1910

1910. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa
Urteak	1907  • 1908  • 1909 • 1910 • 1911 • 1912 • 1913
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1910 MCMX
Ab urbe condita	2663
Armeniar egutegia	1359 ԹՎ ՌՅԾԹ
Bahá'í egutegia	66 – 67
Bengaliar egutegia	1317
Berber egutegia	2860
Egutegi budista	2454
Myanmarko egutegia	1272
Bizantziar egutegia	7418 – 7419
Koptoen egutegia	1626 – 1627
Etiopiar egutegia	1902 – 1903
Hebrear egutegia	5670 – 5671
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1966 – 1967
Shaka Samvat	1832 – 1833
Kali Yuga	5011 – 5012
Iraniar egutegia	1288 – 1289
Islamiar egutegia	1327 – 1329
Japoniar egutegia	Meiji 43 (明治43年)
Korear egutegia	4243
Thailandiar eguzki egutegia	2453
Holozeniar egutegia	11910

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urriaren 1a - Benito Loigorrik, Donostian erakustaldia egiten ari zela, istripu bat izan eta hegazkina Ondarretan erori zen.
• Urriaren 5a - Portugalgo Errepublika Lisboan aldarrikatu zuten.
• Azaroaren 20a - Mexikoko iraultza hasi zen, Porfirio Diaz jeneralaren aurka burututakoa, tartean Francisco Madero, Pancho Villa eta Emiliano Zapata matxino zeudela.

Arte eta kultura

• Otsailaren 3a - Cadena Eleta Gasteizko apezpikuak haurrei euskarazko izenak jartzea debekatu zuen.
• Maiatzaren 31 - Mirentxu, Jesus Guridiren musika eta Alfredo Etxaberen libretoa duen opera estreinatu zen Bilboko Campos Eliseos antzokian.

Kirolak

• Uztailaren 31 - Octave Lapizek Frantziako Tourra irabazi zuen.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 3a - Frenchy Bordagaray, euskal jatorridun estatubatuar beisbol jokalaria (h. 2000).
• Urtarrilaren 3a - John Sturges, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1992).
• Urtarrilaren 7a - Julio Jauregi Lasanta, bizkaitar politikaria (h. 1981).
• Urtarrilaren 8a - Galina Ulanova, errusiar dantzaria (h. 1998).
• Urtarrilaren 12a - Luise Rainer, alemaniar aktorea (h. 2014).
• Urtarrilaren 18a - Kenneth Boulding, britainiar-estatubatuar ekonomialaria (h. 1993).
• Urtarrilaren 19a - Guillermo Lazkano, euskal herritar musikaria (h. 2001).
• Urtarrilaren 21a - Félix de los Heros, bizkaitar futbolaria.
• Urtarrilaren 21a - Hideo Shinojima, japoniar futbolaria (h. 1975).
• Urtarrilaren 22a - Jesus Monzón, nafar buruzagi komunista (h. 1973).
• Urtarrilaren 23a - Django Reinhardt, belgikar jazz-gitarrista eta musikagilea, Europako jazz bakarlari ospetsuenetakoa (h. 1953).
• Urtarrilaren 27a - Félix Candela, espainiar-mexikar arkitekto eta ingeniaria, egitura paraboloide hiperbolikoak sortzeagatik ezaguna (h. 1997).
• Urtarrilaren 27a - Edvard Kardelj, esloveniar politiko eta publizista komunista (h. 1979).
• Urtarrilaren 29a - Henri Queffelec, frantziar idazlea (h. 1992).
• Urtarrilaren 29a - Leonidas Proaño, ekuadortar apezpiku erromatar katolikoa (h. 1988).

