Onddo hankagorri

Wikipedia, Entziklopedia askea
Onddo hankagorria
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaBoletales
FamiliaBoletaceae
GeneroaNeoboletus
Espeziea Neoboletus luridiformis
(Rostk.) Gelardi, Simonini & Vizzini (2014)
Mikologia
 
poroak himenioan
 
txapel ganbila
 
himenioa askea da
 
hanka biluzik dago
 
espora oliba-arreak dauzka
 
mikorrizak eratzen ditu
 
erretakoa jangarria da

Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Onddo hankagorria (Neoboletus luridiformis, izen ohia Boletus erythropus) Boletaceae familiako onddoa da.[1]

Jangarri ona, larbek ez diote erasotzen. Perretxiko zaleek ez dute jasotzen, poro gorridun onddo guztiak pozoitsuak direla uste dutelako. Zerbait toxikoa da gordinik.

Sinonimoak: Boletus luridiformis Rostk. (1844), Suillus luridiformis (Rostk.) Kuntze (1898), Boletus erythropus Pers. (1796)

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 6 eta 12 (20) cm arteko diametrokoa, ganbila, haragitsua, sendoa, lehorra, likatsua ez. Gaztetan belusatua, arre iluneko kolorea erreflexu gorrixkekin edo oliba antzekoekin.

Tutuak: libreak, estu, hori-berdexkak, ebakitzean urdintzen direnak.

Tutu libreak: Oinera hurbiltzen diren tutuak, baina ukitzen ez diotenak.

Poroak: Txikiak, biribilak, gorri-purpura edo gorri-laranja kolorekoak.

Hanka: Sendoa, haragitsua, sabelduna, goialdean mehetua, sare gabea, gorri-purpuraz tantotua hondo horixkaren gainean.

Haragia: Hori-limoi kolorekoa, ebakietan berehala urdintzen da aireak ukitzean. Trinkoa, sendoa eta azkenean biguna. Zapore leuna du, ez mikatza, eta usain hautemanezina.[2]

Etimologia: Boletus terminoaren etimologia eztabaidagarria da. Erythropus epitetoa berriz grekotik dator, gorri eta zornetik. Oinaren koloreagatik.

Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jangarri ona, ondo prestatzen bada, eta zerbait toxikoa gordinik. Larbek gutxi erasotzen diote. Kolore urdina desagertu egiten da egosten den bitartean.[3]

Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Boletus queletii bezalako tutu gorriko beste Boletus batzuekin, oinaren oinarrian kolore gorri-ardotsua duena. Boletus luridus espeziarekin, hankan sarea duena. Boletus dupainii kapela gorriarekin eta Boletus torosus onddoarekin, non poroak lehenengo horiak diren, azkenean gorrietara pasatuz.[4]

Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udan eta udazkenean. Pagadietan eta hariztietan arrunta, eta arraroagoa da koniferen artean.[5]

Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Europa, Ipar Amerika.

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 52 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 152 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
  4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 503 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  5. (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 38 or. ISBN 282-0865-4..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]