Galoze

Galoze
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Nafarroako Foru Erkidegoa
Merindadea	Zangozako merindadea
Eskualdea	Zaraitzu
Izen ofiziala	Gallués <> Galoze
Alkatea	Miguel Ángel Eseberri Eseberri (A. I. Vecinos)
Posta kodea	31451
INE kodea	31111
Herritarra	galoztar
Kokapena
Koordenatuak	42° 47′ 03″ N, 1° 05′ 45″ W
Azalera	43,41 km2
Garaiera	637 metro
Distantzia	70 km Iruñera
Demografia
Biztanleria	97 biztanle
Dentsitatea	2,23 biztanle/km²
Hazkundea (2003-2013)	-% 11,86
Zahartze tasa	% 27,03
Ugalkortasun tasa	‰ 0
Ekonomia
Jarduera tasa	% 0 (2011)
Genero desoreka	% 0 (2011)
Langabezia erregistratua	% 2,47 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 5,08 (2010)
Euskararen erabilera	% 0,1 (2011)
Datu gehigarriak
Sorrera	XIII. mendea baino lehen. urtea

Galoze Nafarroako ipar-ekialdean dagoen udalerria da, Zaraitzuko ibarraren hegoaldeko muturrean dagoena. 97 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.

2017. urterarte udalerri hau bakarra zen eskualde osoan alde mistotik at zegoena Euskararen Foru Legearen arabera, alde ez-euskaldunean alegia.

Eska-Zaraitzu Hondakin Solidoen Mankomunitatea zaborra biltzeaz arduratzen da Galozen eta eskualdeko beste hainbat herritan.

Geografia

Galozeko herria den Itzalleko aireko ikuspegia.

Inguru naturala eta kokapena

Herria Zangozako merindadearen ipar-ekialdeko muturrean dago, Nafarroako hiriburutik 70 kilometrora.

Herriaren udalerri mugakideak honakoak dira: Iparraldean Gorza, hegoaldean Nabaskoze, ekialdean Bidankoze eta Burgi (Erronkari) eta mendebaldean Urraulgoiti.

Herriak

Galoze, Itzalle, Izize eta Uskartze herriek osatzen dute. 1845ean osatu zen gaur egungo udala.

Historia

XI. mendekoak dira lehenengo aipamenak, "Galluas" izenarekin. XIX. mendearen erdira arte, herria Zaraitzuko alkateak zuzentzen zuen, herriak erregidoreak proposatzen zituen eta alkateak erregeordea. 1845ko erreforma egin zenean, Nafarroako udalerri askotan bezala, Zaraitzu haranekoetan barne, aldaketak izan ziren. Horrela, Galozeko udala osatu zen, Izize, Itzalle eta Uskartze herriak batuta. Urte haietan, Pascual Madozek argitaratutako hiztegi batean (1845 eta 1850 artean), herriak 9 etxebizitza eta eliz bat zituen. Halaber, Galozeko klima "hotza, hezea eta saihetsako mina, anginak eta perlesiak eragiteko joera duela" idatzi zuen, baita udalerrian "amuarrainak, barboak, aingirak eta ezkailuak" arrantzatzen direla.

Demografia

Galozeko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko etorkin bakarra bizi zen herrian, biztanleriaren %0,91 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

Udal hauteskundeak

2007an Arburua herri ekimeneko Francisco Sarriés Martínez aukeratu zuten alkate. Arburuak aukeratu ziren bost zinegotzietatik lau lortu zituen, gehiengo osoa udalean. Ez zen boto zuririk izan, eta baliogabeko botoak bi izan ziren (%2,38). Abstentzioa %23,64koa izan zen.

Galozeko Udala (2007)

Alderdia	Botoak	Aukeratua?
Nicolas Berberena Bañez (IA)	49	Bai
Jose Maria Tanta Galtxabarra (IA)	46	Bai
Francisco Sarriés Martínez (IA)	46	Bai
Carlos Aietxu Santxa (IA)	44	Bai
Elisa Olaizola Gaintza (HZ)	32	Bai

2011n hiru zerrenda aurkeztu ziren: Agrupación Independiente Vecinos (3 zinegotzi, alkate bihurtu zen Miguel Ángel Eseberri barne), Arburua (2) eta Atabea (0). Azken hau ezker abertzaletik hurbil zegoelakoan espainiar epaitegien inpugnazioari aurre egin behar izan zion.

Udaletxea

Udaletxea elizaren ondoan dago eta XX. mendearen hasieran eraiki zen. Porlanez egindako solairu bakarreko eraikuntza da, inguruan eraikinik ez daukana. Eraikinaren estiloa inguruko etxeek duten bera da. Udala alkateak eta lau zinegotzik osatzen dute. Galozeko udaletxeko idazkaria Espartza Zaraitzu, Gorza eta Sartzeko idazkari ere bada.

• HELBIDEA: Donibane Kalea, z/g

Alkateak

2007-2011	Francisco Sarriés Martínez	Arburua
2011-2015	Miguel Ángel Eseberri Eseberri	A. I. Vecinos

Azpiegitura eta garraioak

Conda autobus konpainiaren Otsagabia eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Lineak honako ibilbidea egiten du:

• Otsagabia - Ezkaroze - Orontze - Espartza Zaraitzu - Sartze - Gorza - Galoze - Nabaskoze - Irunberri - Artieda - Artaxo - Agoitz - Urrotz - Lintzoain - Erantsus - Ibiriku - Egues - Uharte - Atarrabia - Burlata eta Iruñea

Kultura

Euskara

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Galoze eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen.

2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batean.

Jaiak eta ospakizunak

Arburuako Andra Mariren erromeria ekaineko lehen igandean ospatzen da, herriko kofradeekin batera. Erromeriak "Zazpi gurutzeen erromeria" izena dauka.

Ondasun nabarmenak

Ballaz etxeko garaia.

• San Joan Batailatzailearen eliza: Barruan XVII. mendeko erretaula nagusia eta sagrario barrokoa ageri dira. Arkitektura zibilari dagokionez, estilo gotiko berantiarrean eginiko etxeren bat nabarmentzen da.

Itzalle

• Andre Maria Arburuakoaren baseliza: Arburua mendiaren gailurrean dago.
• Ballaz etxeko garaia: Zaraitzu ibarrako garai bakarra da.
• San Bizente eliza: Herriko parrokia da.
• San Migel baseliza: Hilerriaren alboan dago.

Ikus, gainera

• Nafarroako udalerrien zerrenda

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa

• Galoze Zaraitzuko Ibaxaren webgunean
• (Gaztelaniaz) Galozeri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
• NA-178 errepidea Galozeko Izize kontzeju parean Google Street View-n.

• Datuak: Q2447353
• Multimedia: Gallués-Galoze
• Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Galoze