1865

1865. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa
Urteak	1862 • 1863 • 1864 • 1865 • 1866 • 1867 • 1868
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1865 ; MDCCCLXV
Ab urbe condita	2618
Armeniar egutegia	1314 ; ԹՎ ՌՅԺԴ
Bahá'í egutegia	21 – 22
Bengaliar egutegia	1272
Berber egutegia	2815
Egutegi budista	2409
Myanmarko egutegia	1227
Bizantziar egutegia	7373 – 7374
Koptoen egutegia	1581 – 1582
Etiopiar egutegia	1857 – 1858
Hebrear egutegia	5625 – 5626
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1921 – 1922
Shaka Samvat	1787 – 1788
Kali Yuga	4966 – 4967
Iraniar egutegia	1243 – 1244
Islamiar egutegia	1281 – 1282
Japoniar egutegia	Genji 2Keiō 1; (慶応元年)
Korear egutegia	4198
Thailandiar eguzki egutegia	2408
Holozeniar egutegia	11865

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Apirilaren 14a – John Wilkes Booth aktoreak Abraham Lincoln estatubatuar presidentea erail zuen.
Uztailaren 2a – Salbazio Ejerzitoa sortu zen Londresko Whitechapelen.
Abuztuaren 25a – Indiako Sherghati hirian Shergotty meteoritoa erori zen.
Abenduaren 18a – AEBetan esklabutza amaitutzat eman zuten legez.

Arte eta kultura

Apirilaren 28a – Emakume afrikarra (frantsesez: L'Africaine), Giacomo Meyerbeerren musika eta Eugène Scriberen libretoa duen opera estreinatu zen Parisko Opera antzokian.
Azaroaren 26a – Lewis Carrollek "Aliceren Abenturak Lurralde Miresgarrian" liburua argitaratu zuen.
Jules Verne idazleak "De la Terre à la Lune" ("Lurratik Ilargira") argitaratu zuen.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 5a – Clotilde García del Castillo, Joaquín Sorollaren emaztea eta musa eta Sorolla Museoaren sortzailea (h. 1929).
Urtarrilaren 6a – Nikolai Marr, georgiar hizkuntzalari, arkeologo eta etnografoa (h. 1934).
Urtarrilaren 7a – Joxepa Antoni Aranberri Petriarena Xenpelar, gipuzkoar ehulea eta bertsolaria (h. 1943).
Urtarrilaren 8a – Winnaretta Singer, estatubatuar musika-mezenasa eta eta Singer Corporation enpresaren oinordekoa (h. 1943).
Urtarrilaren 10a - Mary Ingalls, estatubatuar idazlea (h. 1928).
Urtarrilaren 11 – Juan Hartmann, alemaniar astronomoa (h. 1936).
Urtarrilaren 19a – Valentin Serov, errusiar margolaria (h. 1911).
Urtarrilaren 20a – Josef Fischer, alemaniar txirrindularia (h. 1953).
Urtarrilaren 22a – Friedrich Paschen, alemaniar fisikaria (h. 1947).
Urtarrilaren 26a – Sabin Arana, euskal abertzaletasunaren "aita" (h.1903).
Urtarrilaren 28a – Kaarlo Juho Ståhlberg, lehendabiziko Finlandiako presidentea (h. 1952).

Otsaila

Otsailaren 3a – Isaac Israëls, herbeheretar margolaria (h. 1934).
Otsailaren 6a – Andrew Crommelin, frantziar-irlandar astronomoa (h. 1939).
Otsailaren 9a – Erich Dagobert von Drygalski, alemaniar geografo, geofisikari, botaniko eta zientzialari polarra (h. 1949).
Otsailaren 9a – Polonia Etxeberria, Eibarko neskentzako lehen eskolako maistra (h. 1947).
Otsailaren 13a – István Csók, hungariar margolari inpresionista (h. 1961).
Otsailaren 19a – Sven Hedin, suediar esploratzaile, geografo, topografo, argazkilari, bidaia-liburuen idazle eta ilustratzailea (h. 1952).

