Ekainaren 25

Ekainaren 25a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamaseigarren eguna da, 177garrena bisurteetan. 189 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Francisco Ynduráin Hernández Jaiotza: Agoitz, 1910 Heriotza: Madril, 1994ko urriaren 25a Juan Carlos Elizalde Jaiotza: Mezkiritz, 1960 Luis Pedro Santamarina Jaiotza: Abanto, 1942 Heriotza: Portugalete, 2017ko otsailaren 6a Jon Maia Jaiotza: Urretxu, 1972 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan George Orwell Jaiotza: Motihari (en) , 1903 Heriotza: Londres, 1950eko urtarrilaren 21a Antoni Gaudí Jaiotza: Reus eta Riudoms, 1852 Heriotza: Bartzelona, 1926ko ekainaren 10a George Michael Jaiotza: East Finchley (en) , 1963 Heriotza: Goring-on-Thames (en) , 2016ko abenduaren 25a Walter Hermann Nernst Jaiotza: Wąbrzeźno, 1864 Heriotza: Bad Muskau (en) eta Niwica, Żary County (en) , 1941eko azaroaren 18a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 25ko jaiotzak Georges Courteline • Eric Carle • Linda Cardellini • Peter Blake • Henry H. Arnold • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Estepan Urkiaga Jaiotza: Laukiz, 1905eko abuztuaren 3a Heriotza: Gasteiz, 1937 Imanol Larzabal Jaiotza: Donostia, 1947ko azaroaren 11 Heriotza: Orihuela, 2004 Roger Saubot Jaiotza: Biarritz, 1931ko ekainaren 6a Heriotza: Parisko 13. barrutia, 1999 Jose Javier Uranga Jaiotza: Iruñea, 1925eko azaroaren 16a Heriotza: Iruñea, 2016 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Michael Jackson Jaiotza: Gary, 1958ko abuztuaren 29a Heriotza: Los Angeles, 2009 Michel Foucault Jaiotza: Poitiers, 1926ko urriaren 15a Heriotza: Parisko 13. barrutia, 1984 Ernst Hoffmann Jaiotza: Königsberg (en) , 1776ko urtarrilaren 24a eta 1776 Heriotza: Berlin, 1822 Jacques-Yves Cousteau Jaiotza: Saint-André-de-Cubzac, 1910eko ekainaren 11 Heriotza: Parisko 17. barrutia, 1997 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 25ko heriotzak Jean Charles Léonard de Sismondi • Antoine-Louis Barye • Emperor Gaozu of Tang • Georges Courteline • Giovanni Battista Riccioli • Irving Kaplansky • Joachim Raff • Ferdinand Cohn • Johnny Mercer • Philippe Halsman • Eleanor of Provence • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1875 - Little Big Horngo gudua (irudian): Zaldi Ero buruzagiaren agindupean zeuden lakota sioux, iparraldeko txeiene eta arapaho tribuek George Armstrong Custer jeneralaren Zalditeriako 7. Erregimentua garaitu zuten. 1937 - Gasteiz: faxistek Estepan Urkiaga Lauaxeta fusilatu zuten. 1947 - Anne Franken egunkaria argitaratua izan zen. 1975 - Mozambike estatu independente bilakatu zen eta Portugalen kolonia izateari utzi zion. 1991 - Esloveniak independentzia iragarri zuen Jugoslaviarengandik. 2014 - Korsikako FLNC erakundeak borroka armatua uztea erabaki zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: osteguna 2021: ostirala 2022: larunbata 2024: asteartea 2025: asteazkena 2026: osteguna Izendegia Santutegia: Eurosia Jakakoa, Prosper Akitaniakoa, Maximo Turingoa, Prosper Reggio Emiliakoa, Gilen Vercellikoa, Domingo Henares Seaska egutegia: Batista/Batiste, Lohitzune/Lohizune eta Lohitz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1937 - Gasteiz: Faxistek Esteban Urkiaga, "Lauaxeta", fusilatu zuten.
• 1980 - ETAk Luis Hergueta Guinea Michelin enpresako teknikaria hil zuen Gasteizen.
• 2006 - Mittal Steel eta Arcelor enpresek akordioa sinatu zuten elkarrekin batzeko, 27.000 milioi euroko operazioan.

