Ekainaren 24

Ekainaren 24a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamabosgarren eguna da, 176garrena bisurteetan. 190 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 1497 - Ingelesek Michael An Gof eta Thomas Flamank matxinatu kornuallestarrak urkatu zituzten.
• 1910 - Anonima Lombarda Fabbrica Automobili edo A.L.F.A. automobil etxe italiarra sortu zen, geroago Alfa Romeo izena hartuko zuena.
• 1571 - Migel Lopez Legazpikoa zumarragar esploratzailea Manila hiri filipinarra fundatu zuen.
• 1948 - Gerra hotza: Berlingo Blokeoari hasiera eman zitzaion.
• 1983 - Sally Ride, lehenengo emakume estatubatuarra espazioan, Lurrera itzuli zen.
• 1994 - Austriak, Suediak eta Finlandiak Europar Batasunean sartzeko ituna sinatu zuten.
• 2004 - New York (Estatu Batuak): heriotza zigorra konstituzioaren aurkakotzat jo zuten.
• 2010 -
  • Pertsona bat hil zen Greziako barne ministerioan jarritako lehergailu baten eraginez.
  • 13 pertsona hil ziren Castelldefelsen (Katalunia) tren batek harrapatuta.

Arte eta kultura

• 1950 - The White Tower ("Dorre Txuria") filma estreinatu zen, Ted Tetzlaffek zuzendu eta Glenn Ford, Alida Valli, Claude Rains, Oscar Homolka, Lloyd Bridges eta Cedric Hardwicke aktoreek antzeztu zuten.
• 1954 - The Caine Mutiny ("Caine Ontziko Matxinada") filma estreinatu zen, Edward Dmytrykek zuzendu eta Humphrey Bogart, José Ferrer, Van Johnson eta Fred MacMurray aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1964 - The Masque of the Red Death ("Heriotz Gorriaren Mozorroa") filma estreinatu zen, Roger Cormanek zuzendu eta Vincent Price, Hazel Court eta Jane Asher aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1981 - For Your Eyes Only ("Zure Begientzako Bakarrik") filma estreinatu zen, John Glenek zuzendu eta Roger Moore, Julian Glover, Carole Bouquet, Chaim Topol eta Lynn-Holly Johnson aktoreek antzeztu zutelarik.

Kirolak

Euskal Herria

• 2007 - Eibar KE futbol taldea bigarren mailara igo zen.

Mundua

• 2010 - Wimbledon txapelketako Mahut-Isner partida tenisaren historiako partidarik luzeena bilakatu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1343 - Joana Frantziakoa, Nafarroako erregina ezkontidea (h. 1373).
• 1600 - Juan Palafox, euskal apezpiku eta politikaria (h. 1659).
• 1802 - Bruno Villarreal, arabar jeneral karlista (h. 1860).
• 1891 - Juan Bautista Azkarate, Mondragonés, gipuzkoar pilotaria (h. 1965).
• 1894 - Bedita Larrakoetxea, bizkaitar idazlea eta itzultzailea (h. 1990).
• 1901 -
  • Juan Antonio Ansaldo, gipuzkoar aristokrata eta militarra, Espainiako Armadako hegazkinlaria (h. 1954).
  • Juan Urkizu, euskal herritar futbolaria (h. 1982).

Mundua

• 1081 - Urraka Gaztelakoa, Leon eta Gaztelako erregina (h. 1126).
• 1542 - San Joan Gurutzekoa, espainiar fraidea, Espainiako Urrezko Mendeko poeta (h. 1591).
• 1777 - Sir John Ross, eskoziar itsasgizona eta esploratzailea (h. 1856).
• 1783 - Johan Heinrich von Thünen, alemaniar ekonomialaria (h. 1850).
• 1784 - Juan Antonio Lavalleja, Uruguaiko abertzalea (h. 1853).
• 1789 - Silvio Pellico, italiar idazlea (h. 1854).
• 1840 - Émile Duclaux, frantziar biokimikaria (h. 1904).
• 1842 - Ambrose Bierce, estatubatuar idazlea.
• 1850 - Horatio Herbert Kitchener, Kitchenerreko 1. kondea, ingeles militar eta politikaria (h. 1916).
• 1860 - Maria de las Mercedes Orleanskoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1878).
• 1870 - Edwin Foster Coddington, estatubatuar astronomoa (h. 1950).
• 1883 -
  • Victor Franz Hess, austriar fisikaria, 1936ko Fisikako Nobel Saria (h. 1964).
  • Jean Metzinger, frantziar margolaria eta idazlea (h. 1956).
• 1895 - Jack Dempsey, estatubatuar boxeolaria (h. 1983).
• 1904 - Tadao Takayama, japoniar futbolaria (h. 1980).
• 1911 -
  • Juan Manuel Fangio, 1 Formulako argentinar gidaria, historiako onenetakoa (h. 1995).
  • Ernesto Sabato, argentinar idazle, saiakeragile, fisikari eta pintorea (h. 2011).
• 1913 - Gustave Deloor, flandriar txirrindularia (h. 2002).
• 1914 - Luis Sánchez Agesta, espainiar legelaria, historialaria eta politikaria (h. 1997).
• 1915 - Fred Hoyle, ingeles astronomoa eta matematikaria (h. 2001).
• 1923 - Yves Bonnefoy, frantziar poeta (h. 2016).
• 1927 - Martin Lewis Perl, estatubatuar fisikaria, 1995eko Fisikako Nobel Saria (h. 2014).
• 1972 - Robbie McEwen, australiar txirrindularia.
• 1978 - Shunsuke Nakamura, japoniar futbolaria.
• 1987 - Lionel Messi, argentinar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1835 - Tomas Zumalakarregi, gipuzkoar militar karlista (j. 1788).
• 1983 - Jesús Prados Arrarte, bizkaitar ekonomialaria, Madrilen (j. 1909).
• 2015 - Periko Solabarria, bizkaitar apaiza eta ezker abertzaleko politikaria (j. 1930).

