Otsailaren 22
(«Otsailak 22» orritik birbideratua)
Jump to navigation
Jump to search
Otsailaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita hamahirugarren eguna da. 312 egun falta dira urtea amaitzeko, 313 egun bisurteetan.
Eduki-taula
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1926 - Alfontso XIII.a Espainiako erregeak, Urolako trenbidea inauguratu zuen.
- 2013 - Torturaren Aurkako Taldeak tortura salaketarik jaso ez zuela urte bat bazela adierazi zuen; ETAk ekintza armatuak utzi eta hilabete gutxira, atxiloketetan euskal herritarrei torturak egiteari utzi zitzaion.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2005 - 6,4 graduko lurrikara Irango Kermango probintzian. 500 hildako eta 1.000 zauritu eragin zituen.
- 2011 - Zeelanda Berrian 6,3 graduko lurrikara baten ondorioz gutxienez 63 pertsona hil ziren.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2009 - "Slumdog Millionaire" britainiar filmak 8 Oscar Sari lortu zituen Los Angelesen ospatutako 81. ekitaldian.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2017 - NASAk TRAPPIST-1 izeneko sisteman lurraren tamaina eta kondizio antzekoak izan zitzazketen zazpi planeta aurkitu zituztela adierazi zuen.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1653 - Martin Urtsua, Lizarragako kondea, nafar konkistatzailea (h. 1715).
- 1766 - Matías Maestro, arabar apaiza, arkitektoa, margolaria, musikaria, idazlea eta eskultorea , Liman (h. 1835).
- 1853 - Louis Etxeberri, euskal politikaria eta kazetaria (h. 1907).
- 1873 - Angeles Sorazu, gipuzkoar lekaimea eta gaztelaniazko idazle mistikoa (h. 1921).
- 1884 - Pedro Aguado Bleye, espainiar historialaria, Sociedad Bilbaínaren liburuzaina, Palentzian (h. 1953/1954).
- 1908 - Santos Begiristain, nafar apaiz katolikoa, Argentinan (h. 1994).
- 1919 - Felix Aranzabal, Angiozarko Itsua, gipuzkoar soinujolea (h. 2006).
- 1923 - Jaime Escudero, bizkaitar futbolaria (h. 2012).
- 1928 - Pedro Sodupe, Gelatxo, gipuzkoar trikitilaria (h. 2007).
- 1932 - Felix Zubiaga, euskal idazle eta filologoa.
- 1935 - Mercedes Villacián, arabar irakasle eta politikaria (h. 2002).
- 1939 - Darío Villalba, euskal herritar margolari eta izotz patinatzailea (h. 2018).
- 1942 - Francisco Buen Lacambra, PSE-EEko gipuzkoar politikaria, Ardisan.
- 1945 -
- Juan Ramón Gebara, arabar politikaria.
- Arantza Idiazabal Gorrotxategi, gipuzkoar irakaslea eta euskaltzain urgazlea.
- 1948 -
- Joaquín Luqui, Kaparroso udalerriko irrati esatari ospetsua (h. 2005).
- Pedro Pegenaute, nafar historialari eta politikaria.
- 1950 - Arantza Mendizabal, bizkaitar politikari eta ekonomilaria, EHUko errektore bitartekari ohia.
- 1957 - Ana Díez, nafar zinema zuzendari, gidoigile eta dokumentalgilea.
- 1966 - Jon Eizagirre Manterola, gipuzkoar erremontelari ohia.
- 1970 - Estibaliz Urrutia, bizkaitar atleta ohia, 5.000 metroko lasterketan aditua.
- 1973 - Iñigo Pírfano, bizkaitar musikagile eta orkestra zuzendaria.
- 1974 - Richard Oribe, donostiar igerilari paralinpikoa, palmares oparoduna.
- 1981 - Arantza Loureiro, bizkaitar atleta, 100 metroko hesidunean aditua.
- 1987 - Estibaliz Bajo, gipuzkoar futbolaria.
- 1989 - Elisabeth Larena, bizkaitar aktorea.
- 1992 - Sergio Rodríguez Reche, nafar txirrindularia.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1040 - Rashi, Frantziako erlijio-gizon judua (h. 1105).
- 1403 - Karlos VII.a Frantziakoa, Frantziako erregea (h. 1461).
- 1732 - George Washington, lehendabiziko Ameriketako Estatu Batuetako Presidentea (h. 1799).
- 1785 - Jean Peltier, frantziar fisikaria (h. 1845).
- 1788 - Arthur Schopenhauer, alemaniar filosofoa (h. 1860).
- 1805 - Sarah Flower Adams, emakumezko olerkari ingelesa, zenbait kantu erlijioso ezagunen egilea (h. 1848).
- 1824 - Jules Janssen, frantziar astronomilaria (h. 1907).
- 1840 - August Bebel, alemaniar politikaria, Alemaniako Alderdi Sozialdemokrataren sortzailea (h. 1913).
