Urki-onddo
| Urki-onddoa | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Boletales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Boletaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Leccinum | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Leccinum scabrum Gray, 1821 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Urki-onddoa (Leccinum scabrum) Boletaceae familiako onddoa da.[1] Perretxiko usaina dauka eta zaporea geza.
Sinonimoa: Boletus (Leccinum) scaber
Espezie zaporetsua ez bada ere, lehortu eta gorde egin daiteke.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 5 eta 15 cm bitarteko diametrokoa, hasieran hemisferioa, gero ganbil-kanpai itxurakoa eta, azkenik, ganbil-zabaldua. Soberako ertzarekin, izurtu-lobulatua, errekurbatutik zabaltzera zahartzean. Azala itsatsia, ilaunduna, baina fina, geroago leuna eta hezetasunarekin pixka bat likatsua; tonu grisak ditu, gris-marroixka koloretik gris-okre kolorera edo arre-gorrixkara pixka bat horixkara doana.
Tutuak: Luzeak, adnatuak, baina oinaren inguruan depresio batekin, hasieran kolore zurixka dute, ondoren , tonu grisaxka, zahartzean esfumatura arrosa bat hartzen dute.
Poroak: Biribilduak, txikiak eta tutuen kolore berekoak.
Hanka: 10 eta 17 cm bitarteko garaierakoa eta 1 eta 3,5 cm bitarteko lodierakoa, zilindrikotik subklabiformera, pixka bat lodiagoa oinarrirantz, eta pixka bat estuagoa goian, batzuetan okertua; zuri-grisaxkatik zuri-horixka argi kolorera doana eta ezkata beltzaxka gisako pikortatze hertsiekin.
Haragia: Harroa, urria eta zurixka kolorekoa; usain fungikoa du eta zapore leuna.[2]
Etimologia: Leccinum hitza latinetik dator, arte azpian hazten, esan nahi du. Scaber epitetoa ere latinetik dator, latza esan nahi duen "scaber" hitzetik. Bere kapelaren laztasunagatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erdipurdiko jangarria. Haragia beltz bihurtzen da egosten denean.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Leccinum carpini delakoarekin nahas daiteke.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Uda amaieran eta udazken hasieran. Betula espezieei estu lotutako espeziea da.[5]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ipar Amerika, Europa, Errusia, Japonia, Australia, Zeelanda Berria.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 176 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Sociedad de Ciencias ARANZADI, Departamento de MICOLOGIA. (2000). Setas del Pais Vasco, del campo a la cocina. Kutxa Fundazioa, 114 or. ISBN 84-7173-372-2..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 539 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. Jose Luis Añanos Echo Editorial Pirineo, 606 or. ISBN 84-87997-86-4..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q628977
Multimedia: Leccinum scabrum
Espezieak: Leccinum scabrum