Mundua

• 1876 - Ameriketako Estatu Batu etan Little Big Horngo gudua jazo zen.
• 1947 - Anne Franken egunkaria argitaratu zuten.
• 1975 - Mozambike estatu independente bilakatu zen eta Portugalen kolonia izateari utzi zion.
• 1975 - Txile: Erregimen militarrak Txileko Alderdi Sozialistaren zuzendaritza klandestinoa atxilotu zuen.
• 1991 - Eslovenia Jugoslaviako Federaziotik banatu zen.
• 2006 - Israelek Gazaren aurkako eraso militarra hasi zuen, Hamasi soldadu baten bahiketa leporatu ondoren.
• 2014 - Korsikako FLNC erakundeak borroka armatua uztea erabaki zuen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1982 - Blade Runner filma estreinatu zen, Ridley Scottek zuzendu eta Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young, Edward James Olmos eta Joanna Cassidy aktoreek antzeztu zuten.
• 1993 - Sleepless in Seattle (Seattlen Lorik Egin Gabe) filma estreinatu zen, Nora Ephronek zuzendu eta Tom Hanks eta Meg Ryan aktoreek antzeztu zuten.
• 1999 - Rogue Trader (Negoziogizon Azeria) filma estreinatu zen, James Deardenek zuzendu eta Ewan McGregor eta Anna Friel aktoreek antzeztu zuten.

