Artzibar

Artzibar
	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
	Andre Maria eliza
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Nafarroako Foru Erkidegoa
Merindadea	Zangozako merindadea
Eskualdea	Auñamendiko eskualdea
Izen ofiziala	Valle de Arce <> Artzibar
Alkatea	Carlos Orotz Torrea; (Artzibar Herri Taldea)
Posta kodea	31xxx
INE kodea	31028
Herritarra	artzibartar
Kokapena
Koordenatuak	42° 51′ 12″ N, 1° 22′ 27″ W / 42.8533°N,1.3742°WKoordenatuak: 42° 51′ 12″ N, 1° 22′ 27″ W / 42.8533°N,1.3742°W
Azalera	145,67 km2
Garaiera	762 metro
Distantzia	35 km Iruñera
Demografia
Biztanleria	282 biztanle
Dentsitatea	1,94 biztanle/km²
Hazkundea; (2003-2013)	-% 2,47
Zahartze tasa	% 24,28
Ugalkortasun tasa	‰ 85,11
Ekonomia
Jarduera tasa	% 75 (2011)
Genero desoreka	% 0 (2011)
Langabezia erregistratua	% 9,11 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 7,33 (2010)
Euskararen erabilera	% 0,3 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.artzibar.com

Artikulu hau Nafarroako udalerriari buruzkoa da; idazlea gaitzat duena beste hau da: «Joxean Artze»

Artzibar^[2] Nafarroa Garaiko iparraldeko udalerri zabala baina biztanle gutxikoa da, bai eta izen bereko ibarra ere. 282 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera, 17 herritan banaturik.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Inguru naturala eta kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artzibar Zangozako merindadearen ipar-ekialdean dago, Pirinioetatik gertu eta Nafarroako hiriburutik 35,8 kilometrora.

Iparraldean Auritz, Garralda, Orotz-Betelu eta Garaioa; hegoaldean Longida; ekialdean Abaurrepea, Abaurregaina eta Urraulgoiti; eta mendebaldean Erroibar eta Lizoain mugakide ditu.

Klima eta landaredia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udalerriko gunerik garaienetan izan ezik, Artzibar gehienean klima azpimediterraneoa nagusi da. Urteko batez besteko tenperatura 6 eta 12 gradu bitartekoa da (sei gradu mendietan eta hamabi herrigunean). Prezipitazioak 1.000 eta 1.600mm bitartekoak dira, betiere udaberrian eta udazkenean ugariagoak. Urteroko egun euritsuak 100-120 inguru izaten dira, eta azarotik apirilera ohikoa da elurra jaustea.

Baso-soiltze gogorra jasan dute Artzibar aldeko basoek. Pagoa, pinu basatia, haritza eta artea dira zuhaitzik ugarienak. Artea, arroilean eta ipar eta ipar-mendebaldeko mendietan hedatzen da batez ere. Birlandatutako pinuek 1.000 hektareatik gora hartzen dituzte, batez ere Austriatik ekarritako pinu lariziarrak dira.

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondoko hauek dira Artzibar osatzen duten kontzejuak: Arrieta, Artozki, Azparren, Hiriberri, Lakabe, Nagore (herriburua), Uritz eta Zaragueta^[3].

Horrez gain, 15 leku eta etxalde ere baditu: Arizkuren, Artzi, Asnotz, Ekiza, Espotz, Gorraitz, Gurpegi, Imizkotz, Lusarreta, Muniain, Otsa, Uliberri, Urdirotz, Usotz eta Zandueta. Lehen herri gehiago zituen (Olorizbeiti adibidez) baina denboraz asko hustu egin dira.

Orotz-Betelu 1845ean bereizi egin zen, bere udalerria osatzeko.

Itoizko urtegiak ibarreko lurrak hartu ditu zati handi batean, ondorioz, hainbat herri galdu egin dira.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artzibarreko biztanleria

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko lau etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %1,50 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artzibarreko alkatea AIA (Agrupación Independiente de Arce) zerrendako Jose Ignacio Bidegain Ibarra atera zen 2007ko udal hauteskundeetan, haren taldeak udaleko zazpi zinegotzietatik lau lortu zituen, gehiengo osoa; Artzibar Herri Taldeak, berriz, hiru lortu zituen. Baliogabeko botoak lau izan ziren (emandako guztien %2,11) eta ez zen boto zuririk izan. Abstentzioa %28,03koa izan zen.

**Artzibarreko Udala (2007)**
Alderdia	Botoak	Zinegotziak
Agrupación Independiente de Arce (AIA)	102	4
Artzibar HT	84	3

2011n bi zerrenden artean egoera irauli egin zen: Artzibarrek 4 zinegotzi eta alkatetza (Carlos Orotz Torrea) lortu zituen eta AIAk 3.

**Artzibarreko Udala (2011)**
Alderdia	Botoak	Zinegotziak
Artzibar HT	102	4
AIA	93	3

Udaletxea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artzibarreko idazkaria Longida eta Orotz-Beteluko idazkari ere bada.

HELBIDEA: San Julian kalea, z/g (Nagore)

Alkateen zerrenda[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007-2011	José Ignacio Bidegain Ibarra	AIA
2011-	Carlos Orotz Torrea	Artzibar Herri Taldea

Azpiegitura eta garraioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Conda autobus konpainiaren Orbaizeta eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Lineak honako ibilbidea egiten du:

Orbaizeta - Orbara - Aribe - Garralda - Orotz-Betelu - Artzibar - Agoitz - Urrotz - Lintzoain - Eguesibar - Uharte - Atarrabia - Burlata eta Iruñea

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Artzibar eremu mistoko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizialak euskara eta gaztelania dira. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %7,38k zekien euskaraz hitz egiten.

2009ko urtarriletik Artzibarreko udalerriaren izen ofiziala Valle de Arce <> Artzibar da^[4].

Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Andre Maria eliza: Nagore eta Zandueta herrien artean.
Lusarretako garaia: Lusarreta herrian.
Uritz dorrea: Uritz herrian.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nafarroako udalerrien zerrenda

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XXXII, Iruñea, 1996. ISBN 84-235-1460-9

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Nafarroa

Datuak: Q890585
Multimedia: Arce-Artzi
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Artzibar

[Udalbiltza-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.

[2] Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .

[3] Herri eta etxaldeen zerrenda Euskaltzaindiaren izendegian.

[4] Nafarroako gobernuak 2009ko urtarrilaren 19an kaleratutako dekretua.

[1]

[2]

[3]

[4]