Ekainaren 19

Ekainaren 19a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamargarren eguna da, 171garrena bisurteetan. 195 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Mario Duplantier Jaiotza: Baiona, 1981 Fernando Aire Jaiotza: Urepele, 1920 Heriotza: Urepele, 1976ko azaroaren 7a Bonifacio Alfonso Jaiotza: Donostia, 1933 Heriotza: Donostia, 2011ko abenduaren 16a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Blaise Pascal Jaiotza: birth house of Blaise Pascal (en) eta Clairmont, 1623 Heriotza: Paris, 1662ko abuztuaren 19a Salman Rushdie Jaiotza: Mumbai, 1947 Aung San Suu Kyi Jaiotza: Yangon, 1945 Boris Johnson Jaiotza: New York, 1964 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 19ko jaiotzak Osamu Dazai • Vasil Bykaŭ • John Heartfield • Emperor Gaozong of Song • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Noël Vandernotte Jaiotza: Angelu, 1923ko abenduaren 25a Heriotza: Saint-Étienne-du-Grès, 2020 Mariano Cañardo Jaiotza: Erriberri, 1906ko maiatzaren 5a Heriotza: Bartzelona, 1987 Pascal Mazzotti Jaiotza: Baigorri, 1923ko abenduaren 16a Heriotza: Saint-Ouen-l'Aumône, 2002 Segundo Ispizua Jaiotza: Bermeo, 1869ko ekainaren 2a Heriotza: Madril, 1924 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan James Matthew Barrie Jaiotza: Kirriemuir, 1860ko maiatzaren 9a eta 1860 Heriotza: Marylebone, 1937 William Golding Jaiotza: Newquay, 1911ko irailaren 19a Heriotza: Perranarworthal, 1993 Maximiliano I.a Mexikokoa Jaiotza: Schönbrunn jauregia, 1832ko uztailaren 6a eta 1832 Heriotza: Santiago de Querétaro, 1867 James Gandolfini Jaiotza: Westwood (New Jersey), 1961eko irailaren 18a Heriotza: Erroma, 2013 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 19ko heriotzak Matthäus Merian • Ludwig Richter • Anton Yelchin • Vladimir Obruchev • Ali Shariati • Pierre-Joseph Redouté • Jules Janin • Juan Bautista Alberdi • Claes Janszoon Visscher II • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Gatazketan Indarkeria Sexuala Amaitzeko Nazioarteko Eguna 1269 - Luis IX.a Frantziako Erregeak juduek jendaurrean lauki hori bat soinean josita eramateko agindu zuen, zilarrezko hamar liberako isunpean. 1790 - Noblezia eta kleroa ezeztatu ziren Frantzian. 1846 - AEBtako New Jersey hirian erregistratutako lehenbiziko beisbol partidua (irudian) jokatu zen. 1978 - Garfield katuaren lehen zirri-marra argitaratu zen. 2014 - Espainiako Erresuman Filipe VI.a errege koroatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: ostirala 2021: larunbata 2022: igandea 2024: asteazkena 2025: osteguna 2026: ostirala Izendegia Santutegia: Juliana Falconieri, Romualdo Camaldolikoa, Gerbasio eta Protasio Seaska egutegia: Ur/Hur eta Zihiga.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1521 - Gaztelar-aragoiar kontraerasoaren hasiera, nafarrek Viana galdu zuten.
• 1979 - ETAk, Hector Muñoz Espinoza enpresaburua erail zuen Irunen.
• 1980 - ETAk Jose Pablo Garcia Lorenzo zibila hil zuen Zornotzan.
• 2009 - ETAk Eduardo Puelles polizia inspektore barakaldarra hil zuen lapa-bonba batekin, Arrigorriagako Santa Isabel auzoan.