Kirolak

Euskal Herria

• 1998 - Andoni Zubizarreta euskal herritar futbolariak futbol profesionaleko bere azken partidua jokatu zuen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1715 - Juan Manuel Urbina, arabar militarra (h. 1774).
• 1862 - Joakin Arrospide, gipuzkoar apaiza, apezpikua Uruguain (h. 1928).
• 1888 - Ricardo Vinós, arabar matematikaria (h. 1957).
• 1910 - Francisco Ynduráin Hernández, nafar hizkuntzalari eta literatura-kritikaria (h. 1994).
• 1942 - Luis Pedro Santamarina, euskal txirrindularia (h. 2017).
• 1943 - Paloma Miranda de Lage, donostiar historiagilea eta ikerlaria (h. 1999).
• 1946 - Blanca García Manzanares, nafar politikaria.
• 1948 - Antonio Catalán, nafar enpresaburua.
• 1952 - Carlos Pera, bizkaitar mediku eta politikaria (h. 2019).
• 1954 -
  • Rodolfo Ares, PSE-EEko bizkaitar politikaria, Ourensen (h. 2023).
  • Antton Kazabon, gipuzkoar idazlea.
• 1955 - Gonzalo Fernández Berridi, euskal zinema argazkilaria.
• 1960 - Juan Carlos Elizalde, nafar apaiza, Gasteizko gotzaina.
• 1965 -
  • Luke Uribe-Etxebarria, gipuzkoar politikaria.
  • Mikel Antón Zarragoitia, EAJko bizkaitar politikaria.
• 1968 - Maria Eugenia Iparragirre, gipuzkoar maistra eta politikaria.
• 1972 - Jon Maia, bertsolaria, euskal abeslaria, euskal idazlea, itzultzailea eta dokumentalgilea.
• 1976 - Axelle Guiguet, lapurtar atleta ohia, proba konbinatuetan espezialista.
• 1984 - Garazi López de Armentia, arabar dantzaria eta koreografoa.
• 1994 - Ainhoa Alvarez, bizkaitar futbolaria.
• 1996 - Mikel Azkona, bizkaitar auto-pilotua.
• 1997 - Beñat Garro, gipuzkoar futbolaria.
• 1999 - Eñaut Mendia, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1560 - Juan Sánchez Cotán, espainiar margolaria (h. 1627).
• 1728 - Shah Alam II.a, Indiako mogol enperadorea (h. 1806).
• 1813 - Pierre Michaux, frantziar errementari eta karrozen eraikitzailea, pedaldun bizikletaren garatzaile nagusietako bat (h. 1883).
• 1852 - Antoni Gaudi, kataluniar arkitektoa (h. 1926).
• 1860 - Gustave Charpentier, frantziar musikagilea (h. 1956).
• 1864 - Walther Hermann Nernst, alemaniar fisikari eta kimikaria, 1920ko Kimikako Nobel Saria (h. 1941).
• 1866 - Eloisa Diaz, Txileko Unibertsitatean medikuntza ikasi zuen lehen emakumea eta Hego Amerikako lehen emakume medikua (h. 1950).
• 1870 - Robert Erskine Childers, irlandar errepublikarra (h. 1922).
• 1891 - Erich Schönhardt, alemaniar matematikaria, Schönhardten poliedroaren aurkitzailea (h. 1979).
• 1892 - Carme Montoriol i Puig, kataluniar itzultzaile, narratzaile, poeta, dramagile eta piano-jotzailea (h. 1966).
• 1894 - Hermann Oberth, alemaniar fisikari eta ingeniaria, astronautikaren aitzindarietako bat (h. 1989).
• 1900 - Louis Mountbatten, britainiar amirala (h. 1979).
• 1903 -
  • George Orwell, britainiar idazlea (h. 1950).
  • Anne Revere, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• 1907 - Johannes Hans Daniel Jensen, alemaniar fisikaria, 1963ko Fisikako Nobel Saria (h. 1973).
• 1908 - Willard Van Orman Quine, estatubatuar filosofoa (h. 2000).
• 1911 - William Howard Stein, estatubatuar biokimikaria, 1972ko Kimikako Nobel Saria (h. 1980).
• 1917 - Joaquina Dorado Pita, galiziar ekintzaile anarkosindikalista, errepublikanoa eta antifrankista (h. 2017).
• 1923 - Sam Francis, estatubatuar margolari eta grabatzailea (h. 1994).
• 1924 -
  • Sidney Lumet, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 2011).
  • Luis Suárez Fernández, espainiar historialaria, Behe Erdi Aroko eta Errege-erregina Katolikoen garaiko historiako aditu handienetakoa.
• 1925 - Robert Venturi, estatubatuar arkitekto post-modernista (h. 2018).
• 1926 - Ingeborg Bachmann, austriar poeta eta idazlea (h. 1973).
• 1928 -
  • Alexei Alexeevitx Abrikosov, errusiar fisikaria, 2003ko Fisikako Nobel Saria (h. 2017).
  • Michel Brault, kanadar zinemagilea (h. 2013).
  • Seki Matsunaga, japoniar futbolaria (h. 2013).
  • Peyo, belgikar komikigilea, "Pottokiak" (Les Schtroumpfs) komiki sortaren egilea (h. 1992).
