aldiz, 1200mm eta 2000mm bitartekoa da, eta horren erantzulea, isurialde atlantikoko orografia da.

Udalerri mugakideak

Antzuolak mugakide ditu Bergara (mendebaldean eta iparraldean), Azkoitia (ipar-ekialdean), Zumarraga (ekialdean), Urretxu (ekialdean), Legazpi (hego-ekialdean) eta Oñati (hegoaldean).

Auzoak

  • Herrigunean: Beheko auzoa, Eguzki auzoa, Sanjosepe, Lizarraga Hirbidea, Mañarieta, Zurrategi, Kalebarren, Aiherra, Sagasti, Herriko Plaza, Buztinzuri, Ondarre, Ibarrondo, Kalegoi, Antigua, Ibarre eta Errekalde.
  • Baserri auzoak: Uzarraga, Galartza, Irimoegi Barrena, Lizarraga, Irimoegi goena eta Basalde.

Historia

Demografia

Antzuolako biztanleria

Politika

Antzuolako udalbatza

Alderdia

2019ko maiatzaren 26a

2015eko maiatzaren 24a

Zinegotziak Boto kopurua Zinegotziak Boto kopurua
Euskal Herria Bildu
7 / 11
685 (% 57,13)
7 / 11
702 (% 60,83)
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)
3 / 11
339 (% 30,61)
3 / 11
367 (% 29,38)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
1 / 11
102 (% 8,51)
1 / 11
89 (% 7,71)
Datuen iturria: 2015 Hauteskundeen emaitzak ara.cat webgunean 2019 Hauteskundeen emaitzak goiena.eus webgunean
Alderdi politikoa 2019[4] 2015[5] 2011[6] 2007[7] 2003[8] 1999[9] 1995[10] 1991[11] 1987[12] 1983[13] 1979[14]
Euskal Herria Bildu (EH Bildu) / Bildu %57,13 7 %60,83 7 %60,94 7 - - - - - - - - - - - - - - - -
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) %30,61 3 %29,38 3 %23,34 3 %28,66 3 - - %31,97 3 %35,25 5 %31,34 4 %26,15 3 %51,67 6 %47,24 6
Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) %8,51 1 %7,71 1 %11,43 1 %11,31 1 %16,65 1 %11,72 1 %13,80 1 %13,86 2 %13,83 2 %18,26 2 %12,74 1
Alderdi Popularra (PP) - - - - %1,46 0 %1,08 0 %4,57 0 %1,71 0 - - - - - - - - - -
Eusko Abertzale Ekintza (EAE) - - - - - - %40,12 5 - - - - - - - - - - - - - -
Ezker Batua-Berdeak / Aralar (EB-B/A) - - - - - - %16,89 2 - - - - - - - - - - - - - -
Euzko Alderdi Jeltzalea / Eusko Alkartasuna (EAJ/EA) - - - - - - - - %72,10 8 - - - - - - - - - - - -
Euskal Herritarrok (EH) - - - - - - - - - - %40,28 4 - - - - - - - - - -
Eusko Alkartasuna (EA) - - - - - - - - - - %13,50 1 %11,20 1 %13,50 1 %17,26 2 - - - -
Herri Batasuna (HB) - - - - - - - - - - - - %25,55 3 %25,44 3 %26,43 3 %21,21 2 - -
Zutik - - - - - - - - - - - - %12,22 1 - - - - - - - -
Liga Komunista Iraultzailea / Euskadiko Mugimendu Komunista (LKI-EMK) - - - - - - - - - - - - - - %9,52 1 - - - - - -
Euskadiko Ezkerra (EE) - - - - - - - - - - - - - - %5,54 0 %9,31 1 - - - -
Urraska - - - - - - - - - - - - - - - - %6,45 0 - - - -
Ezker Batuaren Alde - - - - - - - - - - - - - - - - - - %8,56 1 - -
Antzuolako Ezker Abertzalea - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - %24,86 3
Liga Komunista Iraultzailea (LKI) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - %7,61 1
Euskadiko Mugimendu Komunista (EMK) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - %7,54 0

Azpiegiturak

Antzuolako herri ikastetxea

Antzuola Herri Eskola 1981ean egin zen bategitearen emaitza da: herrian zeuden bi ikastetxeak (publikoa eta ikastola) batu ziren.[15] Bere eredu pedagogikoa konstruktibismoan oinarritzen du: haurren ikasketa prozesua eurek aukeratutako proiektuekin gauzatzen da, betiere irakasleek gidaturik.[16]

Hezkuntza eredua arriskuan ikusirik, Antzuola Herri Eskolako hainbat ikasle ohik eredu horri babesa eskaintzeko artikulu bat argitaratu zuten 2019ko maiatzean Argia aldizkarian.[17]

Kultura

Antzuolako Purita Zabaloren[18] testigantza, eskola garaian euskararen debekuaren ingurukoa. Euskal Herriko Ahotsak[19][20] proiekturako egindako elkarrizketa, ahozko ondarea jaso eta zabaltzeko.

