Galoze
| Galoze | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia | |||||||||
.jpg) | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||
| Merindadea | Zangozako merindadea | ||||||||
| Eskualdea | Zaraitzu | ||||||||
| Izen ofiziala |
 Gallués <> Galoze | ||||||||
| Alkatea |
Miguel Ángel Eseberri Eseberri (A. I. Vecinos) | ||||||||
| Posta kodea |
31451 | ||||||||
| INE kodea |
31111 | ||||||||
| Herritarra | galoztar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 42° 47′ 03″ N, 1° 05′ 45″ W / 42.7841°N,1.0959°WKoordenatuak: 42° 47′ 03″ N, 1° 05′ 45″ W / 42.7841°N,1.0959°W | ||||||||
 | |||||||||
| Azalera | 43,41 km2 | ||||||||
| Garaiera | 637 metro | ||||||||
| Distantzia | 70 km Iruñera | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
94 (2020) 1 (2019) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 2,23 biztanle/km² | ||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |
 -% 11,86 | ||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 27,03 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 0 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 0 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[1] | % 0 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 2,47 (2013) | ||||||||
| Euskara | |||||||||
| Euskaldunak[1] | % 5,08 (2010) | ||||||||
| Erabilera estimatua[2] | % 0,1 (2011) | ||||||||
| Kaleko erabilera [3] | % (2016) | ||||||||
| Etxeko erabilera | % | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
| Sorrera | XIII. mendea baino lehen. urtea | ||||||||
Galoze[4] ([galos̻e]) Nafarroako ipar-ekialdean dagoen udalerria da, Zaraitzuko ibarraren hegoaldeko muturrean dagoena. 97 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.
2017. urterarte udalerri hau bakarra zen eskualde osoan alde mistotik at zegoena Euskararen Foru Legearen arabera, alde ez-euskaldunean alegia.
Eska-Zaraitzu Hondakin Solidoen Mankomunitatea zaborra biltzeaz arduratzen da Galozen eta eskualdeko beste hainbat herritan.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inguru naturala eta kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herria Zangozako merindadearen ipar-ekialdeko muturrean dago, Nafarroako hiriburutik 70 kilometrora.
Herriaren udalerri mugakideak honakoak dira: Iparraldean Gorza, hegoaldean Nabaskoze, ekialdean Bidankoze eta Burgi (Erronkari) eta mendebaldean Urraulgoiti.
Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Galoze, Itzalle, Izize eta Uskartze herriek osatzen dute. 1845ean osatu zen gaur egungo udala.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
XI. mendekoak dira lehenengo aipamenak, "Galluas" izenarekin. XIX. mendearen erdira arte, herria Zaraitzuko alkateak zuzentzen zuen, herriak erregidoreak proposatzen zituen eta alkateak erregeordea. 1845ko erreforma egin zenean, Nafarroako udalerri askotan bezala, Zaraitzu haranekoetan barne, aldaketak izan ziren. Horrela, Galozeko udala osatu zen, Izize, Itzalle eta Uskartze herriak batuta. Urte haietan, Pascual Madozek argitaratutako hiztegi batean (1845 eta 1850 artean), herriak 9 etxebizitza eta eliz bat zituen. Halaber, Galozeko klima "hotza, hezea eta saihetsako mina, anginak eta perlesiak eragiteko joera duela" idatzi zuen, baita udalerrian "amuarrainak, barboak, aingirak eta ezkailuak" arrantzatzen direla.
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Galozeko biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko etorkin bakarra bizi zen herrian, biztanleriaren %0,91 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2007an Arburua herri ekimeneko Francisco Sarriés Martínez aukeratu zuten alkate. Arburuak aukeratu ziren bost zinegotzietatik lau lortu zituen, gehiengo osoa udalean. Ez zen boto zuririk izan, eta baliogabeko botoak bi izan ziren (%2,38). Abstentzioa %23,64koa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Nicolas Berberena Bañez (IA) | 49 | Bai |
| Jose Maria Tanta Galtxabarra (IA) | 46 | Bai |
| Francisco Sarriés Martínez (IA) | 46 | Bai |
| Carlos Aietxu Santxa (IA) | 44 | Bai |
| Elisa Olaizola Gaintza (HZ) | 32 | Bai |
2011n hiru zerrenda aurkeztu ziren: Agrupación Independiente Vecinos (3 zinegotzi, alkate bihurtu zen Miguel Ángel Eseberri barne), Arburua[5] (2) eta Atabea (0). Azken hau ezker abertzaletik hurbil zegoelakoan espainiar epaitegien inpugnazioari aurre egin behar izan zion[6].
Udaletxea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udaletxea elizaren ondoan dago eta XX. mendearen hasieran eraiki zen. Porlanez egindako solairu bakarreko eraikuntza da, inguruan eraikinik ez daukana. Eraikinaren estiloa inguruko etxeek duten bera da. Udala alkateak eta lau zinegotzik osatzen dute. Galozeko udaletxeko idazkaria Espartza Zaraitzu, Gorza eta Sartzeko idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Donibane Kalea, z/g
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| 2007-2011 | Francisco Sarriés Martínez | Arburua |
| 2011-2015 | Miguel Ángel Eseberri Eseberri | A. I. Vecinos |
Azpiegitura eta garraioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Conda autobus konpainiaren Otsagabia eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Lineak honako ibilbidea egiten du:
- Otsagabia - Ezkaroze - Orontze - Espartza Zaraitzu - Sartze - Gorza - Galoze - Nabaskoze - Irunberri - Artieda - Artaxo - Agoitz - Urrotz - Lintzoain - Erantsus - Ibiriku - Egues - Uharte - Atarrabia - Burlata eta Iruñea
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Galoze eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen.
2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batean.
Jaiak eta ospakizunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arburuako Andra Mariren erromeria ekaineko lehen igandean ospatzen da, herriko kofradeekin batera. Erromeriak "Zazpi gurutzeen erromeria" izena dauka.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- San Joan Batailatzailearen eliza: Barruan XVII. mendeko erretaula nagusia eta sagrario barrokoa ageri dira. Arkitektura zibilari dagokionez, estilo gotiko berantiarrean eginiko etxeren bat nabarmentzen da.
Itzalle[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Andre Maria Arburuakoaren baseliza: Arburua mendiaren gailurrean dago.
- Ballaz etxeko garaia: Zaraitzu ibarrako garai bakarra da.
- San Bizente eliza: Herriko parrokia da.
- San Migel baseliza: Hilerriaren alboan dago.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «UEMA-Atlasa» Euskararen erabilera (UEMA).
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ 2011n izen osoa Agrupación Electoral Independiente Virgen de Arburua izan zen. Ikus Nafarroako Aldizkari Ofiziala.
- ↑ Bilduren zerrendez gain, 18 hautesle elkarte inpugnatu ditu Fiskaltzak[Betiko hautsitako esteka], Berria, 2011ko apirilaren 29a.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- Galoze Zaraitzuko Ibaxaren webgunean
- (Gaztelaniaz) Galozeri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
- NA-178 errepidea Galozeko Izize kontzeju parean Google Street View-n.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q2447353
Multimedia: Gallués-Galoze
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Galoze
| Zaraitzu | 
| |
|---|---|---|
| Espartza | Ezkaroze | Galoze: Galoze (kontzejua) • Itzalle • Izize • Uskartze | Gorza: Gorza (kontzejua) • Erripalda • Igari Itzaltzu | Jaurrieta | Orontze | Otsagabia | Sartze: Sartze (kontzejua) • Ibiltzieta |
||