Lizar-ardagai iletsu
| Lizar-ardagai iletsua | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Fungi |
| Klasea | Agaricomycetes |
| Ordena | Hymenochaetales |
| Familia | Hymenochaetaceae |
| Generoa | Inonotus |
| Espeziea | Inonotus hispidus P.Karst., 1879 |
Lizar-ardagai iletsua (Inonotus hispidus) Hymenochaetaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Gogorregia eta larrukara sukaldean erabiltzeko. Usteldura zuria sortzen du. Printzipio psikoaktiboak ditu. Sendagarri bezala erabili izan da, minbizien eta urdaileko ultzeren aurka. Tindagai marroiak lortzeko ere bai.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 10 eta 30 cm artekoa, lodia, ile hirtsutuz josita, dimidiatua, hasieran hori-herdoil kolorekoa, gero arrea, azkenik, ia kolore beltza hartzen du.
Tutuak: Luzangak eta marroiak.
Poroak: Biribilak, txikiak; perretxikoa gaztea denean, hori-lehoi kolorekoak, gero arre-marroiak bihurtzen dira.
Haragia: Gaztea denean, haragi horixka du, harroa eta urez betea, zahartzean lehortu egiten da, hauskor bihurtzen da eta arre-herdoil kolore bat hartzen du.[2]
Etimologia: Hispidus epitetoa latinetik dator, ilelatz, ilezurrun, esan nahi duen "hispidus" hitzetik. Kapelaren goiko azalaren ile nabarmenengatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ez da jangarria, gogorra eta larrukara delako.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inonotus tamaricis eta makaletan hazten den Inonotus rheades delakoekin nahas daiteke. Kapelaren ile tenteak ikusten badira, ez da erraza beste Polyporus batzuekin nahastea.
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urte osoan, baina udan ateratzen da batez ere, hainbat hostogalkorren enborretan: sagarrondoetan, intxaurrondoetan, zumarretan, lizarrondoetan, pagondoetan, etab.[4]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ipar Amerika, Europa, Errusia, Japonia, Kazakhstan, Kaukasia.
Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 615 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas.. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 494 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa.. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 545 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q226967
Multimedia: Inonotus hispidus / Q226967