Azuelo
| Azuelo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Lizarra | ||||||||||
| Eskualdea | Vianaldea | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Azuelo | ||||||||||
| Alkatea | Roberto Crespo (CDN) | ||||||||||
| Posta kodea | 31228 | ||||||||||
| INE kodea | 31043 | ||||||||||
| Herritarra | azueloar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°36′30″N 2°20′57″W / 42.608333333333°N 2.3491666666667°W42°36′30″N 2°20′57″W / 42.608333333333°N 2.3491666666667°W | ||||||||||
| Azalera | 10,5 km² | ||||||||||
| Garaiera | 614 metro | ||||||||||
| Distantzia | 43 km (Iruñetik) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 26 (2022:  −1) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 2,46 biztanle/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 17,86 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 0 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 1,67 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1][2] | % 0,00 (2018: %0) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.ayuntamientodeazuelo.es/ | ||||||||||
Azuelo[3] ([as̻uelo]) Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek 37 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 43 kilometrora dago.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Inguru naturala eta kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herria Nafarroa mendebaldean kokatzen da, Lizarrako merindadearen mendebaldeko muturrean. NA-120 errepidea Santsol-Cabredo norabidean hartuta ailegatzen da herrira.
Azuelok Kanpezurekin (Araba) egiten du muga iparraldean, Torralba del Rio eta Bargotarekin ekialdean, Aguilar Kodeskoarekin mendebaldean, eta Arasekin hegoaldean.
Kodesko mendilerroaren magalean, tontorrik garaiena den Joar mendia (1.419 m) Kanpezurekin elkarbanatzen du Azuelok.
Klima eta landaredia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Klima mediterraneoa da udalerriaren gehienean (gunerik altuenean prezipitazioak ugariagoak direnez, klima azpimediterraneoa dela esan liteke). Urteko batez besteko tenperatura 8 eta 12 gradu bitartekoa, eta prezipitazioak 900mm ingurukoak dira. Urteroko egun euritsuak 80 izaten dira herrigunean, eta 100 egun edo gehiago gunerik menditsuenean.
Herriko jatorrizko landaredia artea zen nagusiki, baina zoritxarrez, nekazaritzaren eta gizakiaren eragina dela eta, gaur egun 113 hektarea arte baino ez dira gordetzen. Iparraldean eta hegoaldean, landare azpimediterraneoak dira nagusi, lertxuna, besteak beste. Nafarroako udalerri askotan bezala, birlandaturiko pinu lariziarrak daude bertan.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azueloko jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza da, laborantza lur gehienak lehorreko lurrak dira, eta bertan laboreak olibondoa, eta zainzuriak dira nagusi, besteak beste.
Parke eolikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aguilar Kodes eta Azuelo udalerrien artean, Las Llanas de Codes izeneko gunean, Nafarroako gobernuak eraikitako bi parke eoliko daude, "Codés Aguilar" eta "Codés Azuelo". Lehenak 50,00 megawatteko potentzia dauka, eta bigarrenak 43,20 megawatteko potentzia. Parkeen jabea Acciona Energia da gaur egun.
Azpiegiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2003an elektrizitatearen Espainiako kudeatzaile publikoa den Red Eléctricak Castejón eta Gasteiz artean 400.000 volteko goi-tentsio linea bat eraikitzeko proiektua proposatu zuen. Proiektuaren arabera, 46 metroko goi-tentsio dorreak eraikiko ziren Lizarraldeko hainbat udalerri zeharkatuko zituztenak.[4]. 2008an proiektuaren aurkako talde bat sortu zen, eta 2010eko urtarrilaren 31n proiektuaren inguruko bozketa antolatu zen Arabako bost herritan eta Nafarroako hogei herritan. Ezezko botoak %98,9 izan ziren[5].
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Azueloko biztanleria |
|---|
 |
2008ko erroldaren arabera, ez da etorkinik bizi Azuelon.
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azueloko alkatea CDN alderdi politikoko Roberto Crespo Morentin izan da azken urteetan. 2007ko udal hauteskundeetan bera izan zen biztanleria urriko udalerri honetako zinegotzi bakarra. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako guztien %4,44) eta boto zuriak hamazazpi (%39,53). Abstentzioa %25,00ekoa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Roberto Crespo Morentin (CDN) | 26 | Bai |
2011ko maiatzean CDNkoa izen zen beste behin aurkeztutako zerrenda bakarra; oraingo honetan alkate kargua errepikatu zuen Cresporekin batera beste bi lagun ere hautetsi bihurtu ziren. Hauteskundeen ostean alderdia desagertu egin zen.