Mundua

• 1953 - Estatu Batuak: Julius Rosenberg eta Ethel Rosenberg komunista estatubatuarrak exekutatuak izan ziren SESBri Arma nuklearrei buruzko informazioa bidaltzen ziotelakoan.
• 1961 - Kuwait Erresuma Batutik independentzia aldarrikatu zuen.
• 2001 - Ameriketako Estatu Batuetako ejerzitoak akatsez jaurtitako misil batek 23 pertsona hil zituen Irakeko iparraldeko futbol zelai batean.
• 2014 - Espainiako Erresuman Filipe VI.a errege koroatu zuten.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1979ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Joxe Migel Argiñarenak bere lehen txapela jantzi zuen.
• 2011 - Araba Euskaraz 2011 Laudio udalerrian ospatu zuten.

Mundua

• 1963 - Jason and the Argonauts (Jason eta Argonautak) filma estreinatu zen, Don Chaffeyk zuzendu eta Todd Armstrong, Nancy Kovack, Honor Blackman eta Gary Raymond aktoreek antzeztu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1675 - Martin Arzadun, apaiz eta euskal idazlea (h. 1741).
• 1920 - Fernando Aire Etxart, Xalbador, baxenafar bertsolaria eta artzaina (h. 1976).
• 1921 - Imanol Viar, bizkaitar futbolaria (h. 2007).
• 1933 - Bonifacio Alfonso, gipuzkoar margolari eta irarlea (h. 2011).
• 1962 - Miguel Ángel Calvo Buttini, nafar zinema zuzendari, gidoigile eta ekoizlea.
• 1966 - Iñaki Oyarzábal, Arabako PPko idazkari nagusia.
• 1967 - Itxaso Atutxa, bizkaitar politikari jeltzalea, Bizkai Buru Batzarreko lehendakaria.
• 1977 - Iker Sastre, bizkaitar mahai-tenislari paralinpikoa.
• 1981 - Mario Duplantier, lapurtar musikaria, Gojira death metal taldekoa.
• 1987 - Olatz Perez de Viñaspre, nafar EHUko irakasle eta IXA taldeko ikerlaria.
• 1995 -
  • Ainara Manterola, gipuzkoar futbolaria.
  • Gorka Pérez, bizkaitar futbolaria.
• 2000 - Unai Ruiz-Zeberio, gipuzkoar futbolaria.
• 2001 - Nahuel del Val, bizkaitar saskibaloi jokalaria.

