Igantzi: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t erreferentzia |
||
| 25. lerroa: | 25. lerroa: | ||
| oharrak = |
| oharrak = |
||
}} |
}} |
||
'''Igantzi''' [[Nafarroa]]ko ipar-mendebaldean dagoen udalerri [[euskaldun]]a da, [[Bortziri]] eskualdekoa. Herria [[Nafarroa]]ko hiriburutik 70,5 kilometrora kokatzen da eta [[2009]]ko [[urtarrilaren 1]]eko erroldaren arabera, 629 biztanle ditu. |
'''Igantzi'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0155.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= 155. araua: Nafarroako udal izendegia}}</ref> [[Nafarroa]]ko ipar-mendebaldean dagoen udalerri [[euskaldun]]a da, [[Bortziri]] eskualdekoa. Herria [[Nafarroa]]ko hiriburutik 70,5 kilometrora kokatzen da eta [[2009]]ko [[urtarrilaren 1]]eko erroldaren arabera, 629 biztanle ditu. |
||
== Inguru naturala eta kokapena == |
== Inguru naturala eta kokapena == |
||
| 112. lerroa: | 112. lerroa: | ||
== Bestak eta ospakizunak == |
== Bestak eta ospakizunak == |
||
Igantziko bestak [[irailaren 29]]an ospatzen dira, [[San Migel]]etan. |
Igantziko bestak [[irailaren 29]]an ospatzen dira, [[San Migel]]etan. |
||
== Erreferentziak == |
|||
{{erreferentzia_zerrenda}} |
|||
== Ikus, gainera == |
== Ikus, gainera == |
||
15:57, 18 ekaina 2012ko berrikusketa
| Igantzi | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||||||||||
 Igantzi udalerriaren herrigunea. | |||||||||||
 | |||||||||||
| Kokapena | |||||||||||
| Herrialdea |  Euskal Herria | ||||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||||
| Merindadea |  Iruñea | ||||||||||
| Eskualdea | Bortziriak | ||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatua |  Espainia | ||||||||||
| Erkidegoa | Nafarroa | ||||||||||
| Izen ofiziala | Igantzi | ||||||||||
| Alkatea | Lourdes Ibarluzea Irureta (Herri Taldea) | ||||||||||
| Posta kodea | 31.790 | ||||||||||
| INE kodea | 31259 | ||||||||||
| Herritarra | igantziar | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 43°13′32″N 1°41′57″W / 43.225555555556°N 1.6991666666667°W | ||||||||||
| Azalera | 16,63 km² | ||||||||||
| Garaiera | 205 metro | ||||||||||
| Distantzia | 70 km (Iruñetik) | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 572 (2023:  −11) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 34,4 biztanle/km² | ||||||||||
| Zahartzea[1] | % 26,75 | ||||||||||
| Ugalkortasuna[1] | ‰ 67,67 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Jarduera[1] | % 68,83 (2011) | ||||||||||
| Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||||||||||
| Langabezia[1] | % 6,97 (2013) | ||||||||||
| Euskara | |||||||||||
| Euskaldunak[1][2] | % 90,90 (2018:  %3,87) | ||||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||||
| Webgunea | http://www.igantzi.es/eu/index.aspx www.igantzi.es | ||||||||||
Igantzi[3] Nafarroako ipar-mendebaldean dagoen udalerri euskalduna da, Bortziri eskualdekoa. Herria Nafarroako hiriburutik 70,5 kilometrora kokatzen da eta 2009ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, 629 biztanle ditu.
Inguru naturala eta kokapena
Igantzi Iruñeko merindadeko udalerria da, eta horren iparraldean dago. Herrira heltzeko N-121A errepidea hartu behar da, eta behin Berrizaunera helduta, Igantziranzko errepidea (NA-4020) bi kilometroz jarraitu.
Igantzik Lesakarekin egiten du muga iparraldean, Etxalarrekin ekialdean, eta Arantzarekin mendebaldean.