Mundua

• 1037 - Avizena, persiar mediku, filosofo eta zientzialaria (j. 980).
• 1497 - Michael An Gof, matxinatu kornuallestarra.
• 1497 - Thomas Flamank, kornuallestar abokatu matxinatua.
• 1519 - Lucrezia Borgia, Borgia familia boteretsuko kidea eta Alexandro VI.a aita sainduaren alaba (j. 1480).
• 1554 - Feliciano de Silva, espainiar idazlea.
• 1615 - Katagiri Katsumoto, japoniar samuraia (j. 1556).
• 1724 - Johann Theile, alemaniar musikagilea (j. 1646).
• 1860 - Jerôme Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Westfaliako erregea (j. 1784).
• 1875 - Henri Labrouste, frantziar arkitektoa (j. 1801).
• 1908 - Grover Cleveland, Ameriketako Estatu Batuetako 22.Presidentea (j. 1837).
• 1922 - Walther Rathenau, alemaniar politikaria, industrialaria eta filosofoa (j. 1867).
• 1932 - Jean-Joseph Saroïhandy, frantziar hizkuntzalaria (j. 1867).
• 1935 - Carlos Gardel, argentinar tango abeslaria (j. 1890).
• 1945 - José Gutiérrez Solana, espainiar margolaria eta idazlea (j. 1886).
• 1964 - Stuart Davis, estatubatuar margolaria eta marrazkigilea, Ameriketako arte abstraktuaren aitzindaritzat hartua (j. 1892).
• 1978 - Mstislav Keldix, matematika eta mekanikaren esparruetako sobietar zientzialaria (j. 1911).
• 1980 - Boris Kaufman, errusiar jatorriko argazki-zuzendaria (j. 1906).
• 1991 - Rufino Tamayo, mexikar pintorea (j. 1899).
• 2002 - Pierre Werner, Luxenburgoko lehen ministroa eta Europar Batasunaren sorreran pertsona nabarmena (j. 1913).
• 2008 - Leonid Hurwicz, estatubatuar ekonomilaria, 2007ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1917).
• 2009 - Robèrt Lafont, okzitanierazko idazlea, antzerkigilea, poeta eta hizkuntzalaria (j. 1923).
• 2014 -
  • Ramón José Velásquez, Venezuelako presidentea (j. 1916).
  • Eli Wallach, estatubatuar aktorea (j. 1915).

Jaiak eta urteurrenak

• Donibane eguna edo San Joan eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Jon, Jone, Joanes, Joan eta Joana.

Jaieguna ospatzen da ondoko herrietan:

• Araban: Agurain, Araia, Erriberagoitia, Laguardia, Lantziego (Viñaspre).
• Bizkaian: Aulesti, Atxondo, Bakio, Barakaldo, Barrika, Bedia, Bermeo, Ea, Errigoiti, Garai, Leioa, Larruskain-Amalloa, Mundaka, Muskiz, Santurtzi (San Juan), Sondika, Trapagaran, Ubide, Urduña, Zalla (Aranguren)
• Gipuzkoan: Abaltzisketa, Albiztur, Amezketa, Andoain, Arrasate, Belauntza, Eibar, Hernani, Itsasondo, Olaberria, Orio, Pasaia, Segura, Legazpi (Telleria), Tolosa, Urretxu.
• Nafarroan: Arbizu, Auritz, Barañain, Iruñea (Donibane)

Ekainaren 23 | Urteko egutegi | Ekainaren 25