Martxoa

Martxoaren 5a – Clémentine Delait, frantziar emakume bizarduna (h. 1939).
Martxoaren 16a – Carme Karr i Alfonsetti, kataluniar kazetari, idazle, musikologo eta publizista feminista eta bakezalea (h. 1943).
Martxoaren 21a – Jane Misme, frantziar kazetari eta feminista (h. 1935).
Martxoaren 25a – Pierre Weiss, frantziar fisikaria (h. 1940).
Martxoaren 29a – Gabriel Narutowicz, Poloniako presidentea (h. 1922).
Martxoaren 30a – Heinrich Rubens, alemaniar fisikaria (h. 1922).

Apirila

Apirilaren 1a – Richard Zsigmondy, austriar kimikaria eta 1925eko Kimikako Nobel Saria (h. 1929).
Apirilaren 2a – Eduardo Urkiola, bizkaitar margolaria (h. 1932).
Apirilaren 9a – Erich Ludendorff, alemaniar jenerala (h. 1937).
Apirilaren 16a – Nicolas Viar Eguzkitza, bizkaitar idazle eta politikari abertzalea (h. 1945).
Apirilaren 17a – Urtsula Ledóchowska, poloniar moja urtsulatarra (h. 1939).
Apirilaren 26a – Akseli Gallen-Kallela, finlandiar margolaria (h. 1931).
Apirilaren 27a – Archibald Leitch, eskoziar arkitektoa eta futbol estadio diseinatzailea (h. 1939).

Maiatza

Maiatzaren 12a – Eduardo di Capua, italiar abeslari eta musikagilea (h. 1917).
Maiatzaren 25a – Frederiko Augusto III.a Saxoniakoa, Saxoniako azken erregea (h. 1932).
Maiatzaren 25a – John Mott, estatubatuar ebanjelista, 1946ko Bakearen Nobel Saria (h. 1955).
Maiatzaren 25a – Pieter Zeeman, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1943).

Ekaina

Ekainaren 3a – Jurgi V.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batuko errege eta Indiako enperadorea (h. 1936).
Ekainaren 9a – Carl Nielsen, danimarkar musikaria (h. 1931).
Ekainaren 12a – E. Lilian Todd, estatubatuar asmatzailea, zenbait aeroplanoren diseinatzailea (h. 1937).
Ekainaren 13a – William Butler Yeats, irlandar idazlea, 1923an Literaturako Nobel sariduna (h.1939).
Ekainaren 24a – Robert Henri, estatubatuar margolaria (h. 1929).
Ekainaren 28a – Alice May Douglas, estatubatuar idazle, poeta eta argitaratzailea (h. 1943).

Uztaila

Uztailaren 3a – Karmelo Etxegarai, gipuzkoar idazle eta historialaria (h. 1925).
Uztailaren 6a – Émile Jaques-Dalcroze, austriar musikagile eta musika pedagogoa (h. 1950).
Uztailaren 17a – Edoardo Bianchi, italiar enpresaburu eta asmatzailea, Bianchi bizikletak eta Autobianchi automobilak fabrikatzeko enpresen sortzailea (h. 1946).
Uztailaren 23a – Ludwig Sütterlin, alemaniar diseinatzaile grafikoa eta pedagogoa (h. 1917).
Uztailaren 26a – Philipp Scheidemann, Alemaniako kantzilerra (h. 1939).

Abuztua

Abuztuaren 1a – Euken Suediakoa, suediar printze, margolari, mezenas eta arte-bildumagilea (h. 1947).
Abuztuaren 5a – Joseph Merrick, Elefante gizona, ingeles hiritarra, jasan zuen gorputz desitxuraketatik famatua (h. 1890).
Abuztuaren 10a – Aleksandr Glazunov, errusiar musikagilea (h. 1936).
Abuztuaren 20a – Joaquin Larregla, nafar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1945).
Abuztuaren 24a – Fernando I.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (h. 1927).
Abuztuaren 27a – Charles Gates Dawes, finantziari eta politikari estatubatuarra, 1925eko Bakearen Nobel Saria (h. 1951).
Abuztuaren 29a – Thomas Kent, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko Matxinadako buruzagietako bat (h. 1916).