Mundua

• 1417 - Sigismundo Pandolfo Malatesta, Rimini, Fano eta Cesenako jauna eta poeta eta mezenasa (h. 1468).
• 1566 - Jakue I.a Ingalaterrakoa eta VI.a Eskoziakoa, Eskoziako erregea eta Ingalaterra eta Irlandako erregea (h. 1625).
• 1623 - Blaise Pascal, frantziar matematikari eta fisikaria (h. 1662).
• 1782 - Félicité Robert de Lamennais, frantziar idazlea eta pentsalaria (h. 1854).
• 1783 - Thomas Sully, estatubatuar margolari erretratugilea (h. 1872).
• 1805 - Auguste Dariste, frantziar politikaria (h. 1875).
• 1846 - Harvey du Cros, britainiar finantzaria, pneumatikoen industriaren sortzailea (h. 1918).
• 1854 - Alfredo Catalani, italiar musikagilea (h. 1893).
• 1856 - Elbert Hubbard, estatubatuar idazle eta filosofoa (h. 1915).
• 1861 -
  • Douglas Haig, Britainiar armadako ofizial nagusia (h. 1928).
  • José Rizal, filipinetako heroi nazionala (h. 1896).
• 1877 - Charles Coburn, estatubatuar aktorea (h. 1961).
• 1878 -
  • Adolphe Buhl, frantziar matematikari eta astronomoa (h. 1949).
  • Edmond Jaloux, frantziar eleberrigile eta literatura-kritikaria (h. 1949).
• 1896 - Wallis Simpson, Windsorko dukesa,, estatubatuar socialitea, Eduardo VIII.a Erresuma Batukoarekin ezkondu zena (h. 1986).
• 1897 - Cyril Norman Hinshelwood, britainiar kimikari fisikoa, 1956ko Kimikako Nobel Saria (h. 1967).
• 1899 - George Călinescu, errumaniar idazlea (h. 1965).
• 1903 - Lou Gehrig, estatubatuar beisbol jokalaria (h. 1941).
• 1904 - Lester Cole, estatubatuar zinema-gidoilaria (h. 1985).
• 1906 - Ernst Chain, germano-britainiar biokimikaria, 1945eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1979).
• 1907 - Georges de Mestral, velcroaren asmatzailea (h. 1990).
• 1908 - Eduardo Guzmán, espainiar kazetari eta idazlea (h. 1991).
• 1910 - Paul John Flory, estatubatuar kimikaria, 1974ko Kimikako Nobel Saria (h. 1985).
• 1911 -
  • Sigvard Eklund, suediar fisikaria (h. 2000).
  • Dudley Shelton Senanayake, Sri Lankako lehen ministroa (h. 1973).
• 1917 - Joshua Nkomo, Zimbabweko politikari beltz abertzalea (h. 1999).
• 1921 - Louis Jourdan, frantziar aktorea (h. 2015).
• 1922 - Aage Niels Bohr, daniar fisikari nuklearra, 1975eko Fisikako Nobel Saria (h. 2009).
• 1923 - Andrés Rodríguez Pedotti, Paraguaiko presidentea (h. 1997).
• 1926 -
  • Giangiacomo Feltrinelli, italiar argitaratzaile, politikari eta aktibista (h. 1972).
  • Erna Schneider, estatubatuar ingeniari eta asmatzailea.
• 1930 - Gena Rowlands, estatubatuar zinema-, antzerki- eta telebista-antzezlea.
• 1932 - Anna Maria Pierangeli, italiar aktorea (h. 1971).
• 1934 - Gérard Latortue, Haitiko lehen ministroa (h. 2023).
• 1937 - André Glucksmann, frantziar filosofo, ekintzaile eta idazlea (h. 2015).
• 1938 - Charles Gwathmey, estatubatuar arkitektoa (h. 2009).
• 1941 - Václav Klaus, Txekiar Errepublikako presidente ohia.
• 1944 - Chico Buarque, brasildar musikari, aktore eta idazlea.
• 1945 -
  • Radovan Karadžić, lehendabiziko Bosniako Serbiar Errepublikako presidentea.
  • André Lefevere, belgikar itzulpen teorialaria (h. 1996).
  • Aung San Suu Kyi, birmaniar politikaria, kontzientzia presoen eta erresistentzia zibil baketsuaren sinboloa eta 1991ko Bakearen Nobel Saria.
• 1946 - Mikhail Fedonkin, errusiar paleontologoa, animalia goiztiarrenen fosilak eta aztarnak dokumentatzeagatik ezaguna .
• 1947 -
