Artazu
| Artazu | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Lizarra | ||||||||||
| Eskualdea | Lizarrerria | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Artazu | ||||||||||
| Alkatea | Javier Albizu Sanz (Elibidea, indep.) | ||||||||||
| Posta kodea | 31109 | ||||||||||
| INE kodea | 31039 | ||||||||||
| Herritarra | artazuar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°41′02″N 1°50′23″W / 42.68398105°N 1.83985039°W | ||||||||||
| Azalera | 6,03 km² | ||||||||||
| Garaiera | 437 metro | ||||||||||
| Distantzia | 29 km (Iruñetik) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 116 (2023:  3) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 19,9 biztanle/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 25,86 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 80 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 11,49 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1][2] | % 12,10 (2018: %3,77) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.artazu.es/ | ||||||||||
Artazu[3] Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek biztanle zituen
2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 29 kilometrora eta Garestik 4 kilometrora dago.
Geografia
Inguru naturala eta kokapena
Herria Nafarroa erdialdean kokatzen da, Lizarrako merindadearen ekialdeko muturrean.
Artazuk Garesekin eta Girgillaorekin egiten du muga iparraldean, Garesekin ekialdean, Mañerurekin eta Girgillaorekin mendebaldean, eta Mañerurekin eta Garesekin hegoaldean.
Demografia
| Artazuko biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko bi etorkin baino ez ziren bizi herrian, biztanleriaren %1,67 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Politika
Alkateak
| 2007-2011 | Eva Bengoetxea urra | Elibidea |
| 2011-2015 | Javier Albizu Sanz | Elibidea |
Udal hauteskundeak
Azken agintaldietan Artazuko alkatea Elibidea herri ekimenekoa izan da. 2007an Eva Maria Bengoetxea Urra aukeratu zuten eta taldeak udaleko bost ordezkariak lortu zituen. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako boto guztien %2,63) eta boto zuriak lau izan ziren (%5,41). Abstentzioa %26,92koa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Eva Maria Bengoetxea Urra (AE) | 54 | Bai |
| Maria Begoña Uharte Irurtzun (AE) | 43 | Bai |
| Jose Luis Ruiz Argiñano (AE) | 41 | Bai |
| Juan Valdez Sanchez (AE) | 32 | Bai |
| Maria Rosario Etxetxipia Senosiain (AE) | 29 | Bai |
2011n egoera bera (Elibidea zerrenda bakarra) izan zen, baina alkate Javier Albizu Sanz hautatu zuten.
Udaletxea
Artazuko udaletxeko alkatea, Girgillao, Mañeru eta Ziraukiko idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Iparreko kalea, 2
Kultura
Euskara
Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Artazu eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %8,74k zekien euskaraz hitz egiten.
Jaiak eta ospakizunak
Artazuko herriko-jaiak, abuztuaren 15etik hurbilen dagoen asteburuan ospatzen dira. Horrez gain, urtean zehar San Miguel irailaren 29an eta Ardoaren eta Lurraren eguna irailaren 10ean ospatzen dira.
Zerbitzuak
Garesen egoitza nagusia duen "Izarbeidarko Mankomunitatea" zaborra bildu, ura hornitu eta bestelako zerbitzuak emateaz arduratzen da Artazun eta eskualdeko beste hainbat herritan.
Ondasun nabarmenak
Artazuko parrokia San Migel Arkanjeluaren omenez eraiki zen. Jatorriz, eraikuntza gotikoa zen, baina XVIII. mendean zaharberritze luze baten ondorioz, ezaugarri neoklasikoko ezaugarriak nagusitu ziren, elizak gaur egun duen itxura hartuz.
Eraikinak, gurutze latindarraren oinarria dauka, aurrealde laukizuzenarekin. Elizaren kanpoaldean, eraikuntza fase ezberdinak nabarmentzen dira, sarrera ateak esaterako, erdi puntuko arku pizkundetarra dauka. Sakristian, San Miguel aingeruaren XVI. mendeko irudi bat dago, kaliz batzuk, eta zilarrezko gurutze neoklasiko bat.
Bestalde, Sorakoitzeranzko norabidean eta Artazutik ordu laurden batera, Gurutze Santuaren baseliza kokatzen da. Eraikina XVI. mendekoa den arren, XIX. mende eta XX. mendean zehar, birmoldatua izan zen.
Erreferentziak
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
Ikus, gainera
Kanpo loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Artazu  |
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- Artazuko argazkiak lasonet.com webgunean.
- (Gaztelaniaz) Artazuri buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
- NA-7040 errepidea Artazu parean Google Street View-n.