Gibel kuleto
| Gibel kuletoa | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Russulales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Russulaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Russula | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Russula aurea Pers., 1796 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Gibel kuletoa (Russula aurea edo Russula aurata) Russula generoko onddoa da.[1]
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 5 eta 10 cm. arteko diametrokoa. Hasieran ganbila, gero laua, eta apur bat hondoratua, kolore bermiloi-gorria, kromo-horiz nahastua; ertza horixka. Azal lubrifikatua eguraldi hezean, matea eguraldi lehorrean eta zati batean bereiz daitekeena.
Orriak: Libreak, edo apur bat adnatuak, osoak, krema zurbil kolorekoak edo horixka samarrak gaztetan, heltzen denean hori edo hori-okre kolorekoak, esporak tindatzen dituzte.
Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez dutenak
Orri adnatuak: Oina ukitzen duten orriak, baina ez dutenak jarraitzen.
Hanka: 6-8 x 1,5-2 cm-koa. Zilindrikoa edo borra formakoa. Zurixka, apur bat limoi-horiz koloreztatua.
Haragia: Hauskorra, zuria, limoi-horia azalaren azpian, zapore atseginekoa. Batzuentzat intxaurraren edo urraren usaina du, beste batzuentzat eztiarena. Usain ahula.[2]
Etimologia: Latinetik dator russulsa hitza, russus-etik, gorriaren txikigarritik: Apur bat gorrixka, kolore gorria daukatelako russula generoko espezie askok. Aurata berriz, aureus-etik dator, urrea, bere kapelaren koloreagatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ona. Estimatua bere itxura atseginagatik.[3]
Nahasmen arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela gorrixkak eta orri horixkak dituzten russulen artean aipa dezakegu Russula alutacea, Russula rubroalba eta Russula velenovskyi, baina bat bera ere ez da iristen Russula aurata-ren urre kolore distiratsura. Urrundik ikusita, Amanita caesarea dela pentsa dezakegu, kolore antzekoak dituelako.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udaberrian, udan eta udazkenean, hostoerorkorren basoetan, baina ez soilik, batez ere pagoen azpian eta leku hezeetan.[5]
Banaketa eremua: Europan eta ez da oso ohikoa Britania Handian. Turkia ekialdeko itsaso beltzaren eskualdea bezain ekialdera erregistratu da.
Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
-
Gibel kuletoak. -
Gibel kuletoa goitik ikusita. -
Gibel kuletoa azpitik ikusita.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 130 or. ISBN 84-505-106-87..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). [68 Guia de Campo de los hongos de Europa. ] Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 68 or. ISBN 282-0865-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 497 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 383 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q1276522
Multimedia: Russula aurea / Q1276522
Espezieak: Russula aurea