Iraila

Irailaren 11 – Rainis, letonierazko olerkaria (h. 1929).
Irailaren 14a – Jose Elizondo, euskal idazle eta antzerkigilea (h. 1943).
Irailaren 23a – Emma Orczy, Hungarian jaiotako ingeles eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1947).
Irailaren 23a – Rashid Rida, erreformatzaile musulmana (h. 1935).
Irailaren 23a – Suzanne Valadon, frantziar margolaria (h. 1938).
Irailaren 28a – Amelia Orleanskoa, frantziar printzesa eta Portugalgo azken erregina ezkontidea (h. 1951).

Urria

Urriaren 1a – Paul Dukas, frantziar musikagilea (h. 1935).
Urriaren 12a – Arthur Harden, kimikari ingelesa, 1929an Kimikako Nobel Saria (h. 1940).
Urriaren 16a – Manuel Losada, bizkaitar margolaria eta kartelgilea (h. 1949).
Urriaren 16a – Jose Galo Zudaire, gipuzkoar organo-jotzaile, konposatzaile, zuzendari eta musika irakaslea (h. 1940).
Urriaren 22a – Pedro Hilarion Sarrionandia, bizkaitar abade frantziskotarra, amazigera hizkuntzaren lehen gramatika idatzi zuen (h. 1914).

Azaroa

Azaroaren 2a – Carlos Ajuria, arabar enpresaburu eta politikaria.
Azaroaren 2a – Warren G. Harding, AEBetako 29. presidentea (h. 1923).
Azaroaren 5a – Margaret Macdonald Mackintosh, eskoziar artista (h. 1933).
Azaroaren 17a – Josefa Teixidor i Torres, kataluniar margolaria (h. 1914).
Azaroaren 27a – Walter Frederick Gale, australiar bankari astronomiazalea (h. 1945).
Azaroaren 29a – Teresa Mañé, espainiar irakasle, editore eta idazlea (h. 1939).

Abendua

Abenduaren 4a – Edith Cavell, britainiar erizaina, erizaintza modernoaren aintzindaria Belgikan eta Lehen Mundu Gerran heriotzera kondenatua (h. 1915).
Abenduaren 8a – Jean Sibelius, finlandiar konpositorea (h.1957).
Abenduaren 13a – Ángel Ganivet, espainiar idazlea (h. 1898).
Abenduaren 24a – Amalia Bavarian, Wittelsbacheko etxearen ordezkaria eta Dukesa Bavarian (h. 1912).
Abenduaren 28a – Félix Vallotton, suitzar eta frantziar margolari, eskultore, xilografien egile eta idazlea (h. 1925).
Abenduaren 30a – Rudyard Kipling, ingeles idazlea, 1907an Literaturako Nobel sariduna (h. 1936).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

José Sánchez Marco, nafar lur-jabe eta politikaria (h. 1949).
Práxedes Diego Altuna, donostiar idazle eta kazetaria (h. 1931).
Valentín Hernández Aldaeta, bizkaitar politikari sozialista (h. 1920).
Norman de Garis Davies, britainiar marrazkilari eta egiptologoa (h. 1941).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