Otsaila

• Otsailaren 5a - Charles Philippe Leblond, kanadar biologoa (h. 2007).
• Otsailaren 9a - Tomás Garicano, nafar militar eta politikaria (h. 1988).
• Otsailaren 9a - Jacques Monod, frantziar biologoa, 1965eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1976).
• Otsailaren 10a - Dominique Pire, belgikar elizgizona, 1958ko Bakearen Nobel Saria (h. 1969).
• Otsailaren 13a - William Shockley, ingeles fisikaria, 1956ko Fisikako Nobel Saria (h. 1989).
• Otsailaren 14a - Fernando Artola, Bordari, euskal idazlea (h. 1983).
• Otsailaren 15a - Irena Sendler, Varsoviako Ghettoko Aingerua, II. Mundu Gerran 2.500 bat haur judu salbatzen lagundu zuen erizaina (h. 2008).
• Otsailaren 20a - Antonio Aranaga, Auntxa, euskal trikilaria (h. 2001).
• Otsailaren 22a - Baltasar Lobo, espainiar margolari eta eskultorea (h. 1993).
• Otsailaren 23a - Pello Irujo, nafar politikari abertzalea (h. 1983).
• Otsailaren 27a - Joan Bennett, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• Otsailaren 27a - Clarence Leonard Johnson, estatubatuar ingeniari aeronautiko berritzailea (h. 1990).
• Otsailaren 27a - Guénrij Kasparián, armeniar xake-jokalaria eta xake-ikasketen sustatzailea (h. 1995).

Martxoa

• Martxoaren 1a - David Niven, ingeles aktorea (h. 1983).
• Martxoaren 4a - Tancredo Neves, brasildar politikaria (h. 1985).
• Martxoaren 5a - Paul Guth, frantziar idazle eta kazetaria (h. 1997).
• Martxoaren 7a - Jesus Abrego, Abrego I.a, Arroizko magoa, nafar erremontelaria (h. 1997).
• Martxoaren 8a - Claire Trevor, estatubatuar aktorea (h. 2000).
• Martxoaren 9a - Samuel Barber, estatubatuar konpositorea (h. 1981).
• Martxoaren 11 - Jacinta Marto, portugaldar haur artzaina. Fatiman Ama Birjina ikusi omen zuen (h. 1920).
• Martxoaren 19a - José Mandaluniz, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea.
• Martxoaren 19a - Jacob Wolfowitz, poloniar-estatubatuar estatistikaria (h. 1981).
• Martxoaren 23a - Akira Kurosawa, japoniar zinema zuzendari, ekoizle eta gidoilaria (h. 1998).
• Martxoaren 25a - Piarres Narbaitz, euskal idazle, historialari eta apaiza (h. 1984).
• Martxoaren 27a - John Robinson Pierce, estatubatuar ingeniaria, satelite bidezko komunikazioen aitzindaria (h. 2002).
• Martxoaren 29a - Joaquín Urkiaga, bizkaitar futbolaria (h. 1965).

Apirila

• Apirilaren 7a - Jaime Mancisidor, gipuzkoar futbolaria.
• Apirilaren 10a - Helenio Herrera, argentinar futbol-jokalari eta entrenatzailea (h. 1997).
• Apirilaren 11 - António de Spínola, Portugalgo 14. presidentea (h. 1996).
• Apirilaren 13a - Aníbal Sánchez Reulet, argentinar filosofoa (h. 1997).
• Apirilaren 16a - Jacques Mercanton, suitzar idazlea (h. 1996).
• Apirilaren 23a - Jean Stoetzel, frantziar psikologo eta soziologoa (h. 1987).
• Apirilaren 25a - Inazio Sarasua, oriotar patroi eta arraunlari handietako bat, Kontxako 11 Bandera irabazitakoa (h. 1994).