Udaletxea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azueloko udaletxeko idazkaria Esprontzeda eta Torralba del Rioko idazkari ere bada.
- HELBIDEA: La Solana kalea, z/g
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hauek izan dira Azueloko azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[6] | |
| 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna | ||
| 1983 | 1987 | Independenteak | ||
| 1987 | 1991 | Independenteak | ||
| 1991 | 1995 | Nafar Herriaren Batasuna | ||
| 1995 | 1999 | Nafar Herriaren Batasuna | ||
| 1999 | 2003 | Nafar Herriraren Batasuna | ||
| 2003 | 2007 | AIA | ||
| Roberto Crespo Morentin[7][8] | 2007 | 2011 | Nafarroako Demokraten Elkargunea | |
| Roberto Crespo Morentin[8][9] | 2011 | 2015 | Nafarroako Demokraten Elkargunea[10] | |
| Roberto Crespo Morentin[8] | 2015 | 2019 | Independenteak | |
| Roberto Crespo Morentin[11][12] | 2019 | Jardunean | Geroa Bai[13] | |
Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Azuelo eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, ez dago euskara dakien herritarrik Azuelon.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
San Jorge eliza herriaren erdiguneko antzinako monastegi benediktarraren zati izan zen. Elizak bi zati karratutan banaturiko solairua dauka, eta gurutzadura eta absidedun aurrealde erdizirkularreko hirugarren zati bat. Gurutzadura eta absidearen hormak jatorrizko XII. mendeko tenplua eraiki zenekoak dira. Portada erromanikoak balio handiko ezaugarriak dauzka, Nafarroako erromanikoaren erakusgarri. Azueloko monastegia 992.urtean eraikitakoa dugu. Aurkitutako dokumentuek diote sorrera errealekoa dela, García Sanchez "Najerakoa" izan baitzen maonastegia Najerari dohaintzan eman ziona 1052.urtean.
Monastegiaren sorrera XII.mendean kokatu izan badugu ere, 1968.urtean burututako berrikuntzan aurkitu izan ziren X.mendekoak izan zitezkeen arte karolingioko harri landuak.
Baselizak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Azuelon lau baseliza daude, San Simeon, San Millan, San Martin eta Santa Garazi. Simeon eta Millan santuen omenezkoak herrigunearen inguruan daude, eta beste biak, herritik gertu dauden mendixketan. Baselizen sortze data zehatza ezezaguna da, baina Erdi Aroko historialari benediktarren ustez, monjeen bakarlekuak izan ziren.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ http://sites.google.com/site/nolineadealtatension/Home/RATplanoAldizk.pdf?attredirects=0[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ http://www.elcorreo.com/vizcaya/20100201/alava/votantes-rechaza-linea-alta-20100201.html El Correo Español egunkariaren webgunea
- ↑ (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Toma de posesión del nuevo alcalde» Azuelo.com 2007-06-21 (Noiz kontsultatua: 2022-05-25).
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Las Fiestas de Estella en boca de la merindad» Revista Calle Mayor 2017-08-02 (Noiz kontsultatua: 2022-05-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Vera inaugura la reforma del consultorio médico de Azuelo» Redacción Médica 2012-02-24 (Noiz kontsultatua: 2022-05-25).
- ↑ CDN alderdiak 2011ko hauteskundeen ostean desegitea erabaki zuen; Azuelokoa irabazi zituen bi alkatetzetakoa izan zen.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Mejoras en el local de actividades municipales y sociales de Azuelo» Diario de Navarra 2021-08-25 (Noiz kontsultatua: 2022-05-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) «La gestión del bar de Azuelo dará derecho a una vivienda» Noticias de Navarra 2022-04-02 (Noiz kontsultatua: 2022-05-25).
- ↑ «LIZARRAKO ESKUALDEKO HAUTESKUNDE BATZORDEA Aurkeztutako hautagai-zerrendak» NAO 78. zenbakia, 2019ko apirilaren 24a, asteazkena (Noiz kontsultatua: 2020-04-30).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- (Gaztelaniaz)(Frantsesez) Azueloko udalaren webgunea.
- (Gaztelaniaz) Azuelori buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
- Herriaren urrutiko ikuspegia NA-7200 errepidetik Google Street View-n.
- https://web.archive.org/web/20161110233115/http://azuelo.com/azuelo/de/breve-historia-del-monasterio.asp?cod=1883&nombre=1883&nodo=&orden=True&sesion=1
- https://web.archive.org/web/20160120013717/http://azuelo.com/azuelo/dm/historia.asp?nombre=1880&hoja=0&sesion=1
Datuak: Q1645770
Multimedia: Azuelo
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Azuelo
| ||||||||||||||||
