Belarri mingots
| Belarri mingotsa | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Mycenaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Panellus | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Panellus stipticus P.Karst., 1879 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Belarri mingotsa (Panellus stipticus) Mycenaceae familiako onddo bat eta Panellus generoan. Familiako beste kide batzuek bezala luminiszenteak dira. Munduko leku askotan bizi da, baina Ipar Amerikan da ohikoagoa, bereziki ekialdean. Odol-lodigarri gisa erabiltzen da.[1]
Jean Bulliard botanikari frantsesak Agaricus stypticus izendatu zuen lehen aldiz espezie hori 1783an.
Oinarri kimikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Oro har, luziferasak eragiten du bioluminiszentzia. Luziferina bat (pigmentu bat) oxidatuz argia sortzen duten entzimak dira. Zenbait ikerketak Panellus stipticusen argi-ekoizpenaren oinarri biokimikoa ebaluatu dute, eta ondorioztatu dute ez dagoela luziferasa fungiko espezifikorik. 1988an frogatu zen onddoak seskiterpeno panala zuela, kadinenozko zeto-aldehidozko egitura kimikoa duena. Ondoren, bi aitzindari gehigarri isolatu ziren: PS-A (1-O-dekanoilpanal) eta PS-B (1-O-dodekanoilpanal). Konposatu horiek amoniako-gatzarekin edo amina primarioekin tratatzen badira burdina (II), hidrogeno peroxidoa eta tentsioaktibo kationiko batekin, argia igortzen da kimioluminiszentzia-erreakzio baten bidez. Horrek adierazten du panala eta haren deribatuak luzifero fungikoak direla, eta kimioluminiszentzia erreakzioa in vivo bioluminiszentziaren kausa dela. Onddoan, badirudi superoxido dismutasa (SOD) entzimaren jarduera-mailak zeregin kritikoa duela argi-igorpenaren kantitatean. SODak erreakzioan behar den superoxidoaren (O2-aren) eragina itzaltzen du, eta, beraz, SODaren jarduera inhibitu egin behar da erreakzioa gerta dadin.
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundu osoan Ipar Afrika, Ekialde Hurbila, eta Hego Amerika izan ezik.
Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q1029124
Multimedia: Panellus stipticus / Q1029124