Maiatza

• Maiatzaren 10a - Bernard Voorhoof, belgikar futbolaria (h. 1974).
• Maiatzaren 11 - Luisín Rodríguez, Luisín, espainiar futbol jokalari eta entrenatzailea (h. 1990).
• Maiatzaren 12a - Dorothy Crowfoot Hodgkin, britaniar kimikari eta unibertsitateko irakaslea, 1964ko Kimikako Nobel Saria (h. 1994).
• Maiatzaren 19a - Monika Lekunberri, Galdakaoko ikastolako irakaslea (h. 1987).
• Maiatzaren 19a - Frank Le Maistre, normandiar idazle eta hizkuntzalaria (h. 2002).
• Maiatzaren 21a - Antonio Barrios, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2002).
• Maiatzaren 26a - Laurance Rockefeller, estatubatuar filantropoa (h. 2004).
• Maiatzaren 30a - Ferdinand Daučík, eslovakiar futbolari eta entrenatzailea, Athletic Klubeko entrenatzailea izandakoa (h. 1986).
• Maiatzaren 31 - José Ignacio Alkorta, bizkaitar apaiza eta filosofoa (h. 1983).
• Maiatzaren 31 - Luis Rosales, espainiar olerkaria (h. 1992).

Ekaina

• Ekainaren 1a - Luis Seoane, galiziar pintorea, poeta eta saiakera-idazlea (h. 1979).
• Ekainaren 3a - Paulette Goddard, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• Ekainaren 3a - Wilfred Thesiger, britainiar esploratzailea (h. 2003).
• Ekainaren 6a - Jaume Vicens i Vives, kataluniar historialaria eta historialarien maisua (h. 1960).
• Ekainaren 9a - Robert Cummings, estatubatuar aktorea (h. 1990).
• Ekainaren 10a - Carlos Iturraspe, gipuzkoar futbolaria (h. 1981).
• Ekainaren 11 - Jacques-Yves Cousteau, frantziar itsasgizon, militar, esploratzaile, ekologista, dokumentalgile, zientzialari, argazkilari eta ikerlaria (h. 1997).
• Ekainaren 13a - Gonzalo Torrente Ballester, espainiar eleberrigilea (h. 1999).
• Ekainaren 14a - Ricardo Irezabal Benguria, bizkaitar enpresaburua (h. 1987).
• Ekainaren 19a - Paul John Flory, estatubatuar kimikaria, 1974ko Kimikako Nobel Saria (h. 1985).
• Ekainaren 20a - Enrique Larrinaga, bizkaitar futbolaria (h. 1993).
• Ekainaren 21a - Aleksander Tvardovski, errusiar olerkaria (h. 1971).
• Ekainaren 22a - Konrad Zuse, alemaniar ingeniaria, konputazioaren aitzindaria (h. 1995).
• Ekainaren 23a - Jean Anouilh, frantziar antzerkigilea (h. 1987).
• Ekainaren 25a - Francisco Ynduráin Hernández, nafar hizkuntzalari eta literatura-kritikaria (h. 1994).

Uztaila

• Uztailaren 2a - Pedro Alonso, euskal herritar saskibaloi jokalaria (h. 2006).
• Uztailaren 3a - Luis Rodríguez de Miguel, espainiar legelari eta politikaria (h. 1982).
• Uztailaren 4a - Robert King Merton, estatubatuar soziologoa (h. 2003).
• Uztailaren 4a - Gloria Stuart, estatubatuar aktorea (h. 2010).
• Uztailaren 14a - William Hanna, estatubatuar animatzaile, zuzendari eta ekoizlea (h. 2001).
• Uztailaren 21a - Daniel Argote, lapurtar irakaslea (h. 1944).
• Uztailaren 23a - Jean-Louis Tinaud, frantziar militar eta politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko presidentea (h. 1990).
• Uztailaren 25a - Kim Yong-sik, hegokorear futbolaria (h. 1985).
• Uztailaren 27a - Julien Gracq, frantziar olerkari, eleberrigile, saiakera-idazle eta antzerkigilea (h. 2007).
• Uztailaren 29a - Félix Erbiti, nafar apaiz oblatua, Espainiar Sahara eta Ifniko prefektu apostolikoa (h. 2000).

