Leccinum leucopodium
| Leccinum leucopodium | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Filuma | Basidiomycota | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Boletales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Boletaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Leccinum | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Leccinum leucopodium | |||||||||||||||||||||||||||
| Basionimoa | Boletus leucopodius | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Leccinum leucopodium Boletaceae familiako onddoa da.[1]
Onddoen familiako perretxiko jangarria da.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kapela: Hasieran hemisferikoa, gero kuxin formakoa eta denborarekin ia laua, baina apenaz deprimitua. 5 eta 20 cm bitarteko diametrokoa, gutxitan gehiago. Kolorea aldatu egiten da hori-laranjatik gorri-laranjaraino eta marroi-laranjara; gutxiagotan okrea edo marroi-horixka. Gainazala feltro fin-finarekin eta lehorra. Ertza atera egiten da nabarmen batez ere ale gazteetan.
Tutuak: Estu samarrak eta luzeak dira, zurixkatik gris-krema argi kolorerakoak. Zahartu ahala, esporak heltzean, oliba koloretik hori-grisaxkara bihurtzen dira. Presioa egiten den puntuetan more-beltz bihurtzen da.
Poroak: Hasieran zurixkak dira hauek ere, baina laster hori zikin kolorea hartzen dute. Ukitzean gris-more koloreko orbanak agertzen dira.
Hanka: 6 eta 15 cm bitarteko garaiera eta 1,5 eta 3,5 cm bitarteko lodiera; puntan zertxobait estuagoa da. Hondo zuriaren gainean ezkata irten samarrak izaten ditu. Hasieran zurixka da, gero laranja-adreilu kolorea hartzen du. Oinarrian sarritan orban berde-urdinxka batzuk izaten ditu, eta presioa egiten denean nabarmenagoak bihurtzen dira.
Haragia: Zuria, baina ebakitzean azkar gorri-ardo koloretik more kolorera pasatzen da. Pixka bat itxaron ondoren kolorea more-beltza bihurtzen da. Oinarrian mamiak batzuetan orban berde-urdinxkak izaten ditu. Zapore leuna du eta ez du usain berezirik. Burdin sulfatoarekin haragia gris-berdexka bihurtzen da eta aurretik kolorerik gabeko eremuetan apur bat berdeago bihurtzen da. Formalinarekin lehenengo arrosa zikin kolore batekin erreakzionatzen du eta gero marroi-morexka kolorearekin. Espora-jalkina marroi-okre kolorekoa da [2]
Etimologia: Leccinum terminoa latinetik dator, “leccinum” hitzetik, arte azpia haziz, esan nahi du.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Jangarri ontzat hartzen da. Kolore beltza ez da desagertzen egosten denean, baina ez da kaltegarria.
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Badira antzeko hainbat espezie, lehen taxoi bakar baten pean biltzen zirenak. Oso antzekoa da Leccinum versipelle. Bere zuhaitz laguntzaile bereizgarriaz gain, ezkata beltz nabarmenak dituen hanka du eta berehala beltz bihurtzen da sakatzean, lehenengo gorritu gabe. Antzeko beste espezie batzuk, hala nola hariztiekin sinbiosian bizi den Leccinum aurantiacum edo koniferoen azpian hazten diren espezieak, horregatik bereizten dira.
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ekainetik urrira agertzen dira, maiatzean ere bai baina gutxitan. Burzuntzekin (Populus tremula) estuki lotuta dagoen onddo mikorriza bat da. Zuhaitz-espezie honen populazioaren arabera, onddoa, normalean, burzuntz talde indibidualetan hazten da, izei-basoetan, paramoetan, basoen ertzetan eta soilguneetan. Hainbat pagadi eta izeietan ere aurki daiteke. Ez da oso zorrotza lurzoruaren eskakizunei dagokionez. Lur azidoak nahiago ditu. Arraroagoa da substratu alkalinoetan eta ia ez dago lur lehorretan.
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Europa osoan hedatuta dago, non azpi-hegoaldetik eskualde borealetaraino aurki daitekeen, hala ere, ez da ohikoa Europako hegoaldean eta mendebaldean eta arraroa da eskualde batzuetan. Onddoa gero eta ohikoagoa da ekialderantz eta iparralderantz.
Hala ere, espeziearen populazioak nabarmen murriztu dira azken urteotan. Honen arrazoia ziurrenik ingurumen-eragina eta burzuntz-populazioen eskasia gero eta handiagoa dira, batez ere izei-basoetan.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Ewald Gerhardt: BLV Manual de hongos . 4ª edición. BLV, Múnich 2006,ISBN 3-8354-0053-3 , pág. 372 ..
- ↑ Ewald Gerhardt: BLV Manual de hongos . 4ª edición. BLV, Múnich 2006,ISBN 3-8354-0053-3 , pág. 372 ..
