Gibelarrosa goiztiar

Gibelarrosa goiztiarra
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Russulales
Familia	Russulaceae
Generoa	Russula
Espeziea	Russula vesca; Fr., 1836
Mikologia
	orriak himenioan
	txapel ganbila
	gero laua
	himenioa askea da
	hanka biluzik dago
	espora zuriak dauzka
	mikorrizak eratzen ditu
	jangarria da

Gibelarrosa goiztiarra, gibelurdin gorritxa, telleperretxiku edo urritz-gorritza (Russula vesca) ^[1] Russulaceae familiako onddo jangarria da.^[2]

Morfologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Txapelaren diametroa 5 eta 10 zentimetro artekoa du. Hasieran ganbila izan ohi da, baina gero lau bihurtzen da, eta azkenerako erdigunean hondoratua agertzen da. Kutikularen kolorea aldakorra da, baina beti gorrixka edo marroixka, eta ilunagoa erdian. Kutikula erraz bereizten da haragitik.

Orriek 4 eta 9 milimetro arteko zabalera dute, adnatuak dira eta pixka bat dekurrenteak, estuak eta bitan zatitzen dira hankatik hurbil. Zuriak dira gaztetan, eta krema kolorekoak geroago.

Hankak 1,5 eta 2,5 zentimetro arteko diametroa dauka eta 3-10 zentimetroko altuera. Zilindro forma dauka, gogorra da eta zuria. Gainerako Russula espezieetan bezala, eskuarekin bihurritzen denean, ez da okertzen, eta klariona bezala apurtzen da. Esporak zuriak dira.^[1]

Ekologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koniferoen edo hostoerorkorren basoetan hazten da. Perretxikoa (gorputz jangarria) udaberritik udazkenera hazten da, eta urteko goiztiarrenetako bat da. Hortatik datorkio "goiztiar" abizena. Izen zientifikoko vesca abizenak "jangarri" esan nahi du.

Nahasteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espezie hau Russula generoko beste batzuekin nahas daiteke, adibidez Russula aurora, Russula cyanoxantha eta Russula nobilis espezieekin.^[1]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c (Gaztelaniaz) Russula vesca. Fungipedia (Noiz kontsultatua: 2018-04-05).
↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Zuzendaria Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza
Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, 2012ko Abendua, A.D.E.V.E, Argazkiak:Fernando Pedro Pérez, Maite Legarra, Xabier Leizaola, Jon Urkijo, Nerea Aurtenetxe.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q851539
Multimedia: Russula vesca
Espezieak: Russula vesca

[fungipedia-1] (Gaztelaniaz) Russula vesca. Fungipedia (Noiz kontsultatua: 2018-04-05).

[2] Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Zuzendaria Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza
Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, 2012ko Abendua, A.D.E.V.E, Argazkiak:Fernando Pedro Pérez, Maite Legarra, Xabier Leizaola, Jon Urkijo, Nerea Aurtenetxe.

[1]

[2]