- 1842 - Léon Vanderkindere, belgiar historialari, akademikari eta politikaria (h. 1906).
- 1857 -
- Robert Baden-Powell, ingeles militar eta idazlea (h. 1941).
- Heinrich Hertz, alemaniar fisikaria (h. 1894).
- 1864 - Jules Renard, frantziar idazle, kritiko, kontalari eta poeta (h. 1910).
- 1875 - Sofia Adelaida Bavarian, Dukesa Bavarian (h. 1957).
- 1878 - Alistair Mackay, eskoziar mediku eta esploratzaile polarra, Hego polo magnetikora iritsi ziren hiru esploratzailetako bat (h. 1914).
- 1879 - Norman Lindsay, australiar artista, idazle eta boxeolari amateurra (h. 1969).
- 1887 - Savielly Tartakower, errusiar-poloniar xakelari judua (h. 1956).
- 1892 - Edna St. Vincent Millay, estatubatuar antzerkigile eta poeta lirikoa (h. 1950).
- 1895 - Víctor Raúl Haya de la Torre, perutar politikaria, Herritarren Batasun Iraultzaile Amerikarraren (APRA) sortzailea (h. 1979).
- 1896 - Peter Cheyney, ingeles eleberrigilea (h. 1951).
- 1900 - Luis Buñuel, espainiar zinema zuzendaria (h. 1983).
- 1902 - Fritz Strassmann, alemaniar kimikaria, Otto Hahnekin batera barioaren aurkitzailea (h. 1980).
- 1903 - Morley Callaghan, ingelesezko kanadar idazlea (h. 1990).
- 1907 - Robert Young, estatubatuar aktorea (h. 1998).
- 1908 -
- Rómulo Betancourt, Venezuelako presidentea (h. 1981).
- John Mills, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (h. 2005).
- 1910 - Baltasar Lobo, espainiar margolari eta eskultorea (h. 1993).
- 1914 - Renato Dulbecco, italiar-estatubatuar sendagile eta mikrobiologoa, 1975eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2012).
- 1921 -
- Jean-Bédel Bokassa, Afrika Erdiko Errepublikako diktadorea (h. 1996).
- Giulietta Masina, italiar aktorea (h. 1994).
- 1926 - Miguel León-Portilla, mexikar filosofo eta historialaria, nahuatl literaturan espezialista zein ikerlari handienetakoa (h. 2019).
- 1932 - Edward Kennedy, estatubatuar politikari eta senataria, John F. Kennedyren anaia (h. 2009).
- 1942 - Christine Keeler, ingeles modelo eta kabaret-dantzaria (h. 2017).
- 1943 - Horst Köhler, Alemaniako presidente ohia.
- 1944 - Jonathan Demme, estatubatuar zinema zuzendaria, ekoizlea eta gidoigilea (h. 2017).
- 1946 - Fred Halliday, irlandar historialari eta Britainiar Akademiako kidea (h. 2010).
- 1947 - Marcos Vizcaya, bizkaitar politikari eta abokatua.
- 1949 - Niki Lauda, austriar 1 formulako pilotua eta enpresaburua (h. 2019).
- 1950 -
- Julius Erving, Dr. J, saskibaloiko estatubatuar jokalaria, birrinketen (slam dunk) antzindaria.
- Miou-Miou, frantziar aktorea.
- Julie Walters, ingeles aktore eta idazlea.
- 1956 - Philip Kerr, eleberri poliziakoeneskoziar idazlea (h. 2018).
- 1959 - Kyle MacLachlan, estatubatuar aktorea.
- 1962 - Steve Irwin, Krokodilo-ehiztaria, australiar naturalista eta telebistako aurkezlea (h. 2006).
- 1963 - Vijay Singh, hindu-fijiar golfaria.
- 1969 -
- Joaquín Cortés, flamenko eta ballet dantzaria eta koreografo ijitoa.
- Brian Laudrup, daniar futbol-jokalaria.
- 1974 - James Blunt, britainiar egile abeslaria.
- 1975 -
- Drew Barrymore, estatubatuar aktorea.
- Fele Martínez, espainiar aktorea.
- 1979 - Yasunori Takada, japoniar futbolari ohia.
- 1986 - Toshihiro Aoyama, japoniar futbolaria.
- 1989 - Mila Jam, estatubatuar abeslaria, dantzaria, aktorea eta LGBT eskubideen aldeko ekintzailea.
- 1992 - Haris Seferović, suitzar futbolaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 970 - Gartzea I.a Santxez, Iruñeko erregea eta Aragoiko kondea.
- 1764 - Francisco Ignacio Añoa, nafar artzapezpikua, Iruñeko apezpikua izandakoa, Zaragozan (j. 1648).
- 1888 - Jean-Delphin Alard, lapurtar biolin jotzailea eta musikagilea, Parisen (j. 1815).
- 1900 - Casilda Iturrizar, bizkaitar filantropoa (j. 1818).
- 1951 - Domingo Arrillaga, gipuzkoar futbolaria (j. 1890).
