Xabier: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t r2.6.5) (robota Aldatua: pt:Xavier |
||
| 143. lerroa: | 143. lerroa: | ||
[[it:Javier (Navarra)]] |
[[it:Javier (Navarra)]] |
||
[[nl:Javier (Spanje)]] |
[[nl:Javier (Spanje)]] |
||
[[pt: |
[[pt:Xavier]] |
||
[[ru:Хавьер]] |
[[ru:Хавьер]] |
||
[[uk:Хав'єр (Наварра)]] |
[[uk:Хав'єр (Наварра)]] |
||
18:33, 5 azaroa 2011ko berrikusketa
- Artikulu hau Nafarroako herriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Xabier (argipena)».
| Xabier | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Zangoza | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala |  Javier | ||||||||||
| Alkatea | María José Gindano Laborda (AISFJ, eskuineko indep.) | ||||||||||
| Posta kodea | 31411 | ||||||||||
| INE kodea | 31135 | ||||||||||
| Herritarra | xabiertar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 42°35′30″N 1°12′33″W / 42.591564°N 1.209239°W | ||||||||||
| Azalera | 46,7 km² | ||||||||||
| Garaiera | 465 metro | ||||||||||
| Distantzia | 52 km (Iruñetik) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 122 (2023:  0) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 2,61 biztanle/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 18,6 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 45,45 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 0,98 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1][2] | % 1,00 (2018: %-1,6) | ||||||||||
Xabier (ofizialki Javier) Nafarroako ekialdean eta Zangozako merindadean dagoen udalerria da. Itsas-mailatik 465 metrotan dago. Nafarroako hiriburutik 52 kilometrora dago eta 2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera 113 biztanle ditu.
Inguru naturala eta kokapena
Xabier, Zangozako merindadearen ekialdean kokatzen da, Huescako probintziaren mugatik gertu. Herriak bi gune desberdin ditu, bata iparraldean Ledeatik gertu, eta bestea hegoaldean Kasedaren ondoan, biak ere Zangozako merindadean.
Iparraldeko herriguneak Zangozarekin egiten du muga ekialdean eta hegoaldean, Esarekin iparraldean, eta Ledearekin mendebaldean. Hegoaldeko guneak bestalde, Zangozarekin egiten du muga iparraldean, eta Kasedarekin mendebaldean eta Zaragozako probintziarekin ekialdean eta hegoaldean.
Klima
Xabierren, itsasoaren mailatik 456 metrora, Nafarroako gobernuak 1929an jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]
Xabierko gaztelua
X. mendean eraiki zuten herriko monumentu nagusia, Xabierko gaztelua hain zuzen. XIX. mendearen bukaeran zaharberritu zen.
Demografia eta biztanleria
1847 eta 1857 urteetako erroldaren artean, Xabier udalerriak Peña eta Rocaforte edo Rocafuerteko kontzejuak (azken hau gaur egun Zangoza barruan) anexionatu zituen.
| 1897 | 1900 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2004 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 171 | 260 | 241 | 272 | 354 | 250 | 184 | 184 | 158 | 113 | 77 |
2008ko erroldaren arabera, bederatzi etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %8,57 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Museoak
- Xabierko gazteluaren museoa, 1986. urtean irekia.
Azpiegitura eta garraioak
La Tafallesa izeneko autobus konpainiak Uztarroze eta Iruñea batzen dituen linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka norabide bakoitzean, eta honako ibilbidea:
- Uztarroze - Izaba - Urzainki - Erronkari - Garde - Burgi - Esa - Xabier - Zangoza - Ledea - Irunberri - Nardoze - Ibargoiti - Elo - Noain - Cordobilla eta Iruñea
Politika
Udal hauteskundeak
Xabierko alkatea [[Agrupación Independiente San Francisco Javier (AISFJ) eskuineko zerrendako María José Gindano Laborda da 2007ko udal hauteskundeez geroztik, bere taldeak udaleko bost ordezkariak lortu baitzituen. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako boto guztien %2,50) eta boto zuriak bederatzi izan ziren (%11,54). Abstentzioa %29,20ekoa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Aukeratua? |
| Maria Jose Gindano Laborda (AISFJ) | 59 | Bai |
| Leire Rebole Labairu (AISFJ) | 56 | Bai |
| Emilio Etxegoien Askuntze (AISFJ) | 54 | Bai |
| Jesus Maria Perez Perez (AISFJ) | 47 | Bai |
| Beltran Ibarra Malo de Molina (AISFJ) | 12 | Bai |
2011n ere AISFJ eta María José Gindano nagusitu ziren baina aurrean 24 urtez alkate izandako Ángel Ciprések[4] bultzatutako DNEren zerrenda bat izan zuen. Eskuin muturreko DNEk ez zuen hautetsirik lortu. Ciprés, Nafarroan gehien iraun duen alkateetakoa, lehen Nafarroako Alderdi Popularraren sortzaileetakoa izan zen eta UPNrekiko paktuaren aldekoa[5]; 2008an PPra pasatu eta gero, bai bera bai bere alaba, Nieves, alderditik bota zituzten desadostasun politikoak zirela medio[6].
Udala
Xabierko udaleko idazkaria, Petilla de Aragongo idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Santua Kalea, 1
Alkateak
| 1979-1983 | ||
| 1983-1987 | ||
| 1987-1991 | ||
| 1991-1995 | ||
| 1995-1999 | ||
| 1999-2003 | ||
| 2003-2007 | Ángel Ciprés Espartza | |
| 2007-2011 | María José Gindano Laborda | AISFJ |
| 2011-2015 | María José Gindano Laborda | AISFJ |
Euskara
Nafarroako gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Xabier eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %2,44k zekien euskaraz.
Jaiak eta ospakizunak
Martxoaren hasieran, Xabierko gaztelurako erromesaldi handia izaten da, Nafarroako patroi santuaren omenez, "Xabierraldia" izenekoa.
Herritar ezagunak
- Frantzisko Xabierkoa (1506-1552), Jesusen Lagundiaren fundatzaile nagusietakoa. Gaur egun, 12 jesuita bizi dira herrian.
Ikus, gainera
Erreferentziak
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Nafarroako Meteorologi Agentziaren webgunea.
- ↑ Se extienden las sagas políticas, familias que pueblan las listas, Diario de Noticias, 2011ko maiatzaren 21a.
- ↑ Elkarrizketa Diario de Navarran.
- ↑ Derecha Navarra y Española celebrará su congreso fundacional en abril, Diario de Noticias, 2011ko martxoaren 11.
Kanpo loturak
- (Gaztelaniaz) Xabierko gazteluari buruzko informazioa
- (Gaztelaniaz) Xabierri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
- Herria zeharkatzen duen errepidearen ikuspegia Google Street View-n.
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |