Marasmio jangarri
| Marasmio jangarria / Hankaluzea | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Marasmiaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Marasmius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Marasmius oreades Fr., 1836 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Marasmio jangarria edo hankaluzea (Marasmius oreades) Marasmiaceae familiako onddo jangarri bat da. Udaberrian biltzen den perretxiko jangarri estimatua da, oso ondo kontserbatzen baita lehortuta.[1]
Ekologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marasmius oreades espeziea Ipar Amerikan eta Europan bizi da, eta udaberrian eta udan agertzen da batez ere, nahiz eta urte osoan aurki daitekeen, baldintza klimatikoak egokiak badira. Larre eta belardietako espeziea da, eta arrunta da abereak bazkatzen diren guneetan. Kostaldean dunetan ere ager daitezke zenbaitetan.
Maitagarrien eraztunak osatuz hazten dira askotan, erdiguneko puntu batetik hasita, alea handiagoa hazten den heinean. Eraztun horietan belarra trinkoagoa eta sendoago hazten da, baina agortu ere lehenago egiten da. Beste batzuetan, ilarak eratzen dituzte.[2]
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Txapelak 2-5 zentimetro artekoa da, kanpai formakoa, eliptikoa, erdian titi txiki bat duena. Hur edo krema kolorea du, kolore zurixka edo marroixka duten orri banatuak. Hanka estu, luze eta oso haritsua du, 3-6 zentimetro luze dena eta erraz okertzen dena apurtu gabe.[3]
Haragi gozoa du, hurren usainekoa. Ez denez erraz usteltzen, ongi lehortzen da. Espora gardenak ditu.
Nahasteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marasmius collinus espeziearekin nahas daiteke, toki beretan hazten baitira. Uste da toxikoa dela. Desberdintasun nagusia da bigarrenak hanka huts eta hauskorra duela, eta berakatz usaina duela.
Okerragoa da nahastea Inocybe, Citocybe edo Lepiota generoetako zenbait espezierekin gertatzen bada, horiek toxikoagoak baitira.
Sukaldaritza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Perretxiko jangarri bikaina da, bere zaporeagatik estimatua, baina haragi gutxikoa denez, perretxikoetan adituenak direnek soilik biltzen dute.
Lehortu egin daiteke, kontserbaziorako. Horretarako, hanka kentzen zaio txapelari, eta zenbaitek txapelak hari batekin lotzen dituzte eta eseki egiten dituzte. Paper baten gainean eguzkitan ipintzea ere lehortzeko modu egokia da.
Perretxiko honen zapore gozoaren erantzulea trehalosa izeneko azukrea da.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Marasmius oreades. Fungipedia.
- ↑ Marasmius oreades. Errotari.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Marasmius oreades Errotari mikologia elkartearen webgunean
- (Ingelesez) Marasmius oreades Mycobank-en
- (Gaztelaniaz) Marasmius oreades Fungipedia webgunean
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q752492
Multimedia: Marasmius oreades