Wikipedia:Urteurrenak/Otsaila

Urtarrila - Otsaila - Martxoa - Apirila - Maiatza - Ekaina - Uztaila - Abuztua - Iraila - Urria - Azaroa - Abendua

Urteurrenak aukeratzeko eta idazteko estilo gida

Otsaila 1

Brigita, Garbiñe, Ilazki, Paulo eta Zezilio.

1881 - Panamako kanalaren (irudian) eraikuntza lanak hasi ziren.
1898 - Enzo Ferrari Italiako Scuderia Ferrariren sortzailea jaio zen (h. 1988).
1913 - Euzkadi egunkaria kaleratu zuten lehenengo aldiz, EAJren egunkaria.
1931 - Boris Yeltsin politikari errusiarra jaio zen (h. 2007).
2003 - Columbia espazio anezka birrindu egin zen lurrera itzultzean, 7 kosmonauta hilez.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 2

Hezeguneen Munduko Eguna

Garbiñe, Kornelio eta Lorentzo. Marmotaren eguna

1119 - Kalisto II.a Aita Santu izendatu zuten.
1536 - Pedro de Mendoza espainiarrak Buenos Aires (irudian), Argentina, fundatu zuen.
1918 - Errusiak Estoniaren independentzia onartu zuen.
1933 - Alemania: Adolf Hitlerrek Legebiltzarra disolbatu zuen.
1971 - Koldobika Jauregi "Jautarkol" euskal idazlea hil zen, Zarautzen (j. 1896).

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 3

Bladi, Blas, Felix eta Oskar.

1468 - Johannes Gutenberg (irudian) inprimategiaren asmatzailea hil zen.
1783 - Espainiak Ameriketako Estatu Batuen independentzia onartu zuen.
1910 - Cadena Eleta Gasteizko apezpikuak haurrei euskarazko izenak jartzea debekatu zuen.
1919 - Pedro Jose Elizegi Pello Errota bertsolaria hil zen, Asteasun.
1985 - Santi Lazkano txirrindularia hil zen, Aizarnazabalen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 4

Giza Anaitasunaren Nazioarteko Eguna

Andres, Jelasio, Joana eta Jone.

Sri Lankaren bandera

1901 - Bizente Amezaga euskaltzain eta euskara irakaslea Getxon jaio zen (h. 1969).
1915 - Ordizia eta Beasain banandu egin ziren.
1927 - Lehenengo film soinuduna sortu zuten.
1948 - Sri Lankak (irudian) independentzia lortu zuen.
2003 - Serbia eta Montenegroko konstituzioa indarrean sartu zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 5

Martin Loinazkoa, Adelaida, Ageda eta Isidoro.

1346 - Eibar sortzeko baimena eman zuen Alfontso XI.ak.
1597 - San Martin Loinazkoa hil zuten beste 25 kiderekin batera, Nagasaki hirian gurutziltzatuak.
1782 - Espainiak Erresuma Batua menderatu eta Menorca uhartea (irudian) bereganatu zuen.
1819 - Txile eta Argentinaren arteko ituna, Peruren independentzian laguntzeko.
1971 - Apollo 14 espaziontzia ilargiratu zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 6

Emakumeen Genitalen Mutilazioaren Aurkako Nazioarteko Eguna

337 - Julio I.a Aita Santu izendatu zuten.
1804 - Joseph Priestley kimikari ingelesa, oxigenoaren aurkitzailea, hil zen.
1945 - Bob Marley musikari jamaikarra jaio zen.
1952 - Elisabete II.a Erresuma Batukoak (irudian) erregetza hartu zuen.
1988 - Carmen Polo, Francisco Francoren emaztea, hil zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 7

Mamiñe, Moises, Rikardo eta Teodoro.

1812 - Charles Dickens idazle ingelesa jaio zen (h. 1870).
1822 - Joaquin Gaztanbide musikagilea jaio zen Tuteran.
1979 - Josef Mengele Heriotzaren aingerua gerra kriminal nazia hil zen.
1984 - Bruce McCandless II NASAko astronautak lotu gabeko lehen espazio-itzulia egin zuen (irudian) Manned Maneuvering Unit erabiliz.
1992 - Maastrichteko Ituna izenpetu zuten, Europar Batasunaren sorrera ahalbidetu zuena.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 8

Dionisio, Jeronimo, Ustaritz eta Ziriako.

1828 - Jules Verne (irudian) idazlea jaio zen Nantesen (h. 1905).
1894 - Juan Zabaleta Lekuona bertsolaria jaio zen, Errenterian.
1921 - Piotr Kropotkin errusiar geografo eta pentsalaria hil zen, mugimendu anarkistaren teoriko garrantzitsuenetakoa (j. 1842).
1943 - Bigarren Mundu Gerra: Guadalcanalgo kanpainan estatubatuarrek japoniarrak gainditu zituzten.
1971 - NASDAQ, elektronikako balore-burtsa, zabaldu zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 9

Alexandro, Ania eta Apolonia.

1881 - Fiodor Dostojevski idazle errusiarra hil zen (j. 1821).
1894 - Manuel Lekuona apaiza jaio zen Oiartzunen.
1895 - Boleibola (irudian) asmatu zuen William G. Morgan soinketa irakasleak, Massachusettsen.
1991 - Lituaniaren independentziaren alde bozkatu zuten herritarrek erreferendumean.
1996 - IRAk 18 hilabetetako suetena iragarri zuen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 10

Lekaleen Munduko Eguna

Eskolastika, Eñaut eta Gillermo.

Familia Sakratuaren Basilika, Bartzelona

1950 - Mark Spitz igerilari estatubatuarra jaio zen.
1519 - Hernan Cortes eta Pedro de Alvarado 600 gizonez osatutako espedizioan abiatu ziren.
1939 - Tropa frankistek Bartzelona (irudian) okupatu zuten. Garaipen honek gerraren amaiera ekarri zuen; 600.000 lagun inguru hil ziren hirurteko gerra honetan.
1949 - Mahatma Gandhik gose greba hasi zuen bere atxiloketaren aurka protesta egiteko.
1985 - Nelson Mandelak uko egin zion askatasunari.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 11

Neska eta Emakume Zientzialarien Nazioarteko Eguna, Gaixoen Munduko Eguna

Gregorio, Lurdes , Luzio eta Saturnino.

1650 - Rene Descartes (irudian) filosofo eta matematikari frantsesa hil zen.
1847 - Thomas Alva Edison asmatzaile estatubatuarra jaio zen.
1894 - Emilio Arrieta musikagile nafarra hil zen Madrilen (j. 1821).
1961 - Loiolako Herri Irratia aireratu zen lehen aldiz.
1990 - Nelson Mandela kartzelatik atera zen 27 urte igaro ondoren.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 12

Damian, Eulalia, Julian eta Osane.

1804 - Immanuel Kant filosofo eta zientzialari prusiarra hil zen.
1809 - Charles Darwin naturalista ingelesa (irudian) jaio zen.
1809 - Abraham Lincoln presidente estatubatuarra jaio zen.
1941 - Franco eta Mussolinik elkarrizketa burutu zuten, Italiako Bordighera hirian
1945 - Telesforo Aranzadi antropologo gipuzkoarra Bartzelonan hil zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 13

1542 - Gonzalo Pizarro eta Francisco de Orellana konkistatzaileek Amazonas ibaia aurkitu zuten.
1837 - Mariano Jose de Larra idazlea hil zen.
1917 - Frantzia: Mata Hari (irudian) espia atxilotu zuten Parisko hotel batean.
1945 - Dresdeko bonbardaketa, aliatuen bonbardaketarik handiena Bigarren Mundu Gerran.
1981 - Joxe Arregi hil zen pairatutako torturen ondorioz.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 14

Balendin, Galder, Metodio eta Zirilio.