  • Salman Rushdie, ingelesezko indiar idazlea.
  • Youn Yuh-jung, hegokorear aktorea.
• 1948 - Nick Drake, ingeles abeslari eta abesti egilea (h. 1974).
• 1951 -
  • Francesco Moser, italiar txirrindulari ohia.
  • Aiman al-Zawahiri, egiptoar medikua eta Al Kaida erakunde terrorista islamistaren burua (h. 2022).
• 1954 - Kathleen Turner, estatubatuar aktorea.
• 1957 - Marcos komandanteordea, Askapen Nazionaleko Armada Zapatistako (EZLN) bozeramaile nagusia.
• 1958 - Sergei Makarov, errusiar izotz hockey jokalaria.
• 1959 -
  • Anne Hidalgo, frantziar politikaria, Parisko alkatea.
  • Christian Wulff, Alemaniako presidentea.
• 1961 - Bidhya Devi Bhandari, Nepalgo presidentea.
• 1962 -
  • Paula Abdul, estatubatuar abeslari, aktore eta koreografoa.
  • Masanao Sasaki, japoniar futbolari ohia.
• 1964 -
  • Boris Johnson, britainiar politikaria, Londresko alkate ohia.
  • Omowunmi Sadik, nigeriar asmatzailea, kimikaria eta irakaslea.
  • Kevin Schwantz, estatubatuar motoziklismoko-pilotu ohia.
• 1965 -
  • Sadie Frost, ingeles aktore, ekoizle eta moda-diseinugilea.
  • Ronaldo Rodrigues de Jesus, brasildar futbolari ohia.
• 1969 -
  • Kaba-chan, japoniar emakumezko tarento eta koreografo transgeneroa.
  • Yoshiaki Sato, japoniar futbolari ohia.
• 1970 - David Gistau, espainiar telebista-gidoilaria, bidaia berri-emailea, zutabegilea eta eleberrigilea (h. 2020).
• 1971 - Eva Isanta, espainiar telebista, antzerki eta zinemako aktorea.
• 1972 -
  • Jean Dujardin, frantziar aktorea.
  • Teresa Jordà, Kataluniako Generalitatearen Nekazaritza, Abeltzaintza eta Arrantza Kontseilaria.
  • Robin Tunney, estatubatuar aktorea.
• 1975 -
  • Meritxell Serret, kataluniar politologo eta politikaria.
  • Oksana Txusovitina, SESB, Uzbekistan eta Alemaniaren izenean lehiatu den gimnasta olinpikoa eta munduko txapelduna.
• 1978 -
  • Mía Maestro, argentinar aktorea.
  • Dirk Nowitzki, alemaniar saskibaloi jokalari ohia.
  • Marina Ovsianikova, errusiar telebista produktorea, Ukrainako inbasioaren aurka protesta egiteagatik ezaguna.
  • Zoe Saldana, estatubatuar aktorea.
• 1983 -
  • Macklemore, estatubatuar raperoa.
  • Tatjana Mihhailova-Saar, Tanja, estoniar abeslari eta aktorea.
• 1984 - Paul Dano, estatubatuar aktorea.
• 1985 -
  • Chikashi Masuda, japoniar futbolaria.
  • Ai Miyazato, japoniar golflaria.
• 1989 - Christopher Wylie, kanadar barneko salatzailea, Facebook eta Cambridge Analytica enpresen arteko eskandalua salatu zuena.
• 2004 - Millie Gibson, ingeles aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1924 - Segundo Ispizua, bizkaitar historialaria (j. 1869).
• 1948 - Francisco Etxenike, Patxiko, nafar argazkilari, marrazkilari eta margolaria (j. 1880).
• 1981 - Juan José Crespo Galende, PCE (r)-ko eta GRAPOko bizkaitar militantea, 97 egun gose-greban igaro ondoren, Madrilen (j. 1953).
• 1986 - Felix Arteta, euskal margolari, marrazkilari eta karikaturista (j. 1890).
• 2002 - Pascal Mazzotti, euskal aktorea (j. 1923).
• 2005 - Angel Cruz Jaka, gipuzkoar historialaria (j. 1914).
• 2006 - Jose Luis Lekuona, Lexoti, gipuzkoar bertsolaria (j. 1925).
• 2009 - Eduardo Puelles, Espainiako Polizia Nazionaleko inspektore buru bizkaitarra, ETAk eraila (j. 1960).
• 2020 - Noël Vandernotte, lapurtar arraunlaria, Joko Olinpikoetan domina bat lortzen gizonezko gazteena, Okzitanian (j. 1923).

