Rubroboletus lupinus
Rubroboletus lupinus | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Boletales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Boletaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Rubroboletus | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Rubroboletus lupinus | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Boletus lupinus | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Rubroboletus lupinus Boletaceae familiako onddoa da. Usain txarra dauka eta zaporea ezta batere nabarmena.[1] Ez da jangarria.
Sinonimoak: Boletus tuberosus, Boletus rubeolarius var. ß tuberosus, Boletus luridus var. ß tuberosus, Boletus lupinus (Basionimoa), Tubiporus lupinus, Dictyopus tuberosus, Dictyopus tuberosus var. lupinus, Suillus lupinus, Boletus satanas var. tuberosus, Boletus romagnesianus, Suillellus lupinus.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: 5 eta 12 (18) cm. arteko diametrokoa. Hemisferikoa, gero ganbila, haragitsua; gaztetan hori zurbila, gero gorri-purpura eta amaieran gorri-kobre kolorekoa. Azal lehorra, itsatsia, ukitzean berehala zikintzen da urdin-beltzez.
Tutuak: Libreak, biribilduak, horiak.
Tutu libreak: Oinera hurbiltzen diren tutuak, baina ukitzen ez diotenak.
Poroak: Gorri-laranja, gorri-purpura kolorekoak. Ukitzean urdindu egiten dira.
Hanka: Lodia, irmoa, erraboilduna hasieran, zilindrikoa ondoren; hondo hori-laranjarekin, gero purpurara pasatzen da eta gorri-odol koloreko sare fin batez estalia.
Haragia: Lodia eta sendoa, hori bizia, berehala urdintzen da ebakitzean, kolore honek berde-horixka aldera egiten du astiro, eta amaieran (24 – 48 ordu) gorri-purpura edo gorri-ardo kolorera. Fruta azidoaren usaina du, eta zapore ahula.[2]
Etimologia: Boletus terminoaren etimologia eztabaidagarria da. Lupinus epitetoa berriz latinezko “lupus” hitzetik dator, hau da, “otso” hitzetik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Susmagarria, zenbait istripu gastrointestinal egozten zaizkio.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hankan sarerik ez duten beste Boletus batzuekin nahas daiteke, esaterako Boletus pulchrotinctus-ekin. Hau oso ahul urdintzen da. Boletus satanas, Boletus rhodopurpureus, Boletus rhodoxanthus eta beste poro gorridun batzuekin, hauetako bat ere ez da jangarria.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Uztailetik urrira, haritzen azpian batez ere.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europa, Errusia, Israel, Turkia.[6]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 54 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 152 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 505 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 38 or. ISBN 282-0865-4..
- ↑ Rubroboletus lupinus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.