Amanita irintsu

Amanita irintsua
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Amanitaceae
Generoa	Amanita
Espeziea	Amanita boudieri; Barla, 1887
Mikologia
	orriak himenioan
	txapel erdi-esferikoa
	himenioa askea da
	hankak eraztuna eta bolba dauzka
	espora zuriak dauzka
	mikorrizak eratzen ditu
	ez da jangarria

Amanita irintsua (Amanita boudieri) Amanitaceae familiako perretxiko da.^[1]

(Amanita solitaria)

Jangarria da baina gutxi estimatua.

Aurkitu daitekeen onddorik ederrenetako bat da

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kapela: 8 eta 15 cm. arteko diametrokoa. Lehenik ganbila, gero laua eta azkenean hondoratua erdian eta ertza makur eta soberakinarekin. Azala zurixka eta gero krema kolorekoa; errezel zuri batez estalita dago eta garatxo piramidal txikitan apurtzen da, diskoaren gainean ugariagoak dira eta atxikiak denbora lehorrean. Ez du ertz ildaskaturik.

Orriak: Libreak, estu, zuri-krema kolorekoak eta erreflexu arrosekin.

Orri libreak: Kirtenera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.

Hanka: Batzuetan altuagoa eta beste batzuetan ez hainbeste, lurperatzen denaren arabera. Zuria da, felpa itxurakoa eta erraboil arbi-formako okre kolorekoa du, goiko aldean hortz bereziak ditu.

Eraztuna itsatsita eta orri iheskor bat bezala, oinaren gainean zorro ildaskatu bat bezala geratzen dena.

Bolba zuria eta apurkorra da, oinaren oinarrian bi edo hiru burlet bigun eta iheskor dituena, zatitan apurtzen direnak eta ale zaharretan desagertu egiten direnak , erraboil okrea agerian utziz.

Haragia: Haragi zuria eta aldatzen ez dena espezie tipoan. Usain leun eta atsegina du, kobazuloko txanpiñoia gogorarazten duena, baina zaporegabe xamarra.^[2]

Etimologia: Amanita grekotik dator eta Zilizia eta Siria arteko mendiari egiten dio erreferentzia, han oso ugariak ziren eta. Grezieraz beste esanahi bat ere badu, perretxikoa kontzeptu orokor gisa. Solitaria berriz latinetik dator, solitarius = bakartia. Isolatuta hazten delako eta ez taldeka.^[3]

Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jangarria da, baina gutxi estimatua, eta, gainera, Amanita verna edo Amanita virosa pozoitsuekin nahas liteke.^[4]

Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Amanita bellieri barietateak arrosa kolore tonuko orriak eta haragia ditu, oina pikor askorekin eta erraboil apainduagoa. Batzuentzat, lehortasunak eta eguzkiak eragindako boudieri mota bat da, itsasotik hurbilago bizi dena. Beauseigneur mikologo frantsesak koniferoen azpian Landetan aurkitutako espezie arraroa da, haritzen azpian ere ateratzen da.

Amanita solitaria

Amanita echinocephala-rekin nahas daiteke baina honek orri zuri-berdexkak ditu eta mintzezko eraztuna. Amanita ovoidea berriz, batez ere, bolba sendo eta mintzezkoagatik bereizten da.

Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udaberritik udazkenera, hariztietako eta artadietako lurzoru hareatsuetan agertzen da, baita itsas pinuetan eta bertako pista ertzetan. Espezie nahiko arraroa.^[5]

Banaketa eremua: Europan, Mediterraneoko eskualdetik Herbehereetaraino eta Ingalaterraraino hazten da, eta agian, iparralderago.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Zuzendaria Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza
Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, 2012ko Abendua, A.D.E.V.E, Argazkiak:Fernando Pedro Pérez, Maite Legarra, Xabier Leizaola, Jon Urkijo, Nerea Aurtenetxe.
↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 168 or. ISBN 84-505-1806-7..
↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 117 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
↑ (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 306 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 321 or. ISBN 84-404-0530-8..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

(Ingelesez) Amanita boudieri Mycobank-en

Datuak: Q10407301
Multimedia: Amanita boudieri
Espezieak: Amanita boudieri

[1] Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Zuzendaria Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza
Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, 2012ko Abendua, A.D.E.V.E, Argazkiak:Fernando Pedro Pérez, Maite Legarra, Xabier Leizaola, Jon Urkijo, Nerea Aurtenetxe.

[2] (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 168 or. ISBN 84-505-1806-7..

[3] (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 117 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..

[4] (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 306 or. ISBN 978-84-617-0196-4..

[5] (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 321 or. ISBN 84-404-0530-8..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]