Mundua

• 1688 - Gaspard de Prielé, frantziar gomendiozko abadea, , Baionako apezpikua izandakoa (j. c. 1623).
• 1716 - Tokugawa Ietsugu, Tokugawa shogunerriko zazpigarren shoguna (j. 1709).
• 1747 - Nädir Shäh, Persiako erregea (j. 1688).
• 1770 - Diego de Torres Villarroel, espainiar idazlea (j. 1693).
• 1820 - Joseph Banks, ingeles naturalista, botanikoa eta esploratzailea (j. 1743).
• 1844 - Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, frantziar naturalista, enbriologiaren aitzindaria (j. 1772).
• 1867 - Maximiliano I.a Mexikokoa, Austriako artxidukea eta Mexikoko enperadorea (j. 1832).
• 1884 -
  • Philippe Langlois, normandiar idazlea (j. 1817).
  • Johann Gustav Droysen, alemaniar filologoa, historialaria eta politikaria (j. 1808).
• 1902 -
  • Alberto Saxoniakoa, Saxoniako erregea (j. 1828).
  • John Dalberg-Acton (Acton I. baroia), ingeles historialari, politikari eta idazlea (j. 1834).
• 1915 - Sergei Taneiev, errusiar musikagilea (j. 1856).
• 1936 - William Hall-Jones, Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1851).
• 1937 - James Matthew Barrie, eskoziar idazlea (j. 1860).
• 1949 - Vladimir Nazor, kroaziar gerrillaria, olerkaria eta politikaria (j. 1876).
• 1951 - Angelos Sikelianos, greziar olerkaria (j. 1884).
• 1953 - Julius eta Ethel Rosenberg, estatubatuar senar-emazte komunistak (j. 1915 eta 1918 hurrenez hurren).
• 1956 - María Sorolla, espainiar margolaria (j. 1889).
• 1961 - Augusto Barcia Trelles, espainiar abokatu, idazle, kazetari eta politikari errepublikanoa (j. 1881).
• 1962 - Frank Borzage, estatubatuar zinema zuzendari eta aktorea (j. 1894).
• 1980 -
  • Torcuato Fernández-Miranda, espainiar politikari eta legelaria, Espainiako trantsizioaren estrategatzat joa (j. 1915).
  • Jijé, belgikar komikigile eta marrazkilaria (j. 1913).
• 1981 - Lotte Reiniger, alemaniar zinema zuzendaria, marrazki bizidunen egilea (j. 1899).
• 1984 - Lee Krasner, estatubatuar margolari espresionista abstraktua (j. 1908).
• 1988 - Fernand Seguin, kanadar biokimikaria (j. 1922).
• 1990 - Steen Eiler Rasmussen, daniar arkitektoa (j. 1898).
• 1991 - Gladys Greene, estatubatuar aktorea (j. 1900).
• 1993 -
  • Marcel Béalu, frantziar poeta (j. 1908).
  • William Golding, ingeles idazle, saiolari eta poeta, 1983ko Literaturako Nobel Saria (j. 1911).
• 1994 - Lauro Olmo, galiziar idazlea (j. 1922).
• 1999 - Mario Soldati, italiar zinemagile eta idazlea (j. 1906).
• 2007 - Jose Luis Cantero, El Fary, espainiar abeslari eta aktorea (j. 1937).
• 2009 - Vicente Ferrer i Moncho, kataluniar filantropoa, txirotasunean bizi zirenak laguntzen konprometitua (j. 1920).
• 2010 -
  • Manute Bol, NBA saskibaloi ligako sudandar jokalaria (j. 1962).
  • Carlos Monsiváis, mexikar idazlea (j. 1938).
• 2013 -
  • James Gandolfini, estatubatuar aktorea (j. 1961).
  • Gyula Horn, Hungariako lehen ministroa (j. 1932).
• 2016 - Nicolás García Uriburu, argentinar pintorea eta arkitektoa (j. 1937).
• 2018 - Sergio Gonella, italiar futbol epailea (j. 2018).
• 2020 -
  • Mario Corso, italiar futbolaria (j. 1941).
  • Ian Holm, ingeles aktorea (j. 1931).
  • Carlos Ruiz Zafón, kataluniar idazlea (j. 1964).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ur/Hur eta Zihiga.
• Gatazketan Indarkeria Sexuala Amaitzeko Nazioarteko Eguna

Kanpo estekak

• Datuak: Q2669
• Multimedia: 19 June

Ekainaren 18 | Urteko egutegi | Ekainaren 20