• 1929 - Jean-Joseph Sanfourche, frantziar margolari, poeta, diseinatzaile eta eskultorea (h. 2010).
• 1931 - Jack Beal, estatubatuar margolaria (h. 2013).
• 1933 -
  • Michelangelo Pistoletto, italiar margolaria.
  • Álvaro Siza Vieira, portugaldar arkitektoa.
• 1936 - B. J. Habibie, Indonesiako presidentea (h. 2019).
• 1937 - Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, Kuwaiteko emirra.
• 1940 -
  • Shozo Tsugitani, japoniar futbolaria (h. 1978).
  • Clint Warwick, ingeles musikaria, The Moody Blues taldeko baxu-jotzailea (h. 2004).
• 1941 - Denys Arcand, quebectar zinema zuzendari, gidoigile, ekoizle eta aktorea.
• 1942 - Michel Tremblay, kanadar idazlea, eleberrigilea eta antzerkigilea, Quebeceko idazle garrantzitsuenetako bat.
• 1943 - Carly Simon, estatubatuar kantautorea.
• 1944 - Robert Charlebois, quebecar antzezle eta musikagilea.
• 1946 - Ian McDonald, ingeles musikaria, King Crimson eta Foreigner taldeen sortzailea (h. 2022).
• 1949 - Patrick Tambay, frantziar 1 Formulako gidaria (h. 2022).
• 1956 -
  • Anthony Bourdain, estatubatuar sukaldari, idazle eta telebistako pertsonaia (h. 2018).
  • Boris Trajkovski, Mazedoniako Errepublikako presidentea (h. 2004).
• 1958 - Pascal Gaigne, frantziar musikagilea, zinemako soinu bandetan espezializatua.
• 1959 - Bobbie Vaile, australiar astrofisikaria (h. [[]1996]).
• 1961 - Ricky Gervais, ingeles umorista, aktore eta gidoigilea.
• 1963 -
  • Yann Martel, kanadar idazlea.
  • George Michael, ingeles abeslari eta musikaria (h. 2016).
• 1964 - Emma Suárez, espainiar aktorea.
• 1965 - Jean Castex, Frantziako lehen ministroa.
• 1966 - Dikembe Mutombo, NBAko kongotar saskibaloi jokalari ohia.
• 1968 - Pierre-François Martin-Laval, Pef, frantziar umorista, aktore eta zinema zuzendaria.
• 1969 -
  • Yasuto Honda, japoniar futbolari ohia.
  • Paul Koech, kenyar atleta, distantzia luzeetan aditua (h. 2018).
• 1971 - Ana Merino, espainiar eleberrigile, poeta, antzerkigile eta komikigilea.
• 1972 - Mike Kroeger, kanadar baxu jotzailea, Nickelback taldeko kidea.
• 1974 - Andrei Sukhovetski, sobietar-errusiar maior jenerala (h. 2022).
• 1975 -
  • Chenoa, Argentinan jaiotako espainiar abeslaria.
  • Vladimir Kramnik, errusiar xake jokalaria.
• 1980 -
  • Inma Cuesta, espainiar zinema eta antzerkiko aktorea.
  • Diana Morant, valentziar telekomunikazio-ingeniaria eta politikaria.
• 1981 - Simon Ammann, suitzar eski-jauzilaria.
• 1983 - Salomé Lelouch, frantziar antzerkigile, antzezle, eszenografo eta antzerki-ekoizlea.
• 1988 - Eliana Rubashkyn, kimikari farmazeutiko aberrigabea, nazioartean genero nortasuna aitortu zitzaion lehenengo pertsona transgeneroa.
• 1989 - Waleed Al-Husseini, palestinar idazle, saiakeragile, filosofoa.
• 1991 - Ariana DeBose, estatubatuar aktorea, dantzaria eta abeslaria.
• 1996 - Lele Pons, venezuelar-estatubatuar abeslaria, modeloa eta aurkezlea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1897 - Sebastian Urra Jordan, nafar apaiz eta politikari karlista, Leónen (j. 1832).
• 1932 - Braulio Iriarte, nafar enpresaburua, Coronita garagardo markaren sortzailea, Mexiko Hirian (j. 1860).
• 1937 -
  • Juan Cueto, arabar militarra, fusilatua (j. 1881).
  • Estepan Urkiaga, Lauaxeta, bizkaitar idazle eta kazetaria (j. 1905).
• 1945 - Jan Piarre Larralde, lapurtar bertsolaria (j. 1886).
• 1979 - Enrique Gomez Alvarez, gasteiztar ETAkidea, Batallón Vasco Españolek eraila (j. 1954).
• 1992 - Juan Antonio Frade, K-Toño, bizkaitar margolari, karikaturagile eta kazetaria (j. 1914).
• 1998 - Manuel Zamarreño Villoria, Euskadiko Alderdi Popularreko gipuzkoar politikaria, ETAk eraila (j. 1955).
• 1999 - Roger Saubot, lapurtar arkitektoa, Parisen (j. 1931).
• 2004 - Imanol, euskal egile abeslaria (j. 1947).
• 2016 - Jose Javier Uranga, Oilarra, nafar kazetaria (j. 1925).
• 2018 - Martin Ezkurra, nafar botileroa (j. 1929)
• 2021 - Guillermo Gonzalez Escalada, bizkaitar marrazkilari, ilustratzaile eta komikilaria (j. 1971).