269 - San Valentin fraide kristaua hil zen.
1808 - Frantziako Armada Iruñean sartu zen.
1827 - Balentin Berriotxoa santua jaio zen, Elorrion.
1904 - Euskal Gaztedi Bazkuna sortu zen Bilbon.
1929 - San Valentin eguneko sarraskia (irudian): Al Caponek beste banda bateko kideak hiltzeko agindu zuen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 15

Faustino, Jobita eta Jordana.

1491 - Laudio herria Bizkaitik banatu eta Arabarekin elkartu zen.
1506 - Jacques Bela legegizon zuberotarra jaio zen.
1564 - Galileo Galilei (irudian) italiarra jaio zen.
1811 - Domingo Faustino Sarmiento idazle, politikari eta presidente Argentinarra jaio zen.
1946 - ENIAC lehen ordenagailu elektronikoa aurkeztu zuten.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 16

Julene eta Julia.

1904 - Maurice Harriet haltsutarra hil zen.
1918 - Lituaniak bere independentzia aldarrikatu zuen.
1969 - Ane Igartiburu telebistako aurkezlea jaio zen.
1979 - Valentino Rossi (irudian) moto gidari italiarra jaio zen.
1980 - Foronda aireportua inauguratu zuten Gasteizen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 17

Kosovoren bandera

1600 - Giordano Bruno filosofoa bizirik erre zuten Campo de' Fiorin (Roma).
1836 - Gustavo Adolfo Becquer idazle espainiarra jaio zen.
1867 - Suezko kanaletik lehen itsasontzia igaro zen.
1963 - Michael Jordan saskibaloi jokalaria jaio zen.
2006 - Ryanair konpainiaren lehen hegaldia egin zen Gasteiz eta Londresen artean.
2008 - Kosovok (irudian) alde batetik independentzia aldarrikatu zuen Serbiarekiko, honek onartu gabe.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 18

Aner, Heladio, Klaudio eta Simeon.

1564 - Michelangelo pintore, eskultore eta arkitekto italiarra hil zen.
1711 - Frantzisko Xabier Idiakez jaio zen Iruñean.
1930 - Clyde Tombaughek Pluton planeta ipotxa aurkitu zuen.
2004 - ETAk Katalunian mugarik gabeko tregoa bat iragarri zuen.
2005 - Erresuma Batuan legez azeria (irudian) ehiztatzea debekatu zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 19

607 - Bonifazio III.a Aita Santu izendatu zuten.
1473 - Nikolas Koperniko astronomo poloniarra jaio zen.
1878 - Thomas Edisonek, fonografoa (irudian) patentatu zuen.
1985 - Euskal Herria: Oiz mendian (Bizkaia), Boeing 727 hegazkin batek, komunikabideetako antena baten aurka talka egin zuen, hegazkineko 148 bidaiariak hilez.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 20

Justizia Sozialaren Mundu Eguna

1912 - Pierre Boulle jaio zen, Le Pont de la rivière Kwaï eta La Planète des singes-en egilea, beste batzuen artean (h. 1994).
1986 - Mir espazio-estazioa (irudian) orbitan sartu zen.
2003 - Espainiako Auzitegi Nazionalak Euskaldunon Egunkaria ixteko agindua eman zuen, ETAren zati zela argudiatuz.
2005 - Espainian Europako Konstituzioa onartu edo ukatzeko erreferenduma egin zen (%42k bozkatu eta %76,7ak onartu).
2005 - Portugal: Hauteskundeak Alderdi Sozialistak irabazi zituen gehiengo absolutuz.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 21

Damian, Lain eta Pedro.
Ama Hizkuntzaren Nazioarteko Eguna

Karl Marx eta Friedrich Engelsen Agiri Komunista

1848 - Karl Marx eta Friedrich Engels prusiarrek Agiri Komunista (irudian) argitaratu zuten.
1960 - Fidel Castrok Kubako enpresa guztiak nazionalizatu zituen.
1965 - Malcolm X, afro-amerikarren eskubideen aldeko borrokalaria, hil zuten (j. 1925).
1984 - Fernando Remacha Tuterako musikaria hil zen.
1988 - Maurice Abeberri biarriztarra hil zen, Azkainen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 22

Abilio, Anastasio, Ixa eta Paskasio.