Urtarrilaren 1a – Pedro Novia de Salcedo, bizkaitar politikari, hizkuntzalari eta idazlea (j. 1790).
Urtarrilaren 19a – Pierre-Joseph Proudhon, frantziar politikaria eta mutualismoren sortzailea (j. 1809).
Urtarrilaren 24a – Stephen Allen Benson, Liberiako presidentea (j. 1816).
Urtarrilaren 27a – Antonieta de Bèucaire, okzitaniar idazlea (j. 1840).
Urtarrilaren 31 – Hugh Falconer, Eskoziar paleontologo, geologo eta botanikoa (j. 1808).
Otsailaren 10a – Heinrich Lenz, errusiar fisikaria, Lenzen legea argitaratzeagatik ospetsua (j. 1804).
Otsailaren 15a – Nicholas Wiseman, ingeles kardinala (j. 1802).
Otsailaren 20a – Leonardo Zuloaga, Mexikon lurjabe handia bilakatutako bizkaitarra (j. 1805).
Otsailaren 21a – Constant Troyon, frantziar margolaria (j. 1810).
Martxoaren 1a – Ana Paulowna Romanova, Herbehereetako erregina ezkontidea (j. 1795).
Martxoaren 19a – Joseph Lebeau, Belgikako lehen ministroa (j. 1794).
Martxoaren 23a – Manuel Isidoro Belzu, Boliviako presidentea (j. 1808).
Apirilaren 1a – Giuditta Pasta, italiar sopranoa, María Malibránekin batera Italiako bel cantoaren erakusle nagusitzat hartua.
Apirilaren 13a – Achille Valenciennes, frantziar zoologoa (j. 1794).
Apirilaren 14a – Rafael Carrera, Guatemalako lehen presidentea (j. 1814).
Apirilaren 15a – Abraham Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako 16. presidentea (j. 1809).
Apirilaren 26a – John Wilkes Booth, estatubatuar aktore eta Abraham Lincoln presidentearen hiltzailea (j. 1838).
Apirilaren 30a – Robert FitzRoy, Royal Navyko ofizial ingelesa eta zientzialaria, eguraldiaren iragarpenetan aitzindaria (j. 1805).
Maiatzaren 21a – Christian Jürgensen Thomsen, daniar historialaria (j. 1788).
Ekainaren 8a – Sir Joseph Paxton, ingeles margolaria, ingeniaria eta arkitektoa (j. 1803).
Ekainaren 18a – Antoine Wiertz, belgikar erromantizismoaren margolaria (j. 1806).
Ekainaren 22a – Ángel de Saavedra, espainiar idazle, antzerkigile, poeta, margolari eta politikaria (j. 1791).

Uztailetik abendura

Uztailaren 25a – James Barry, Irlandan jaiotako zirujau militarra, Britainiar Armadakoa.
Uztailaren 27a – Alphonse Henri d'Hautpoul, Frantziako lehen ministroa (j. 1789).
Abuztuaren 13a – Ignaz Semmelweis, hungariar sendagilea (j. 1818).
Abuztuaren 18a – Alexandros Mavrokordatos, Greziako estatuburua (j. 1791).
Abuztuaren 20a – Juan Manuel Besnes, euskal herritar margolari eta kaligrafoa (j. 1789).
Abuztuaren 23a – Ferdinand Georg Waldmüller, austriar margolaria (j. 1793).
Abuztuaren 26a – Johann Franz Encke, alemaniar astronomoa (j. 1791).
Irailaren 2a – William Rowan Hamilton, irlandar matematikaria, fisikaria eta astronomoa (j. 1805).
Urriaren 15a – Andrés Bello, venezuelar humanista, diplomatikoa, poeta, legegilea, filosofoa, hezitzailea eta filologoa (j. 1781).
Urriaren 18a – Henry John Temple, Lord Palmerston, ingeles politikaria (j. 1784).
Azaroaren 3a – Henri Castro, lapurtar diplomazialari eta enpresaria (j. 1786).
Azaroaren 12a – Elizabeth Gaskell, ingeles eleberrigilea (j. 1810).
Azaroaren 25a – Heinrich Barth, alemaniar esploratzailea (j. 1821).
Abenduaren 4a – Adolph Kolping, alemaniar apaiz katolikoa (j. 1813).
Abenduaren 6a – Sebastian Iradier, euskal musikagilea (j. 1809).
Abenduaren 10a – Leopoldo I.a Belgikakoa, Belgikako erregea (j. 1790).
Abenduaren 24a – Charles Lock Eastlake, ingeles margolari, galeria-zuzendari, bildumagaile eta idazlea (j. 1793).
Abenduaren 31 – Fredrika Bremer, suediar idazlea eta aktibista feminista (j. 1801).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Nazario Egia, Egiako kondea, euskal militar eta politikaria (j. 1777).

Kanpo estekak

Datuak: Q7708
Multimedia: 1865 / Q7708