Esneardotsu
| Esneardotsua | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Lactarius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Lactarius sanguifluus Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Esneardotsua (Lactarius sanguifluus) Russulaceae familiako onddo bat da.[1]
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lactarius deliciosus baino, hegoaldekoagokoa da, ilunagoa eta estimatuagoa, esnearen eta haragiaren koloreagatik ondo bereizten da. Hypomyces lateririum delakoak ere erasotzen dio, eta erasotutako ale helduak tamaina handikoak dira.
Kapela: 5 eta 15 cm. bitartekoa, L. deliciosus-aren forma berekoa, baina kolore okre ilunekoa edo gorri-ardotsua duena, berdexka koloreko gune edo orban batzuekin.
Orriak: Okreak, gorri-ardotsuz tindatuak eta orban ardotsuekin. Estu, desberdinak eta apur bat dekurrenteak.
Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.
Hanka: Lactarius deliciosus-aren formakoa, kolotre gorri-lila du zulotxoek izan ezik, hauek kolore gorri-ardotsukoak dira eta kirtenaren goiko aldea zurixka da.
Haragia: Ia zuria, gorri-ardotsua latex-agatik, lodia, trinkoa, purpura koloreko latex ugari du. Kolore gorri-ardotsua batez ere oinaren azalaren ondoan. Usain atseginekoa eta zapore gozokoa, apur bat pikantea.[2]
Etimologia: Lactarius terminoa lac, lactis, esnetik dator; esneari dagokio, latex-a jariatzen dutelako ebakitzean edo haustean. Sanguifluus berriz, bere latex-agatik, odolaren antzekoa delako.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lactarius deliciosus bezain ona edo hobea.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lactarius deliciosus eta Lactarius semisanguifluus dira hurbilenak eta nahasteko errazenak, baina hauek haragia moztean azenario kolorekoa dute eta L. Sanglifuus-ek berriz, purpura-ardotsu kolorekoa.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urrian eta azaroan, 500 eta 800 metro arteko altueran, mesetako Pinus sylvestris-etan. Batzuetan Lactarius deliciosus-aren ondoan eta beste batzuetan hegoalderago. Kare-lurrak nahiago ditu.[5]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Asian eta Europan dago hedatua.
Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 143 or. ISBN 84-505-1806-7..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 414 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 518 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno.. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 351 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q961386
Multimedia: Lactarius sanguifluus / Q961386
Espezieak: Lactarius sanguifluus