Esne arrosakor
| Esne arrosakorra | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Fungi |
| Klasea | Agaricomycetes |
| Ordena | Russulales |
| Familia | Russulaceae |
| Generoa | Lactarius |
| Espeziea | Lactarius fuliginosus Fr., 1838 |
Esne arrosakorra (Lactarius fuliginosus) Auriscalpiaceae familiako onddoa da.[1] Zapore oso mina du eta honek janezina bihurtzen du. Modu ulergaitz samarrean niskaloekin nahasten da askotan, latex laranja baitute eta ez baitute habitatik partekatzen.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 4 eta 10 cm arteko diametrokoa, lehenik ganbila, gero inbutu formakoa, batzuetan erdiko sakonunean ikus daitekeen titi txiki batekin. Krema zurbiletik marroi kedarrera doan belusezko azala. Ale helduetan ertz ildaskatua.
Orriak: Estu samar, desberdinak, urkilatuak, itsatsiak edo itsatsi-dekurrenteak, hasieran horixka eta azkenik hori-izokin kolorekoak, igurtziz gero gorritu egiten dira.
Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.
Hanka: Ia zilindrikoa, oinarrian mehetua, orriak baino kolore argiagokoa eta zaurietan arrosa-haragi kolorez zikindua.
Haragia: Lodia, irmoa, elastikoa, ebakitzean zuria baina bi minututan arrosa-haragi kolorera pasatzen da. Zapore leunekoa eta fruta usainekoa. Latex ugari du, hasieran zuria eta ondoren arrosa-izokin kolorekoa; lehenengo gozoa eta gero garratza.[2]
Etimologia: Lactarius terminoa "lac", "lactis", esnetik dator; esneari dagokio. Latex-a jariatzen dutelako ebakitzean edo haustean. Fuliginosus epitetoa latinetik dator, "fuliginoso" hitzetik, kedarra duela esan nahi du. Bere koloreagatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ezin da jan zapore garratza duelako.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lactarius picinus delakoarekin eta Lactarius lignyotus espeziarekin, besteak beste.
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udan eta udazkenean, hostozabalen eta erretxinadunen basoetan, batez ere Corylus avellana-ren azpian.[4]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ohikoa da iparraldeko eremu epeletan, Europa, Ipar Amerika, Afrika iparraldea.[5]
Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 511 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 355 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 96 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 144 or. ISBN 84-505-1806-7..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q2178027
Multimedia: Lactarius fuliginosus / Q2178027
Espezieak: Lactarius fuliginosus