Mundua

• 1218 - Simon IV.a Montfortekoa, Montfort-l'Amauryko jauna eta Leicesterreko V. kondea.
• 1337 - Frederiko II.a Siziliakoa, Siziliako erregea (j. 1296).
• 1533 - Maria Tudor, Frantziako erregina ezkontidea (j. 1496).
• 1767 - Georg Philipp Telemann, alemaniar musikagilea eta organista (j. 1681).
• 1770 - François Fresneau, frantziar ingeniaria (j. 1703).
• 1822 - Ernst Hoffmann, alemaniar idazle eta musikaria (j. 1776).
• 1835 - Antoine-Jean Gros, frantziar margolaria (j. 1771).
• 1856 - Max Stirner, alemaniar filosofo anarkista (j. 1806).
• 1861 - Abdulmezid I.a, otomandar Inperioko sultana (j. 1823).
• 1864 - Gilen I.a Württembergekoa, Württembergeko erregea (j. 1781).
• 1870 - Isabel Le Brun de Pinochet, hezkuntzaren aldeztailea, Txilen neskek hezkuntzarako sarbidea izatea ekarri zuena (j. 1845).
• 1876 - George Armstrong Custer, estatubatuar jenerala (j. 1839).
• 1889 - Lucy Ware Webb Hayes, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1831).
• 1894 - Marie François Sadi Carnot, Frantziako Hirugarren Errepublikako 4. presidentea (j. 1837).
• 1898 - Lindaura Anzoátegui, boliviar poeta eta idazlea, bere herrialdeko lehen dama (j. 1846).
• 1912 - Lawrence Alma-Tadema, Viktoriar Aroko herbeheretar margolari neoklasizista (j. 1836).
• 1916 - Thomas Eakins, estatubatuar errealismoko margolaria (j. 1844).
• 1938 -
  • Nikolai Sergeievitx Trubetskoi, errusiar hizkuntzalaria (j. 1890).
  • Maxima Vallinas Fernández, asturiar etxekoandrea, fusilatua (j. c. 1896).
• 1943 - Loreto Prado, espainiar aktorea (j. 1863).
• 1949 - Alejandro Lerroux, Espainiako Bigarren Errepublikan Ministroen Kontseiluko Presidentea (j. 1864).
• 1950 - Muiris Ó Súilleabháin, Blasket uharteetako bere umearo eta gaztaroko oroitzapenengatik ospetsua (j. 1904).
• 1960 -
  • Walter Baade, alemaniar astronomoa (j. 1893).
  • Otto Ender, Austriako kantzilerra (j. 1875).
• 1964 - Gerrit Rietveld, herbeheretar altzari-diseinatzaile eta arkitektoa (j. 1888).
• 1967 - Josep Obiols, katalan margolaria (j. 1894).
• 1971 - John Boyd Orr, eskoziar irakasle, sendagile, biologo, fisiologo, politikari, negozio-gizon eta baserritarra, 1949ko Bakearen Nobel Saria (j. 1880).
• 1983 - Alberto Ginastera, argentinar musikagilea (j. 1916).
• 1984 - Michel Foucault, frantziar filosofo estrukturalista (j. 1926).
• 1992 - James Stirling, eskoziar arkitektoa (j. 1926).
• 1995 - Ernest Thomas Sinton Walton, irlandar fisikaria, 1951ko Fisikako Nobel Saria (j. 1903).
• 1997 - Jacques-Yves Cousteau, frantziar itsasgizon, militar, esploratzaile, ekologista, dokumentalgile, zientzialari, argazkilari eta ikerlaria (j. 1910).
• 1998 - Lounès Matoub, kabiliar poeta eta egile abeslaria (j. 1956).
• 2000 - Judith Wright, australiar poeta, ekologista eta aborigenen lurralde eskubideen defendatzailea (j. 1915).
• 2006 - Kenneth Griffith, galestar aktorea (j. 1921).
• 2009 -
  • Farrah Fawcett, estatubatuar aktorea (j. 1947).
  • Michael Jackson, Poparen Erregea, estatubatuar pop-abeslaria, historiako disko salduenaren (Thriller, 1982) egilea (j. 1958).
• 2011 - Annie Easley, estatubatuar informatikari teorikoa, matematikaria eta suziri-zientzialaria (j. 1938).
• 2014 - Ana María Matute, gaztelaniazko kataluniar idazlea (j. 1925).
• 2016 - Maurice G. Dantec, frantziar idazle eta musikaria (j. 1959).
• 2018 -
  • Richard Benjamin Harrison, estatubatuar negoziogizona eta telerrealitate saioetako pertsonaia (j. 1941).
  • Bo Nilsson, suediar musikagilea (j. 1937).
• 2020 - Maria Mayans Juan, formenteratar herri kantari eta glosalaria (j. 1930).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Batista/Batiste, Lohitzune/Lohizune eta Lohitz.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2662
• Multimedia: 25 June

Ekainaren 24 | Urteko egutegi | Ekainaren 26