Abuztua

• Abuztuaren 4a - William Schuman, estatubatuar musikagile eta pedagogoa (h. 1992).
• Abuztuaren 11 - Pedro Irizar, euskal hizkuntzalaria eta gaztelaniazko idazlea (h. 2004).
• Abuztuaren 14a - Pierre Schaeffer, frantziar musikagilea eta ingeniaria, musika konkretuaren sortzailea (h. 1995).
• Abuztuaren 20a - Eero Saarinen, finlandiar arkitektoa eta diseinatzailea (h. 1961).
• Abuztuaren 26a - Teresa Kalkutakoa, albaniar misiolaria, Karitateko Misiolarien kongregazioaren sortzailea eta 1979ko Bakearen Nobel Saria (h. 1997).
• Abuztuaren 28a - Tjalling Koopmans, holandar-estatubatuar ekonomialaria, 1975eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1985).

Iraila

• Irailaren 8a - Jean-Louis Barrault, frantziar antzezle eta antzerki-zuzendaria (h. 1994).
• Irailaren 11 - Manuel Mujica Láinez, argentinar idazlea (h. 1984).
• Irailaren 14a - Gaston Defferre, frantziar legegizon eta politikaria (h. 1986).
• Irailaren 14a - Jack Hawkins, britaniar aktorea (h. 1973).
• Irailaren 20a - Dorothy Vaughan, afroamerikar matematikaria, NASAn aritutakoa (h. 2008).
• Irailaren 20a - Jean Vauthier, frantziar antzerkigilea (h. 1992).
• Irailaren 21a - Umberto Mastroianni, italiar eskultorea (h. 1998).
• Irailaren 28a - Gillermo Amutxastegi, ondarroar puntista (h. 1979).

Urria

• Urriaren 1a - Bonnie Elizabeth Parker (Bonnie eta Clyde), estatubatuar gaizkile eta lapurra (h. 1934).
• Urriaren 18a - Jose Maria Lojendio, gipuzkoar idazlea, legegizona eta euskaltzalea, Euskaltzaindiko hirugarren lehendakaria (h. 1978).
• Urriaren 24a - Paul Gouyon, frantziar kardinala, Baionako apezpikua izandakoa (h. 2000).
• Urriaren 29a - Alfred Jules Ayer, britainiar filosofoa (h. 1989).
• Urriaren 30a - Ricardo Carvalho, galiziar filologo eta idazlea (h. 1990).
• Urriaren 30a - Miguel Hernández, herriaren poeta, espainiar olerkaria (h. 1942).
• Urriaren 30a - Luciano Sgrizzi, italiar klabe-jotzailea, pianista, musikagilea eta musikologoa (h. 1994).

Azaroa

• Azaroaren 2a - Fei Xiaotong, txinatar soziologo eta antropologoa (h. 2005).
• Azaroaren 4a - Carlos Anasagasti Zulueta, bizkaitar misiolaria, Bolivian gotzaina (h. 2002).
• Azaroaren 6a - Miguel Reale, brasildar filosofo eta legelaria (h. 2006).
• Azaroaren 7a - Edmund Leach, britainiar antropologoa (h. 1989).
• Azaroaren 10a - Tomás Blanco, bizkaitar aktorea (h. 1990).
• Azaroaren 10a - Francesc de Cabo, kataluniar politikari eta iraultzailea (h. 1997).
• Azaroaren 11 - Carl Alvar Wirtanen, estatubatuar astronomoa (h. 1990).
• Azaroaren 17a - Rachel de Queiroz, brasildar idazlea eta Brasilgo gobernuan kargu batean egondako lehenengo emakumea (h. 2003).
• Azaroaren 23a - Jose Manuel Mendizabal, Mañul, gipuzkoar gudaria, Saseta batailoiko Aitzol konpainiaren tenientea izandakoa (h. 1978).
• Azaroaren 28a - Pierre Narbaitz Jauregi, euskal apaiz eta misiolaria (h. 1966).
• Azaroaren 29a - Máirtín O'Díreáin, irlanderazko irlandar olerkaria (h. 1988).