Hizkuntza

Antzuola[21] UEMAko kidea da, herri euskalduna izaki. Bertako hizkera mendebaleko euskararen[22] aldaera bat da, sortaldeko hizkeraren[23] barnean kokatzen den Debaerdiko euskara[24], hain zuzen. Deba eskualdeko hainbat herrik osatzen dute Debaerdiko hizkera: Bizkaiko Ermua eta Mallabia eta Gipuzkoako Antzuola, Bergara, Eibar, Elgeta eta Soraluze. Hauen artean aipatzekoa da Antzuolan eta Bergaran gainontzekoetan baino handiagoa izan dela euskara giputzaren eragina. Antzuolako hizkera liburutik eratorrita, modu irekian dago Antzuolako aditza[25] liburuxka, bertan ikusgai dago Antzuolako hizkeraren aditz taula. Hitanoaren erabilera oso errotuta dago Antzuolako hizkeran, gehien bat gizonezkoen artean. Toka hitz egiteko ohitura dagoen arren noka hitz egitea nahiko galduta dago, hala ere, herritar batzuk egoerari buelta eman nahian lanean ari dira.[26]

Literatura

  • Antzuolako alardea. Mairuaren jaialdia (Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuolako baserriak eta errotak (Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuola 1900-1970. Antzinako argazkien bilduma (Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuolako baserriak eta errotak (1996, Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuolako hizkera (1998, Jone Larrañaga Igarza)
  • Cesareo Gabarain (1999, Marijo Deogracias)
  • Antzuolako larru ontzea (2000, Antxon Agruirre Sorondo)
  • Bizitza pasarteak Antzuolan (2002, Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuolako Toponimia (2005, Kristina Pavo Nuñez)
  • Lurretik mahaira (2006, Jose Mari Iturbe eta Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Antzuolako Trena (2006, Jose Mari Iturbe eta Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Maristak Antzuolan (2006, Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Ura Antzuolan (2006, Jose Mari Iturbe eta Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)
  • Hezkuntza Antzuolan (2020, Iñigo Ramirez de Okariz Telleria)[27]

Jaiak

Herriko jaiak

Uztaileko hirugarren igandean bukatzen dira, aste bereko ostegunean hasita. Ostegun arratsaldean hasten dira jaiak, Oinarin dantza-taldeko txikienen ikurrin-dantzarekin eta Udaleko zinegotzien soka dantzarekin. Hala ere, azken urteetan indarra hartu duen Hontzaren jaitsierak ematen dio berebiziko hasiera festari gauerdian.

Mairuaren Alardea[28]
Antzuolako Mairuaren Alardean Oinarin dantza taldea.

Mairuaren Alardea herriko festarik ezagunena da, uztailaren hirugarren igandearekin bat egiten duen larunbatean ospatua. Bertan bi gertakari goraipatzen dira. Lehenik, Foruen galera aurretik euskal herrietan arma eta milizien egoera jakiteko urtero ospatzen ziren alardeak. Baina alardeak egitea galdu eta 1876an euskal foruak desagertu ostean, Euskal Herri osoan garai bateko ospakizunak berreskuratzeari ekin zitzaion, eta 1881 urtean Mairuaren pertsonaiarekin alardea egiteari ekin zitzaion Antzuolan. Bigarrenik, 920. urtean, ustez, Valdejunqueran antzuolarrok mairuen kontra izandako borroka aitzakia hartuz, herri izatearen harrotasuna ere adierazi nahi da. Bi zati ditu ospakizunak: batetik, kaleetan zehar egiten den desfilea; eta, bestetik, Herriko plazako ekitaldia.

Auzoetako jaiak:

San Blas:

Otsailaren 3an da San Blas eguna, baina aste horretako larunbatean ospatzen da jaia Basaldeko ermitan. Katarro eta eztarriko gaitzen zaindari dela esaten da. Egun horretarako herriko okinek apropos egindako San Blas opilak eta kandelak bedeinkatzen dira.

Santa Ageda:

Galartza auzoan ospatzen da, otsailaren 5ean. Bezperan, eguna argitu bezain azkar, herriko kintoak Antzuolan baserririk baserri ibiltzen dira kantuan, santa eskean. Gero, ilunabarrean, herrira jaitsi eta auzoz auzo ibiltzen dira, kantuan. Egun berean herritarrak ere batzen dira kalez kale iluntzean santa eskean kantuz ibiltzeko.

Korpus jaiak Ondarren:

Korpus egunaren asteburuan ospatzen dira. Zapatu goizean, besteak beste, ginkana izaten da. Arratsaldean ere umeendako ekintzak izaten dira nagusi: krossa, jolasak, merienda... Gauean, giro aparta egoten da auzotarrek gertatuko afarian. Domeka goizean prozesioa izaten da ekitaldi nagusia.

San Joanak Uzarragan:

Uzarragako jaiak San Joanak (ekainak 4) ospatzen dira, bezperan zuhaitza sartu eta sua pizten da. San Joan Txiki (abuztuak 29) ere ospatzen da.

