Cabredo: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 42°37′45″N 2°24′52″W / 42.6293014°N 2.4145728°W / 42.6293014; -2.4145728
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Atalen ordena eta izena
120. lerroa: 120. lerroa:
|}
|}


== Azpiegiturak ==
== Azpiegitura eta garraioak ==

=== Garraioak ===
[[La Estellesa]] autobus konpainiak [[Aguilar Kodes]] eta [[Iruñea]] bitarteko autobus linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka Aguilar Kodesko norantzan eta lau zerbitzu kontrako norabidean. Linearen ibilbidea honakoa da:
[[La Estellesa]] autobus konpainiak [[Aguilar Kodes]] eta [[Iruñea]] bitarteko autobus linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka Aguilar Kodesko norantzan eta lau zerbitzu kontrako norabidean. Linearen ibilbidea honakoa da:


* [[Aguilar Kodes]] - Cabredo - [[Marañón|Marañon]] - [[Genevilla]] - [[Zuñiga]] - [[Antzin]] - [[Murieta]] - [[Lizarra]] - [[Villatuerta]] - [[Zirauki]] - [[Mañeru]] - [[Gares]] - [[Obanos]] - [[Legarda]] - [[Zizur Nagusia]] eta [[Iruñea]]
* [[Aguilar Kodes]] - Cabredo - [[Marañón|Marañon]] - [[Genevilla]] - [[Zuñiga]] - [[Antzin]] - [[Murieta]] - [[Lizarra]] - [[Villatuerta]] - [[Zirauki]] - [[Mañeru]] - [[Gares]] - [[Obanos]] - [[Legarda]] - [[Zizur Nagusia]] eta [[Iruñea]]


== Euskara ==
=== Zerbitzuak ===
⚫
Cabredo "Kodes Mendizerrako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da. Erakundeak [[Aguilar Kodes]]koan du egoitza nagusia.

== Kultura ==

=== Euskara ===
[[Nafarroa]]ko gobernuak onartutako [[Euskararen Foru Legea]]ren arabera Cabredo eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra [[gaztelania]] zen. [[2001]]eko erroldaren arabera, herritarren %3,42k zekien [[euskara]]z hitz egiten.
[[Nafarroa]]ko gobernuak onartutako [[Euskararen Foru Legea]]ren arabera Cabredo eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra [[gaztelania]] zen. [[2001]]eko erroldaren arabera, herritarren %3,42k zekien [[euskara]]z hitz egiten.


[[2017]]ko [[ekainaren 22]]an [[Nafarroako Parlamentua]]k eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batera<ref>{{Erreferentzia|izena=TAI GABE DIGITALA|abizena=SL|izenburua=44 localidades navarras ganan derechos para el euskara al pasar a la ‘zona mixta’|hizkuntza=es|data=2017-06-22|url=https://www.naiz.eus/es/actualidad/noticia/20170622/44-localidades-navarras-ganan-derechos-para-el-euskara-al-pasar-a-la-zona-mixta|aldizkaria=naiz:|sartze-data=2020-04-08}}</ref>.
[[2017]]ko [[ekainaren 22]]an [[Nafarroako Parlamentua]]k eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batera<ref>{{Erreferentzia|izena=TAI GABE DIGITALA|abizena=SL|izenburua=44 localidades navarras ganan derechos para el euskara al pasar a la ‘zona mixta’|hizkuntza=es|data=2017-06-22|url=https://www.naiz.eus/es/actualidad/noticia/20170622/44-localidades-navarras-ganan-derechos-para-el-euskara-al-pasar-a-la-zona-mixta|aldizkaria=naiz:|sartze-data=2020-04-08}}</ref>.