Historia
Igantzi nahiko berandu garatu zen udalerri moduan eta herriari buruzko historiako lehen aipamena 1461. urtekoa da. Herria, jaurerria zen eta erregeari zergak ordaindu beharra zeukan. Horrela, 1494ko apirilaren 21ean, Joan III.a Albreteko erregeak, herriak alkatea eta almirantea izatea onartu zuen. Horrela, herriak hiru ordezkari proposatzeko eskubidea zeukan, eta erregeak hiru pertsona haietatik bat aukeratzen zuen alkate gisa. Alkateak, justizia administratzen zuen, ohitura eta foruen arabera, eta honek harturiko erabakiak almiranteak betearazten zituen.
Felive V.a Espainiako erregea eta bere emaztea, Igantzin hartu zuten ostatu 1719an ejerzito guztiarekin batera. Gertakari haren oroigarri, inskripzioa jarri zen herriko udaletxean. 1914ean Jose Maria Usandizaga musikari donostiarrak "La Llama" izeneko opera idazteko, Igantziko pilotalekuaren ondoko etxe batean bizi izan zen denboraldi batez.
Ondarea
San Migel Arkanjeluaren eliza, estilo gotiko berantiarrean eraikia. XVIII. mendean zehar, elizaren jatorrizko itxurari alboetako besoak gehitu zitzaizkion. Parrokiako erretaula XVII. mendekoa da, eta elizak berez dorrerik ez zuen arren, gaur egungoa 1940. urtean eraiki zen.
Errukietako Ama Birjinaren baseliza, XVI. mendeko eraikina da, Piedadeko gainean kokatua, Lesakarantz doan errepidean. XX. mendean, zaharberritze sakonaren ondoren, kanpaidorre txiki bat eraiki zen. Harrizko fatxadan, 1554. urtea ageri da grabaturik. Ama birjinaren omenezko eguna irailean ospatzen da.
Demografia
| 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2006 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 627 | 621 | 713 | 714 | 687 | 648 | 663 | 663 | 660 | 612 | 591 | 597 | 607 |
2008ko erroldaren arabera, bederatzi etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %1,49 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
Ondasun nabarmenak
Interes turistiko handieneko tokia San Juan Xar da, parke naturala bertatik Latsa erreka pasatzen da eta bertan leize batean kapera du, bertan urtean zehar meza batzuk ematen dira. Hortxe hazten da zuhaitz mota bat Iberiar penintsulan beste inon berez hazten ez dena: xarma (Carpinus betulus).
Politika
Udal hauteskundeak
2007an EAJ alderdiko Iñaki Goienetxe Zubieta aukeratu zuten alkate. Udaleko bederatzi zinegotzietatik bost lortu zituen Euzko Alderdi Jeltzaleak eta hortaz gehiengo osoa; beste laurak EArentzat izan ziren. Baliogabeko botoak 41 izan ziren (emandako guztien %10,79) eta 35 boto zuri izan ziren (botoen %10,32). Abstentzioa %26,64koa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
| EAJ | 347 | 5 |
| EA | 211 | 4 |
2011n zerrenda bakarra aurkeztu zen, Herri Taldea. 322 boto, 7 zinegotziak eta alkatetza (María Lourdes Ibarluzea Irureta) erdietsi zituen.
Udaletxea
- HELBIDEA: Karrika Nagusia, 14 2. solairua
Alkateak
| 1979-1983 | ||
| 1983-1987 | ||
| 1987-1991 | ||
| 1991-1995 | ||
| 1995-1999 | ||
| 1999-2003 | ||
| 2003-2007 | ||
| 2007-2011 | Iñaki Goienetxe Zubieta | EAJ |
| 2011-2015 | Lourdes Ibarluzea Irureta | Herri Taldea |
Azpiegitura eta garraioak
La Burundesa autobus konpainiaren Donostia eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Maiztasunak aldakorrak dira, baina gutxienez bi zerbitzu izaten dira norabide bakoitzean egunero. Lineak honako ibilbidea egiten du:
- Donostia - Irun - Lesaka - Etxalar - Igantzi - Sunbilla - Doneztebe - Narbarte - Belate - Almandoz - Olague - Ostitz - Sorauren eta Iruñea
Bestak eta ospakizunak
Igantziko bestak irailaren 29an ospatzen dira, San Migeletan.
Erreferentziak
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
Ikus, gainera
Kanpo loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Igantzi |
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- Igantziko udalaren webgunea.
- "Ttipi-ttapa" eskualdeko hedabide euskarazkoa
- (Gaztelaniaz) Igantziri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
