Artazu

Artazu
Nafarroa Garaia
Izen ofiziala	Artazu
Estatua Erkidegoa Merindadea Eskualdea	Espainia Nafarroako Foru Erkidegoa Lizarrako merindadea Lizarrerria
Alkatea	Javier Albizu Sanz (Elibidea, indep.)
Herritarra	artazuar
Koordenatuak	42°41′31″N 1°50′21″W
Eremua	5,83 km2
Garaiera	437 m
Distantzia	29 km Iruñera
Posta kodea	31109
Biztanleria	121 bizt. (2012)
Dentsitatea	20,75 bizt./km²

Artazu Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek 121 biztanle zituen 2012ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 29 kilometrora eta Garestik 4 kilometrora dago.

Inguru naturala eta kokapena

Herria Nafarroa erdialdean kokatzen da, Lizarrako merindadearen ekialdeko muturrean.

Artazuk Garesekin eta Girgillaorekin egiten du muga iparraldean, Garesekin ekialdean, Mañerurekin eta Girgillaorekin mendebaldean, eta Mañerurekin eta Garesekin hegoaldean.

Ondarea

Artazuko parrokia San Migel Arkanjeluaren omenez eraiki zen. Jatorriz, eraikuntza gotikoa zen, baina XVIII. mendean zaharberritze luze baten ondorioz, ezaugarri neoklasikoko ezaugarriak nagusitu ziren, elizak gaur egun duen itxura hartuz.

Eraikinak, gurutze latindarraren oinarria dauka, aurrealde laukizuzenarekin. Elizaren kanpoaldean, eraikuntza fase ezberdinak nabarmentzen dira, sarrera ateak esaterako, erdi puntuko arku pizkundetarra dauka. Sakristian, San Miguel aingeruaren XVI. mendeko irudi bat dago, kaliz batzuk, eta zilarrezko gurutze neoklasiko bat.

Bestalde, Sorakoitzeranzko norabidean eta Artazutik ordu laurden batera, Gurutze Santuaren baseliza kokatzen da. Eraikina XVI. mendekoa den arren, XIX. mende eta XX. mendean zehar, birmoldatua izan zen.

Demografia

Artazuko biztanleria

1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2006
462	403	399	392	229	373	325	275	234	136	132	94	106

2008ko erroldaren arabera, bi etorkin baino ez ziren bizi herrian, biztanleriaren %1,67 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Jaiak eta ospakizunak

Artazuko herriko-jaiak, abuztuaren 15etik hurbilen dagoen asteburuan ospatzen dira. Horrez gain, urtean zehar San Miguel irailaren 29an eta Ardoaren eta Lurraren eguna irailaren 10ean ospatzen dira.

Politika

Alkateak

Alkateen zerrenda

1979-1983
1983-1987
1987-1991
1991-1995
1995-1999
1999-2003
2003-2007
2007-2011	Eva Bengoetxea urra	Elibidea
2011-2015	Javier Albizu Sanz	Elibidea

Udal hauteskundeak

Azken agintaldietan Artazuko alkatea Elibidea herri ekimenekoa izan da. 2007an Eva Maria Bengoetxea Urra aukeratu zuten eta taldeak udaleko bost ordezkariak lortu zituen. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako boto guztien %2,63) eta boto zuriak lau izan ziren (%5,41). Abstentzioa %26,92koa izan zen.

Artazuko Udala (2007)

Alderdia	Botoak	Aukeratua?
Eva Maria Bengoetxea Urra (AE)	54	Bai
Maria Begoña Uharte Irurtzun (AE)	43	Bai
Jose Luis Ruiz Argiñano (AE)	41	Bai
Juan Valdez Sanchez (AE)	32	Bai
Maria Rosario Etxetxipia Senosiain (AE)	29	Bai

2011n egoera bera (Elibidea zerrenda bakarra) izan zen, baina alkate Javier Albizu Sanz hautatu zuten.

Udaletxea

Artazuko udaletxeko alkatea, Girgillao, Mañeru eta Ziraukiko idazkari ere bada.

• HELBIDEA: Iparreko kalea, 2

Euskara

Sakontzeko, irakurri: «Euskararen Foru Legea»

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Artazu eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %8,74k zekien euskaraz hitz egiten.

Zerbitzuak

Garesen egoitza nagusia duen "Izarbeidarko Mankomunitatea" zaborra bildu, ura hornitu eta bestelako zerbitzuak emateaz arduratzen da Artazun eta eskualdeko beste hainbat herritan.

Ikus, gainera

• Nafarroako udalerrien zerrenda

Kanpo loturak

Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Artazu

• (Euskaraz) Artazuko argazkiak lasonet.com webgunean.
• (Gaztelaniaz) Artazuri buruzko informazioa Nafarroako Gobernuaren webgunean.
• NA-7040 errepidea Artazu parean Google Street View-n.