== Jaiak eta ospakizunak ==
=== Jaiak eta ospakizunak ===
Cabredo herriko jaiak, [[irail]]eko hirugarren asteburuan ospatzen dira Simeon eta Ursula santuen omenez. Antolaturiko ekitaldien artean, meza nagusia eta herri afaria dira garrantzitsuenak. [[Irailaren 8]]an, beste herri bazkari bat antolatzen da, Carrascalgo Ama Birjinaren egunean. San Joanen aurreko igandean, cabredotarrak [[Azuelo]]ko San Simeon baselizarako erromeria antolatzen dute. Bide zaharretik muinoaren tontorrean dagoen baselizara igo ondoren, [[Azuelo]]ko biztanleekin bat egin eta elkarrekin askaltzen dute.
Cabredo herriko jaiak, [[irail]]eko hirugarren asteburuan ospatzen dira Simeon eta Ursula santuen omenez. Antolaturiko ekitaldien artean, meza nagusia eta herri afaria dira garrantzitsuenak. [[Irailaren 8]]an, beste herri bazkari bat antolatzen da, Carrascalgo Ama Birjinaren egunean. San Joanen aurreko igandean, cabredotarrak [[Azuelo]]ko San Simeon baselizarako erromeria antolatzen dute. Bide zaharretik muinoaren tontorrean dagoen baselizara igo ondoren, [[Azuelo]]ko biztanleekin bat egin eta elkarrekin askaltzen dute.


138. lerroa: 145. lerroa:
* Simeon Labrador Deuna: Santua
* Simeon Labrador Deuna: Santua
* Baltasar Jaime Martínez de Compañón Bujanda ([[1735]]-[[1797]]), apezpikua [[Peru]] eta [[Kolonbia]]n<ref>{{Erreferentzia|izenburua=MARTÍNEZ DE COMPAÑÓN Y BUJANDA, Baltasar Jaime - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/martinez-de-companon-y-bujanda-baltasar-jaime/ar-77612/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2020-04-08}}</ref>.
* Baltasar Jaime Martínez de Compañón Bujanda ([[1735]]-[[1797]]), apezpikua [[Peru]] eta [[Kolonbia]]n<ref>{{Erreferentzia|izenburua=MARTÍNEZ DE COMPAÑÓN Y BUJANDA, Baltasar Jaime - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/martinez-de-companon-y-bujanda-baltasar-jaime/ar-77612/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2020-04-08}}</ref>.

== Zerbitzuak ==
⚫
Cabredo "Kodes Mendizerrako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da. Erakundeak [[Aguilar Kodes]]koan du egoitza nagusia.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
147. lerroa: 151. lerroa:
== Ikus, gainera ==
== Ikus, gainera ==
* [[Nafarroa Garaiko udalerrien zerrenda|Nafarroako udalerrien zerrenda]]
* [[Nafarroa Garaiko udalerrien zerrenda|Nafarroako udalerrien zerrenda]]
*[[Vianaldea]]


== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==

18:35, 8 apirila 2020ko berrikusketa

Cabredo
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria

Bandera

Cabredoko armarria
Armarria

Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Lizarra
EskualdeaVianaldea
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
Izen ofiziala Cabredo
AlkateaAránzazu Fernández Cayetano
(La Antanilla)
Posta kodea31227
INE kodea31063
Herritarracabredoar
Geografia
Koordenatuak42°37′45″N 2°24′52″W / 42.6293014°N 2.4145728°W / 42.6293014; -2.4145728
Azalera12 km²
Distantzia82 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria75 (2023:  −3)
alt_left 42 (%56)(2019) (%65,3) 49 alt_right
Dentsitatea6,29 biztanle/km²
Zahartzea[1]% 16,27
Ugalkortasuna[1]‰ 83,33
Ekonomia
Jarduera[1]% 0 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 5,14 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1][2]% 20,30 (2018: %16,42)
Datu gehigarriak
Webguneahttp://www.cabredo.org

Cabredo[3] Nafarroako udalerria da. Lizarrako merindadeko herri honek 102 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 82 kilometrora dago.

Izena

Euskaltzaindiak 1979an argitaratutako herri izendegian, Kabredo eta Ahuntzegi proposatu ziren herriaren euskal izentzat. Euskaltzaindiak 1990ean argitara emandako izendegian, berriz, izen horiek alde batera utziz, «Ez du euskal ordain ezagunik» oharra paratu zioten. 2007an, azkenik, toponimia sakonago aztertuta Euskaltzaindiak Nafarroako udalerrien izenak arautu zituenean, Cabredo izan zen euskara baturako onartutako forma bakarra, ez baitago euskaraz tradizioa duen beste izenik.

Geografia

Inguru naturala eta kokapena

Herria, Nafarroa mendebaldeko muturrean kokatzen da, NA-7200 errepidean, Santsol-Cabredo norabidean.

Cabredok Genevilla eta Arabako probintziarekin egiten du muga iparraldean, Aguilar Kodeskoarekin ekialdean, Arabarekin mendebaldean, eta Marañon eta Aguilar Kodeskoarekin hegoaldean.

Demografia

Cabredoko biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko bost etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %4,81a (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Politika

Udal hauteskundeak

2003an bezala, 2007an Cabredoko alkatetzat PSN alderdiko Angel Jesús Sancho Martinez atera zen; herri txiki honetako zinegotzi bakarra izan zen. Boto baliogabeak 19 izan ziren (emandako guztien %22,62), eta boto zuriak 33 (botoen %50,77). Abstentzioa, berriz, %16,00 izan zen.

2011n, ordea, launa kideko bi zerrenda aurkeztu ziren. Udalbatzan La Antanilla talde independenteko 4 zinegotzi daude (orduz geroztik herriko alkatea den Aránzazu Fernández Cayetano barne), eta UPNko bakarra.

Udaletxea

Cabredoko udaletxeko idazkaria, Aguilar Kodeskoa, Aras, Genevilla, Lapoblacion eta Marañongo idazkari ere bada.

  • HELBIDEA: San Simeon kalea, 26

Alkateak

Hauek izan dira Cabredoko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia
1979 1983
1983 1987
1987 1991
1991 1995
1995 1999
1999 2003
Angel Jesus Sancho Martinez 2003 2007 PSN
Angel Jesus Sancho Martinez 2007 2011 PSN
Aranzazu Fernandez Cayetano 2011 2015 La Antanilla
Aranzazu Fernandez Cayetano[4] 2015 2019 Independentea
Aranzazu Fernandez Cayetano[4] 2019 Jardunean AIO

Azpiegiturak

Garraioak

La Estellesa autobus konpainiak Aguilar Kodes eta Iruñea bitarteko autobus linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka Aguilar Kodesko norantzan eta lau zerbitzu kontrako norabidean. Linearen ibilbidea honakoa da:

Zerbitzuak

Cabredo "Kodes Mendizerrako Zerbitzuen Mankomunitateko" kidea da. Erakundeak Aguilar Kodeskoan du egoitza nagusia.

Kultura

Euskara

Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera Cabredo eremu ez-euskalduneko udalerria zen, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania zen. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %3,42k zekien euskaraz hitz egiten.

2017ko ekainaren 22an Nafarroako Parlamentuak eremu mistora pasatzea erabaki zuen, beste 43 udalekin batera[5].

Jaiak eta ospakizunak

Cabredo herriko jaiak, iraileko hirugarren asteburuan ospatzen dira Simeon eta Ursula santuen omenez. Antolaturiko ekitaldien artean, meza nagusia eta herri afaria dira garrantzitsuenak. Irailaren 8an, beste herri bazkari bat antolatzen da, Carrascalgo Ama Birjinaren egunean. San Joanen aurreko igandean, cabredotarrak Azueloko San Simeon baselizarako erromeria antolatzen dute. Bide zaharretik muinoaren tontorrean dagoen baselizara igo ondoren, Azueloko biztanleekin bat egin eta elkarrekin askaltzen dute.

Urteko gainontzeko jaiegunen artean, uztailaren 25eko herriko patroia den Donejakueren omenezko jaia eta gabonetako Olentzero nabarmentzen dira.

Cabredotar ospetsuak

  • Simeon Labrador Deuna: Santua
  • Baltasar Jaime Martínez de Compañón Bujanda (1735-1797), apezpikua Peru eta Kolonbian[6].

Erreferentziak

  1. ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
  3. ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  4. ↑ a b «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-08).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2017-06-22). «44 localidades navarras ganan derechos para el euskara al pasar a la ‘zona mixta’» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-04-08).
  6. ↑ «MARTÍNEZ DE COMPAÑÓN Y BUJANDA, Baltasar Jaime - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-08).

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabredo&oldid=7811780"(e)tik eskuratuta