- 1993 - Eusebio Osa Unamuno, euskal idazlea (j. 1936).
- 1997 - Juan Carlos Jones, euskal atleta, distantzia motzetan aditua, Malabon (j. 1947).
- 1998 - Jose Maria Areiltza, euskal herritar politikari eta diplomatikoa eta Bilboko alkatea, Madrilen (j. 1909).
- 2000 - Fernando Buesa, euskal herritar politikaria, ETAk eraila (j. 1946).
- 2008 - Polentzi Gezala, lezoar txistularia, Europa osoan zehar eman zituen kontzertuak (j. 1911).
- 2019 - Alex Tejería, euskal emigratzailea Uruguain, euskal kulturaren zabaltzailea herrialde horretan, Montevideon (j. 1932).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 606 - Sabiniano, Aita santua.
- 1222 - Alexio I.a Trebizondakoa, Trebizondako enperadorea (j. c. 1182).
- 1512 - Amerigo di Vespucci, italiar merkatari eta esploratzailea (j. 1454).
- 1636 - Santorio Santorio, veneziar medikua (j. 1561).
- 1680 - Catherine Deshayes, frantziar kurandera, sorginkeriagatik heriotza zigorrera kondenatua (j. c. 1640).
- 1690 - Charles Le Brun, frantziar margolaria eta dekoratzailea (j. 1619).
- 1731 - Fredrik Ruysch, holandar sendagilea (j. 1638).
- 1793 - Caspar Friedrich Wolff, alemaniar fisiologoa, enbriologiaren sortzaileetako bat (j. 1734).
- 1810 - Charles Brockden Brown, estatubatuar eleberrigilea (j. 1771).
- 1827 - Charles Wilson Peale, estatubatuar margolari eta naturalista (j. 1741).
- 1841 - Auguste de Forbin, frantziar noblea, margolaria eta Louvre museoko zuzendaria (j. 1777).
- 1875 -
- Camille Corot, frantziar margolaria (j. 1796).
- Charles Lyell, eskoziar geologoa (j. 1797).
- 1901 - Georges Francis Fitzgerald, irlandar fisikaria (j. 1851).
- 1903 - Hugo Wolf, esloveniar-austriar musikagilea eta musika-kritikaria (j. 1860).
- 1913 -
- Francisco I. Madero, Mexikoko presidentea (j. 1873).
- Ferdinand Saussure, suitzar hizkuntzalaria (j. 1857).
- 1923 - Théophile Delcassé, frantziar politikaria (j. 1852).
- 1939 - Antonio Machado, espainiar poeta (j. 1875).
- 1942 - Stefan Zweig, austriar eleberrigile, antzerkigile, kazetari eta biografoa (j. 1881).
- 1943 -
- Hans Scholl, Alemania naziaren aurka eratutako Arrosa Zuria erresistentzia mugimendu baketsuko kide eta oinarrietako bat, gillotinan (j. 1918).
- Sophie Scholl, Alemania naziaren aurka eratutako Arrosa Zuria erresistentzia mugimendu baketsuko kidea, gillotinan (j. 1921).
- 1951 - Eduardo Vega de Seoane, gipuzkoar abokatu eta politikaria.
- 1973 - Elizabeth Bowen, ingelesezko irlandar eleberrigilea (j. 1899).
- 1980 - Oskar Kokoschka, austriar margolaria, marrazkilaria, grabatzailea, poeta eta antzerkigilea (j. 1886).
- 1983 -
- Mieczyslaw Jastrun, poloniar poeta (j. 1903).
- Romain Maes, belgikar txirrindularia (j. 1912).
- 1984 - Uwe Johnson, alemaniar idazlea (j. 1934).
- 1985 - Salvador Espriu, kataluniar olerkaria (j. 1913).
- 1987 - Andy Warhol, estatubatuar margolari, idazle eta zinema-zuzendaria, Pop Art mugimenduaren sortzaileetariko bat (j. 1928).
- 1990 - Joaquín Casalduero, espainiar literatura kritikari eta saiakera idazlea (j. 1903).
- 1995 - Emmanuel Roblès, frantziar idazlea (j. 1914).
- 2002 -
- Charles Jones, estatubatuar zinemagilea, marrazki bizidun sortzaile nagusienetakoa (j. 1912).
- Jonas Savimbi, angolar politikaria, Portugalen kolonizazioaren aurkako borrokalaria (j. 1934).
- 2007 - Dennis Johnson, NBAko estatubatuar saskibaloi jokalaria (j. 1954).
- 2013 - Wolfgang Sawallisch, alemaniar orkestra-zuzendaria (j. 1923).
- 2018 -
- Forges, espainiar umorista grafikoa (j. 1942).
- Richard Edward Taylor, kanadar fisikaria eta Stanford Unibertsitateko irakaslea, 1990eko Fisikako Nobel Saria (j. 1929).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sehaska egutegiko izendegia: Elisabet, Ixa(bel) eta Marixa.
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |