Zaku-astaputz
| Zaku-astaputza | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_Kreisel,_1989_(Pestle_Puffball)_(2).jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Agaricaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Lycoperdon | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Lycoperdon excipuliforme Pers., 1801 | |||||||||||||||||||||||||||
| Basionimoa | Lycoperdon polymorphum var. excipuliforme | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Zaku-astaputza (Lycoperdon excipuliforme) Agaricaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Hainbat modutan ager daiteke, ziba potolo moduan edo iltze edo borra moduan aurki daiteke. Erdipurdiko jangarria gaztetan, gleba oraindik zuri dagoenean.
Sinonimoa: Calvatia excipuliformis.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Karpoforoa: 4 eta 8 (10) cm arteko diametrokoa eta (5) 7eta 15 cm arteko alturakoa. Zuria edo marroi-horixka. Oin lodi batek eusten dion esfera forma du. Zati esferikoan dago karpoforoaren zati ugalkorra, esporak sortzea eta biltegiratzea da bere helburua. Oina antzua da, helburua sostengatzea eta esporak sakabanatzen laguntzea da. Karpoforo osoak gainazal pikortsua du; gaztetan gleba zuri bat izaten du; helduaz bigunagoa egiten da eta marroi-ilun kolorea hartzen joaten da esporazko hautsa bihurtzeko, heltzearen ondorioz karpoforoa ireki egingo da eta kanpora aterako dira.[2]
Etimologia: Lycoperdon hitza grezierazko “lupa de lupo”-tik dator, onddoak esporen hauts bafadak isil-isilik jariatzen dituelako zapaltzean. Excipuliforme epitetoa berriz latinezko “excipitus” hitzetik dator, eta pitxer forma, esan nahi du.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gaztetan jateko modukoa da, gleba zuria denean.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lycoperdon perlatum astaputzarekin, honek tamaina handia hartzen duenean.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udan eta udazkenean. Basoetan, sarreretan, ertzetan, bideetan, koniferetan eta hostozabaletan.
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mundu osoa, Afrika, Ekialde Ertaina eta Indiako azpikontinentea izan ezik[5]
Galeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 694 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 510 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 591 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 304 or. ISBN 282-0865-4..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q851354
Multimedia: Lycoperdon excipuliforme / Q851354