1819 - Adams-Onís Ituna sinatzean, Espainiak 5 milioi dolarrengatik Florida saldu zien AEBei.
1857 - Heinrich Rudolf Hertz fisikari alemana jaio zen.
1939 - Antonio Machado poeta espainiarra hil zen (j. 1875).
1946 - Sinfonia Pirenaica jo zen lehen aldiz, Jesus Guridi (irudian) musikagilearen lana.
1992 - Euskal Herriko Gaztediaren Kontseilua osatu zuten Garesen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 23

Eleuterio, Lazaro, Nemesio eta Paulina.

1445 - Johannes Gutenbergek lehenengo Biblia (irudian) imprimatu zuen.
1898 - Tomas Agirre euskal idazle errezildarra jaio zen.
1970 - Ernalketa artifiziala lehen aldiz erabili zen, Londresen.
1981 - Antonio Tejero militarrak estatu kolpe saioa egin zuen Espainian.
2006 - Telmo Zarraonaindia euskal futbolaria hil zen (j.1921).

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 24

Aiora, Matias eta Modesto.

1582 - Gregorio XIII.ak (irudian) Inter gravissimas bula ezagutarazi zuen, egutegi gregoriotarra ezartzeko.
1946 - Juan Peron Argentinako presidente izandatu zuten.
1948 - Alderdi komunista boterera heldu zen Txekoslovakian.
1975 - Led Zeppelin musika taldeak Physical Graffiti albuma argitaratu zuen.
1993 - Estibalitz Robles Aranguiz Estitxu abeslaria hil zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 25

Bittor, Donato, Izaro eta Serapio.

1398 - Xuande Txinako enperadorea jaio zen (h. 1435).
1570 - Pio V.a aita santuak Elisabet I.a Ingalaterrakoa (irudian) Eliza Katolikotik kanporatu zuen.
1841 - Pierre Auguste Renoir margolari inpresionista jaio zen (h. 1919).
1873 - Enrico Caruso tenor ospetsua Napolin jaio zen (h. 1921).
2006 - Munduan 6,5 mila milioi biztanle zeudela kalkulatu zen.

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 26

Alexandro eta Nestor.

1513 - Gipuzkoako armarrian (irudian) 12 kanoi ipini zituzten, nafarren gaineko garaipena ospatzeko. 1979ko uztailaren 2an kendu zituzten.
1802 - Victor Hugo nobelagile frantziarra jaio zen (h.1885)
1815 - Napoleon Bonapartek erbestetik ihes egin zuen Elba uhartetik.
1932 - Johnny Cash abeslari estatubatuarra jaio zen (h. 2003).
1949 - Juan Telleria musikagile zegamarra hil zen, Cara al sol frankismoko ereserkiaren egilea (j. 1895).

ikusi - eztabaida - aldatu - historia

Otsaila 27

1594 - Henrike III.a Nafarroako erregea Frantziako errege koroatu zuten Parisen ondoan, Henrike IV.a Frantziakoa izenez, Frantziako eta Nafarroako Borboien dinastia hasiz.
1793 - Baldomero Espartero espainiar militar eta politikaria jaio zen (h. 1879).
1900 - FC Bayern München taldea sortu zen Munichen.
1933 - Reichstag Alemaniako legebiltzarrari su eman zioten Berlinen (irudian), nazismoa ezartzearen giltzarrietako bat.
1977 - Ixaka Lopez Mendizabal idazle tolosarra hil zen (j. 1879)