San Pedroak Kalebarrenen:

Ekainaren 29an dira Kalebarrengo jaiak, San Pedroak. Bezperan, gauean, auzoko balkoi edo leihoetan loreontziak lapurtu eta beste toki batean lagatzeko ohitura omen zegoen. Jaietako ekintzarik aipagarrienetako bat larunbat gauerdian egiten den sagar-dantza da.

San Martzialak Lizarragan:

Lizarraga auzoko zaindaria da San Martzial. Jaia ekainaren 30ean ospatzen da, ermitan bertan, herriko plazatik 2,7 km-ra. Auzokoek San Martzial egunean ateratzen dute bertako pitxer berezia, “sirve para San Marcial” idatzita daukana.

San Isidro

Berez maiatzaren 15ean izaten den arren, feria aste horretako larunbatean egiten da. Orain dela gutxira arte, ganadu eta baserriko tresnen azoka egiten zen bakarrik, baina gaur egun ganadu, artisautza eta janari saltzaileak egoten dira.

Ihauteriak

Ihauterietako igandean sorgin-dantza dantzatu izan da, baina aurrenekoz 2020an larunbatez dantzatu da. Hartza, tximinoa eta domadorea ere ateratzen dira goizetik herriko dantzariekin batera kalejiran. Antzuolak inauteriak ospatzeko ohitura eta gogoa betidanik izan du, entzutea dugunez. Ez dakigu sorgin-dantza noiz egin zen Antzuolan lehenengo aldiz. 1922 inguruan dantzatu zuen dantza talde batek, baina jakin badakigu dantzari horiei 25-30 urte gehiago zeuzkan Nikomedes Letek irakatsi ziela dantza hori, beraz, 1885 inguruan dagoeneko dantzatzen zen Antzuolan sorgin-dantza.

Musika

Antzuolako musika talde edota musikari esanguratsuenak honakoak dira: Patxi Luque, Klak!son, Kobrazulo. Horiez gain, urte guztiko jarduna duen Alboradak txistu taldea nabarmentzen da.


Ondasun nabarmenak

Mendian

Herrian

Ugarte torre, Udaletxea eta Kalegoi, Ondarre eta Olaran etxeak eta Iturbe Haundi, Iriarte Azpikoa, Bidaurre eta Lapatza baserriak ondare zibilaren barruan nabarmentzekoak dira, Altzarte (Errotabarri), Akinibai (Lizarraga) eta Antiguako ur-errotekin batera.

Erlijio-ondarean, Uzarragako eliza eta Errukizko Amaren parrokia, Santa Ageda, San Martzial, San Blas eta Antiguako baselizak eta San Bartolome baselizarena izandako kanpandorrea ditu Antzuolak.

Antzuolar ospetsuak

Herri senidetuak

Argazki galeria

Erreferentziak

  1. a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. Antzuolako udal hauteskundeak 2019.
  5. Antzuolako udal hauteskundeak 2015.
  6. Antzuolako udal hauteskundeak 2011.
  7. Antzuolako udal hauteskundeak 2007.
  8. Antzuolako udal hauteskundeak 2003.
  9. Antzuolako udal hauteskundeak 1999.
  10. Antzuolako udal hauteskundeak 1995.
  11. Antzuolako udal hauteskundeak 1991.
  12. Antzuolako udal hauteskundeak 1987.
  13. Antzuolako udal hauteskundeak 1983.
  14. Antzuolako udal hauteskundeak 1979.
  15. Antzuola Herri Eskola. «Aurkezpena» www.antzuola.hezkuntza.net (Noiz kontsultatua: 2020-03-05).
  16. Basasoro Ciganda, Maitane; Arguiñano Madrazo, Andoni; Karrera Xuarros, Inaki. (2019-03-26 / 2019-04-29). «Amets kolektiboak eraldaketarako giltzarri: Antzuola Herri Eskolako Hezkuntza Proiektuan sakontzen» Euskonews & Media 737 (Noiz kontsultatua: 2020-03-05).
  17. Etxaniz, Jon Mata; Egaña, Itsaso Garmendia. (2019-05-28). «Herriak berea duen eskola» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-03-05).
  18. «Zabalo Zabalo, Purita - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-24).
  19. «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-24).
  20. «Eskolan euskaraz ezin mintzatu - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-24).
  21. «Antzuola - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-08-30).
  22. «Mendebalekoa - Bizkaiera - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-08-30).
  23. «Sortaldekoa (M) - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-08-30).
  24. «Debaerdikoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-08-30).
  25. (PDF) Antzuolako aditza. (Noiz kontsultatua: 2010 Azaroa).
  26. «Hitanoa - noka» Gipuzkoako hitza.
  27. «Herriko hezkuntzaren historia jasotzen duen liburua aurkeztu dute» Goiena 2020-03-02 (Noiz kontsultatua: 2020-03-02).
  28. Antzuolako mairuaren alardea. .

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Gipuzkoa