Marañón
- Artikulu hau Nafarroako udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Marañón (argipena)».
| Marañón | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Lizarra | ||||||||||
| Eskualdea | Vianaldea | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Marañón | ||||||||||
| Alkatea | Inmaculada Bretón Valencia (PSN) | ||||||||||
| Posta kodea | 31227 | ||||||||||
| INE kodea | 31162 | ||||||||||
| Herritarra | marañondar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°37′43″N 2°26′30″W / 42.6285133°N 2.4415614°W | ||||||||||
| Azalera | 6 km² | ||||||||||
| Garaiera | 815 metro | ||||||||||
| Distantzia | 84 km (Iruñetik) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 52 (2023:  3) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 7,27 biztanle/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 19,83 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 0 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 6,94 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1][2] | % 15,20 (2018: %15,2) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.maranon.es/ | ||||||||||
Marañón[3] ([maɾaɲon]) Nafarroa Garaiko mendebaldeko udalerri bat da. Lizarrako merindadeko mendebaldeko muturrean kokatzen den herri honek 51 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 84 kilometrora dago.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingurune naturala eta klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herria, Ega ibaiaren haraneko goiko adean kokaturik dago.
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marañonen bi klima ageri dira, mendialdeko eguterako klima mediterraneoa, udalerriaren ipar-mendebalde eta hegoaldean, eta klima azpiatlantiarra, gune ospeletan. Urteko batezbesteko tenperatura 9º eta 12 °C bitartekoa da, eta prezipitazioak 1.000mm eta 1.400mm bitartekoak. Urteroko egun euritsuak 80-100 inguru dira.
Landaredia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marañonen 111 hektarea pagadi daude, 101 hektarea arte, eta zuhaitz askotariko beste 91 hektarea baso.
Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marañon Cabredorekin egiten du muga iparraldean, Aguilar Kodeskoarekin ekialdean, Arabako probintziarekin mendebaldean, eta Lapoblacionekin hegoaldean.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aguilar Kodes eta Azuelo udalerrien artean, Las Llanas de Codés izeneko gunean, Nafarroako gobernuak eraikitako "Codés Azuelo" izeneko parke eolikoa dago. Ezarritako potentzia 43,20 megawattekoa da eta parkearen jabea Acciona Energia da gaur egun.
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Marañongo biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, etorkin bakarra bizi zen herrian, biztanleriaren %1,67 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udaletxea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- HELBIDEA: Bihotz Sakratuaren kalea, z/g
Udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2007an Nafarroako Alderdi Sozialistako Jesús Manuel Bretón Valencia aukeratu zuten alkate; herri txiki honetako zinegotzi bakarra ere izan zen. Ez zen baliogabeko botorik ezta boto zuririk izan eta abstentzioa %77,42koa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Jesus Manuel Breton Valencia (PSN) | 59 | Bai |
2011ko udal hauteskundeetan ere PSNkoa izan zen zerrenda bakarra; urte horretan hiru lagunek osatua zen[4] eta alkate Inmaculada Bretón izendatu zuten[5].
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hauek izan dira Marañongo azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[6] | |
| Carlos Valencia Solas[7] | 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna | |
| Manuel Almiro Abascal Antoñana[7] | 1983 | 1987 | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
| 1987 | 1991 | Nafarroako Alderdi Sozialista | ||
| 1991 | 1995 | Nafarroako Alderdi Sozialista | ||
| 1995 | 1999 | Nafarroako Alderdi Sozialista | ||
| 1999 | 2003 | Nafarroako Alderdi Sozialista | ||
| Julio Lopez de Echazarreta | 2003 | 2007 | Nafar Herriaren Batasuna | |
| Jesus Manuel Breton Valencia | 2007 | 2009 a | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
| Maria Inmaculada Breton Valencia | 2009 | 2011 | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
| Maria Inmaculada Breton Valencia | 2011 | 2015 | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
| Laura Corres Martin[6] | 2015 | 2019 | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
| Laura Corres Martin[6] | 2019 | Jardunean | Nafarroako Alderdi Sozialista | |
a Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.
Azpiegiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Garraioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
La Estellesa autobus konpainiak Aguilar Kodes eta Iruñea bitarteko autobus linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka Aguilar Kodesko norantzan eta lau zerbitzu kontrako norabidean. Linearen ibilbidea honakoa da:
- Aguilar Kodes - Cabredo - Marañon - Genevilla - Zuñiga - Antzin - Murieta - Lizarra - Villatuerta - Zirauki - Mañeru - Gares - Obanos - Legarda - Zizur Nagusia eta Iruñea
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Marañon eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, ez zegoen euskaraz hitz egiten zekien herritarrik.
Jaiak eta ospakizunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marañongo herriko jaiak abuztuaren 15ean ospatzen dira Ama Birjinaren omenez.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jasokundeko Andre Mariaren eliza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jasokundeko Andre Mariaren eliza, estilo erromanikoko XIII. mendearen hasieran eraikitako eliza da. Egiturak Nafarroako landa-erromanikoaren berezko ezaugarriak ditu, elementu aurregotiko batzuen agerpenarekin batera. Nabea trapezoide itxurako nerbio gurutzaduradun gangaz estalita dago. XVII. mendean sakristia eta korua eraiki ziren, izardun estaldurarekin. Horrez gain, beste bi kapera gehitu zitzaizkion parrokiari, kasetoidun estaldurarekin, eta herrerotar estiloko dorrea.
Elizaren barruan, errataula nagusi gotikoa nabarmentzen da, estilo hispaniar-flandestarraren margolan eta eskulturak dituena.
Etxeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marañongo herrigunean armarridun bi etxe gordetzen dira, batak A. Maezturen armarria eta besteak Hermostarren armarria fatxadan duela.
Baselizak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Kristo Santuaren baseliza, Marañongo herrigunean kokatutako tenplua.
Marañondar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Antonio Marañón (c. 1777-1826), militarra.
- Victoriano Fernández Askartza (1870-1934), astronomoa.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ Nafarroako Aldizkari Ofiziala.
- ↑ Marañón[Betiko hautsitako esteka] Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioaren webgunean.
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-07).
- ↑ a b «MARAÑÓN - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-14).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- (Gaztelaniaz) Marañoni buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
- Herriaren ikuspegia Cabredoko errepidetik, Google Street View-n.
Datuak: Q644914
Multimedia: Marañón / Q644914
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Marañón
| Kodesaldea |  | |
|---|---|---|
| Viana | ||
| Mendebaldeko Kodesaldea | ||
| Elizagorria | ||