Abendua

• Abenduaren 1a - Alicia Markova, britainiar dantzaria (h. 2004).
• Abenduaren 4a - Alex North, estatubatuar zinema-musikagilea (h. 1991).
• Abenduaren 5a - Julio Antonio Elizegi, nafar futbolaria (h. 2001).
• Abenduaren 9a - Henry Lee Giclas, estatubatuar astronomoa (h. 2007).
• Abenduaren 17a - Joaquín Pérez Villanueva, espainiar historialaria (h. 1994).
• Abenduaren 19a - Jean Genet, frantziar idazle eta antzerkigilea (h. 1986).
• Abenduaren 19a - José Lezama Lima, kubatar poeta, eleberrigilea eta saiakera-idazlea (h. 1976).
• Abenduaren 24a - Ferenc Erdei, hungariar politikaria (h. 1971).
• Abenduaren 24a - William Hayward Pickering, estatubatuar fisikaria, espazioko ikerketetan aditua (h. 2004).
• Abenduaren 27a - Charles Olson, abangoardiako estatubatuar olerkaria (h. 1970).
• Abenduaren 28a - Tomás Zarraonandia, bizkaitar futbolaria (h. 2000).
• Abenduaren 29a - Ronald Coase, britainiar ekonomialaria, 1991ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2013).
• Abenduaren 31 - Manuel Agüero, bizkaitar toreatzailea (h. 1990).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Domingo Irigoien Larrañaga, gipuzkoar idazlea (h. 1983).
• Emilia Zuza, Santurtziko nafar maistra (h. 1988).
• Joaquin Gurrutxaga, gipuzkoar olerkari eta artista (h. 2000).
• Julián Chivite Marco, nafar ardogilea (h. 1996).
• Marcelin Hegiaphal, zuberoar pastoral-errejenta eta idazlea (h. 1996).
• Ramón Ormazabal, gipuzkoar politikari komunista, EPK alderdiko presidentea (h. 1982).
• Antonio Sánchez Barbudo, espainiar idazlea (h. 1995).
• Everett Reimer, pedagogia arloko estatubatuar entsegugilea (h. 1998).
• Séamus Ó Néill, irlanderazko Ipar Irlandako idazlea (h. 1986).
• Victoriano López García, espainiar zinema-irakaslea (h. 1995).
• Þórunn Elfa Magnúsdóttir, islandiar idazlea (h. 1995).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 5a - Léon Walras, frantziar ekonomialaria (j. 1834).
• Urtarrilaren 17a - Friedrich Kohlrausch, alemaniar fisikaria (j. 1840).
• Otsailaren 8a - Hans Jæger, norvegiar idazlea (j. 1854).
• Martxoaren 20a - Antonio López Ferreiro, galizierazko idazle nabarmen eta historialaria (j. 1837).
• Martxoaren 20a - Nadar, frantziar argazkilaria (j. 1820).
• Apirilaren 1a - Andreas Achenbach, alemaniar margolaria (j. 1815).
• Apirilaren 6a - Nemesio Mogrobejo, euskal eskultorea (j. 1875).
• Apirilaren 14a - Mikhail Vrubel, errusiar margolari sinbolista (j. 1856).
• Apirilaren 21a - Mark Twain, estatubatuar idazlea (j.1835).
• Apirilaren 26a - Bjørnstjerne Bjørnson, norvegiar politikari eta idazlea, 1903ko Literaturako Nobel saria (j. 1832).
• Apirilaren 30a - Jean Moréas, frantziar olerkaria (j. 1856).
• Maiatzaren 6a - Eduardo VII.a Erresuma Batukoa, Britainia Handiko Erresuma Batuko eta Britainiar Jabegoetako erregea (j. 1841).
• Maiatzaren 6a - Pedro Mari Otaño, bertsolaria eta euskal idazlea (h. 1857).
• Maiatzaren 10a - Stanislao Cannizzaro, italiar kimikaria (j. 1826).
• Maiatzaren 12a - William Huggins, ingeles astronomoa (j. 1824).
• Maiatzaren 18a - Eliza Orzeszkowa, poloniar idazlea (j. 1841).
• Maiatzaren 18a - Pauline Viardot, frantziar mezzosopranoa eta musikagilea (j. 1821).
• Maiatzaren 20a - Julian Apraiz Saenz de Elburgo, Gasteizko Unibertsitate Askeko katedraduna eta Miguel de Cervantesi buruzko aditua (j. 1848).
• Maiatzaren 22a - Jules Renard, frantziar idazle, kritiko, kontalari eta poeta (j. 1864).
• Maiatzaren 27a - Pierre-Xavier Mugaburu, lapurtar misiolari katolikoa (j. 1850).
• Maiatzaren 27a - Robert Koch, alemaniar medikua (j. 1843).
• Maiatzaren 29a - Mili Alekseievitx Balakirev, errusiar musikagilea (j. 1837).
• Maiatzaren 31 - Elizabeth Blackwell, mediku lanbidean sartzea lortu zuen munduko lehen emakumea (j. 1821).
• Ekainaren 5a - O. Henry, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1862).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 4a - Giovanni Schiaparelli, italiar astronomoa (j. 1835).
• Uztailaren 10a - Johann Gottfried Galle, alemaniar astronomoa (j. 1812).
• Uztailaren 10a - Plazido Zuloaga, gipuzkoar armagilea, damaskinatuan aditua (j. 1834).
• Uztailaren 14a - Marius Petipa, frantziar dantzari eta koreografoa j. 1818).
• Uztailaren 27a - Frantzisko Lopez Alen, euskal idazle eta margolaria (j. 1866).
• Abuztuaren 13a - Édouard Ducéré, euskal erlojugile, liburuzain eta artxibozaina (j. 1849).
• Abuztuaren 13a - Florence Nightingale, ingeles erizaina, erizaintzaren aitzindaria (j. 1820).
• Abuztuaren 26a - William James, estatubatuar filosofo eta psikologoa, pragmatismoaren aitzindaria (j. 1842).
• Irailaren 2a - Henri Rousseau, frantziar margolaria (j. 1844).
• Irailaren 7a - Emily Blackwell, medikuntzako lizentziatura eskuratu zuen hirugarren estatubatuar emakumea (j. 1826).
• Irailaren 7a - William Holman Hunt, margolari ingelesa eta Anaidi prerrafaelitaren sortzailetako bat (j. 1827).
• Irailaren 26a - Thorvald Nicolai Thiele, daniar aktuario, astronomo eta matematikaria (j. 1838).
• Urriaren 8a - Maria Konopnicka, poloniar poeta, eleberrigile, haur literaturako idazle, kazetari eta ekintzailea (j. 1842).
• Urriaren 19a - Luigi Lucheni, Sissi Austriako enperatriza erail zuen italiar anarkista eta terrorista (j. 1873).
• Urriaren 23a - Chulalongkorn (Rama V.a), Siamgo erregea (j. 1853).
• Urriaren 30a - Jean Henri Dunant, Gurutze Gorriaren sortzaile eta 1901eko Bakearen Nobel Saria (j. 1828).
• Azaroaren 15a - Wilhelm Raabe, alemaniar eleberrigilea (j. 1831).
• Azaroaren 20a - Leo Tolstoi, errusiar idazlea (j. 1828).
• Abenduaren 3a - Mary Baker Eddy, estatubatuar erlijio berritzailea (j. 1821).
• Abenduaren 17a - Rafael Barrett, espainiar idazlea eta pentsalaria (j. 1876).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Azaroa - Severino Atxukarro, bizkaitar arkitektoa (j. 1841).
• Ignacio K. Nuñez, euskal idazlea (j. 1881).

Nobel saridunak:

• Fisika: Johannes Diderik van der Waals
• Kimika: Otto Wallach
• Literatura: Paul Heyse
• Medikuntza: Albrecht Kossel
• Bakea: Nazioarteko Bake Bulego Iraunkorra.

---

Agintariak

[[File:Kanada|10x10px|1910|link=]]

Munduko agintariak 1910. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1910