Araitz: berrikuspenen arteko aldeak
Irudi bat gehitu |
t clean up using AWB |
||
35. lerroa: | 35. lerroa: | ||
Hegoaldean, [[Aralar|Aralarko mendilerroa]] udalerriaren mugakide naturala dugu, [[Aralarko Malloak|Aralarko Mallo]] ikusgarriak bertatik bertara baitaude: [[Ttutturre]] (1282 m.), [[Hirumugarrieta]] (1431 m.), [[Aldaon]] (1411 m.), [[Urakorri|Uakorri]] (1306 m.) eta [[Balerdi]] (1197 m.). |
Hegoaldean, [[Aralar|Aralarko mendilerroa]] udalerriaren mugakide naturala dugu, [[Aralarko Malloak|Aralarko Mallo]] ikusgarriak bertatik bertara baitaude: [[Ttutturre]] (1282 m.), [[Hirumugarrieta]] (1431 m.), [[Aldaon]] (1411 m.), [[Urakorri|Uakorri]] (1306 m.) eta [[Balerdi]] (1197 m.). |
||
Ekialdean berriz [[Elosta]] (937 m.), [[Santa Barbara mendia|Santa Barbara]] (853 m.) eta [[Urkieta]] (854 m.) mendiak daude. |
Ekialdean berriz [[Elosta]] (937 m.), [[Santa Barbara mendia|Santa Barbara]] (853 m.) eta [[Urkieta]] (854 m.) mendiak daude. |
||
Bestela, [[Araxes]] ibaiak udalerria zeharkatzen du hegoekialdetik iparmendebaldera, [[Gipuzkoa]] aldean [[Oria]] ibaian amaituko dena eta Aralar eta inguruko mendietako urak jasotzen dituena. |
Bestela, [[Araxes]] ibaiak udalerria zeharkatzen du hegoekialdetik iparmendebaldera, [[Gipuzkoa]] aldean [[Oria]] ibaian amaituko dena eta Aralar eta inguruko mendietako urak jasotzen dituena. |
||
42. lerroa: | 42. lerroa: | ||
Iparraldean [[Areso]] dauka mugakide; ekialdean, [[Larraun]] eta [[Betelu]]ko udalerriak; hegoaldean, [[Aralar]] mendi zerra; eta mendebaldean [[Gipuzkoa]]ko [[Lizartza]], [[Orexa]], [[Gaztelu]], [[Amezketa]] eta [[Tolosa]]ko [[Bedaio]] auzoa. |
Iparraldean [[Areso]] dauka mugakide; ekialdean, [[Larraun]] eta [[Betelu]]ko udalerriak; hegoaldean, [[Aralar]] mendi zerra; eta mendebaldean [[Gipuzkoa]]ko [[Lizartza]], [[Orexa]], [[Gaztelu]], [[Amezketa]] eta [[Tolosa]]ko [[Bedaio]] auzoa. |
||
[[Fitxategi:Malloetako tontorrak.jpg|thumb|500px|center| |
[[Fitxategi:Malloetako tontorrak.jpg|thumb|500px|center|Araitz harana eta [[Aralarko Malloak|Aralarko Malloen]] ikuspegi panoramikoa.]] |
||
=== Herriak === |
=== Herriak === |
||
81. lerroa: | 81. lerroa: | ||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
||
[[2011]]n [[Bildu]] izan zen aurkeztu zen zerrenda bakarra. 227 boto eta 7 hautetsiak erdietsi zituen. Lazaro Goikoetxea Beraza izendatu zuten alkate. |
[[2011]]n [[Bildu]] izan zen aurkeztu zen zerrenda bakarra. 227 boto eta 7 hautetsiak erdietsi zituen. Lazaro Goikoetxea Beraza izendatu zuten alkate. |
||
91. lerroa: | 90. lerroa: | ||
== Euskara == |
== Euskara == |
||
Gaur egun ere biztanleen %90etik gora [[euskara|euskaldunak]] dira, eta [[euskalki]]ari dagokionez [[Koldo Zuazo]] hizkuntzalariak herriko hizkera '''[[gipuzkera|erdialdeko euskara]]''' edo gipuzkeraren aldaeratzat hartzen du. |
Gaur egun ere biztanleen %90etik gora [[euskara|euskaldunak]] dira, eta [[euskalki]]ari dagokionez [[Koldo Zuazo]] hizkuntzalariak herriko hizkera '''[[gipuzkera|erdialdeko euskara]]''' edo gipuzkeraren aldaeratzat hartzen du. |
||
Bertako hedabideen artean [[Aralar Irratia]] dugu, bailarako herri honetan ere bere uhinak zabaltzen dituena. [[Mailope]] aldizkaria ere aipatzekoa da. |
Bertako hedabideen artean [[Aralar Irratia]] dugu, bailarako herri honetan ere bere uhinak zabaltzen dituena. [[Mailope]] aldizkaria ere aipatzekoa da. |
16:17, 4 otsaila 2016ko berrikusketa
Araitz | |||
---|---|---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||
Araitz bailarako ikuspegia. | |||
| |||
Kokapena | |||
Herrialdea | Euskal Herria | ||
Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||
Merindadea | Iruñea | ||
Eskualdea | Leitzaldea | ||
Administrazioa | |||
Estatua | Espainia | ||
Erkidegoa | Nafarroa | ||
Izen ofiziala | Araitz | ||
Alkatea | Lazaro Goikoetxea Beraza (Bildu) | ||
Posta kodea | 31891 | ||
INE kodea | 31020 | ||
Herritarra | araiztar | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 43°02′13″N 1°59′14″W / 43.036944444444°N 1.9872222222222°W | ||
Azalera | 39,3 km² | ||
Garaiera | 228 metro | ||
Distantzia | 45 km (Iruñetik) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | 525 (2023: 13) | ||
Dentsitatea | 13,36 biztanle/km² | ||
Zahartzea[1] | % 23,01 | ||
Ugalkortasuna[1] | ‰ 18,52 | ||
Ekonomia | |||
Jarduera[1] | % 78,08 (2011) | ||
Desberdintasuna[1] | % 0 (2011) | ||
Langabezia[1] | % 4,95 (2013) | ||
Euskara | |||
Euskaldunak[1][2] | % 88,40 (2018: %-5,01) | ||
Datu gehigarriak | |||
Webgunea | http://www.araitz.es/ |
Araitz[3] Nafarroako ipar-mendebaldean dagoen udalerria da, Leitzaldekoa, Gipuzkoako mugan kokaturik dagoena. Udalerriak 533 biztanle zituzten 2014. urtean.
Betelu 1694an banandu zen eta bere udala osatu zuen.
2009tik UEMAko mankomunitate euskalduneko partaidea da.
Geografia
Inguru naturala
Hegoaldean, Aralarko mendilerroa udalerriaren mugakide naturala dugu, Aralarko Mallo ikusgarriak bertatik bertara baitaude: Ttutturre (1282 m.), Hirumugarrieta (1431 m.), Aldaon (1411 m.), Uakorri (1306 m.) eta Balerdi (1197 m.).
Ekialdean berriz Elosta (937 m.), Santa Barbara (853 m.) eta Urkieta (854 m.) mendiak daude.
Bestela, Araxes ibaiak udalerria zeharkatzen du hegoekialdetik iparmendebaldera, Gipuzkoa aldean Oria ibaian amaituko dena eta Aralar eta inguruko mendietako urak jasotzen dituena.
Mugakideak
Iparraldean Areso dauka mugakide; ekialdean, Larraun eta Beteluko udalerriak; hegoaldean, Aralar mendi zerra; eta mendebaldean Gipuzkoako Lizartza, Orexa, Gaztelu, Amezketa eta Tolosako Bedaio auzoa.
Herriak
Udalerria bost kontzejutan banatzen da Azkarate, Gaintza, Intza, Uztegi eta Arribe-Atallu. Era berean, azken kontzeju hau bi herrik osatzen dute: Arribe (udalerriko herriburua) eta Atallu.
Arribe eta Gaintzak berezko udalerri bana izan zuten 1857ko errolda arte.
Demografia
Araizko biztanleria |
---|
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko sei etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %1,02a (Nafarroako batez-bestekoaren azpitik).
Politika
Alkateak
2007-2011 | Imanol Iriarte Gorostegi | EAE |
2011-2015 | Lazaro Goikoetxea Beraza | Bildu |
Udal hauteskundeak
Araizko alkatea EAE alderdiko, Imanol Iriarte Gorostegi atera zen 2007ko udal hauteskundeetan. Udaleko zazpi zinegotzietatik sei lortu zituen Eusko Abertzale Ekintzak, eta hortaz, gehiengo absolutua udalean. Baliogabeko botoak 4 izan ziren (emandako guztien %1,22) eta 6 boto zuri ere izan ziren (botoen %1,85). Abstentzioa %39,85koa izan zen.
Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
Eusko Abertzale Ekintza | 254 | 6 |
Araiztarrak | 65 | 1 |
2011n Bildu izan zen aurkeztu zen zerrenda bakarra. 227 boto eta 7 hautetsiak erdietsi zituen. Lazaro Goikoetxea Beraza izendatu zuten alkate.
Udaletxea
1981ean eraiki zen errepide nagusiatik gertu eta anbulategiaren ondoan. Hiru solairu dauzka, eta kanpoaldeko hormak zarpeaturik daude. Udala alkatea eta sei zinegotzik osatzen dute. Araizko udaletxeko idazkaria Beteluko idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Kale Nagusia, 4 (Arribe kontzejua)
Euskara
Gaur egun ere biztanleen %90etik gora euskaldunak dira, eta euskalkiari dagokionez Koldo Zuazo hizkuntzalariak herriko hizkera erdialdeko euskara edo gipuzkeraren aldaeratzat hartzen du.
Bertako hedabideen artean Aralar Irratia dugu, bailarako herri honetan ere bere uhinak zabaltzen dituena. Mailope aldizkaria ere aipatzekoa da.
Bibliografia
- Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XLVI, Iruñea, 1997. ISBN 84-235-1660-1
Erreferentziak
- ↑ a b c d e f Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
Ikus, gainera
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Araitz |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- (Gaztelaniaz)Araizko udal webgunea.
- Arribe kontzejuko San Juan kalearen ikuspegia Google Street View-n.
- (Gaztelaniaz) Araitzi buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
Araizko kontzejuak | ||
---|---|---|
Arribe-Atallu • Azkarate • Gaintza • Intza • Uztegi |
Leitzaldeko udalerri aurkibidea | ||
---|---|---|
Araitz • Arano • Areso • Betelu • Goizueta • Larraun • Leitza • Lekunberri |